Libya sorunu bu hafta da Arap dünyasının gündeminde öncelikli yerini muhafazaya devam etti. Bu hafta Libya kriziyle ilgili en değerli gelişmelerden biri, Mısır Parlamentosu’nun Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’ye Libya’ya asker göndermek için onay vermesi oldu.
Geçtiğimiz hafta Libya’daki Temsilciler Meclisi Lideri Akile Salih, Mısır’a askeri müdahale davetinde bulunmuştu.
Arap basınında Libya’yla ilgili en çok tartışılan bahislerin başında, Mısır’ın parlamentonun bu kararından sonra asker göndermesinin ne derecede mümkün olduğu ve Türkiye ile Mısır ortasında bir çatışma ihtimalinin ne kadar güçlü olduğuydu.
MISIR NEDEN SAVAŞA GİRMEZ?
Birçok muharrire nazaran, Mısır ve Türkiye ortasında Libya’da sıcak çatışma ihtimali hala çok uzak. Arap dünyasının tanınmış gazetecilerinden Abdülbari Atvan’a nazaran, ne Mısır ne de Türkiye bu türlü bir savaşı istemiyor. Birleşik Arap Emirlikleri’nde yayınlanan el Beyan gazetesi ise, memleketler arası alanda Libya’yla ilgili önceliğin bir siyasi tahlil olduğunu yazdı.
Mısır’ın Libya’da bir savaşa girmesinin sıkıntı olduğunu savunan görüşlerin en değerli münasebeti olarak, Mısır’ın Etiyopya ile Nahda Barajı konusunda yaşadığı tansiyon gösterildi.
Lübnan’da yayınlanan Ennahar gazetesinden Usame Mahran, Batı dünyasının Libya konusunda Mısır’ın yanında olmadığını lisana getirdiği yazısında “Mısır fırtınanın karşısında tek başına. Kimin onu desteklediğini kiminse karşısında olduğunu bilmiyor. Mısır Libya’da Türkiye ile mi savaşacak, yoksa ordusu kendisini NATO ile karşı karşıya mı bulacak?” formunda dikkat cazibeli bir yorumda bulundu.
Yeniden Lübnan’da yayınlanan El Akhbar gazetesi ise, Libya’da askeri hareketliliğe karşın hâlihazırda duyuru edilmemiş bir ateşkes havası hâkim olduğunu savundu.
TUNUS’TA NELER OLUYOR?
Arap dünyasında gündemin bir öteki değerli başlığıysa Tunus oldu. Başbakan İlyas El Fahah’ın istifasıyla başlayan kriz, Arap dünyasında çekişen iki kutbun savaşı olarak değerlendirildi.
Ortadoğu’da Müslüman Kardeşler aksisi blokun temsilcisi olan Suud, Mısır ve BAE medyası, Tunus’taki krizin faturasını Nahda Hareketi’ne ve Raşid El Gannuşi’ye keserken, birçok gazete ve muharrir, Tunus’taki tansiyonu Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin darbe teşebbüsü olarak nitelendirdi.
Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said ise, bahisle ilgili yaptığı açıklamada, kimi bölümlerin dışarıdan dayanak alarak ülkede kaos yaratmaya çalıştığına dikkat çekti. Tunus Cumhurbaşkanı’nın ordunun ülkeye yönelik her türlü tehdide karşı koyacağını açıklaması ise birtakım gazetelerde “Ordunun kışladan çıkması tehlikeli olur” yorumuna neden oldu.
‘MISIR VE TÜRKİYE ORTASINDA ASKERİ ÇATIŞMA İHTİMALİ AZALIYOR’
“Türkiye, sonundan 1500 km. uzaklıktaki bir cephede savaşa girmeyi pek istemiyor zira bunun ekonomik maliyeti çok ağır olur. Ayrıyeten turizm gelirlerinin azaldığı, Türk Lirası’nın kıymet kaybettiği, yabancı yatırımların azaldığı ve Avrupa’nın beklenen yaptırımlarıyla karşı karşıya olduğu bir periyotta bu durumun içeride çok berbat sonuçları olabilir. Birebir durum su güvenliği konusunda daha tehlikeli bir savaşla karşı karşıya olan Mısır için de geçerlidir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan hâlihazırda birincisi Suriye’de, ikincisi ise PKK’ye karşı Kuzey Irak’ta ve ülkenin doğusunda olmak üzere iki farklı savaş veriyor. Tekrar Azerbaycan’ın Ermenistan ile olan savaşında Azerbaycan’dan yana tavır alma tehdidiyle ufukta üçüncü bir savaş beliriyor. Bu savaşların üçü de kendi hududunda. Bu yüzden dostlarının azaldığı ve düşmanlarının arttığı bir devirde kendi sonuna uzak olan Libya’da bir savaşa girmesinin aklı selim olacağını pek düşünmüyorum. Hasmı Cumhurbaşkanı Sisi de, Mısır’ın bozuk ekonomik şartları ışığında biri Etiyopya’da, oburu Libya’da olmak üzere iki farklı cephe açmasının pek mantıklı olmadığını iyi biliyor. Bilhassa de iki hasmı Etiyopya ve Türkiye, ortak düşman Mısır’a karşı direkt uyum kurmaya başladı.” (Abdülbari Atvan/Rai Al Youm gazetesi)
‘MISIR’IN LİBYA’YA ASKER GÖNDERMESİ KOLAY OLMAYACAK’
“Abdülfettah Sisi’nin dehası, uygun olmayan vakitte ve yerde hareket etmesinde yatıyor. Mısırlılar ve Arap dünyasının kendisinden Etiyopya’nın Nahda Barajı’nın doldurmaya başlama kararına karşı kendisinden net bir tavır beklerken, Mısır Parlamentosu Libya’ya asker göndermeye onay verdi. Bu karar hem Libya’daki durumu daha fazla çıkmaza sokacak, hem de siyasi tahlil fırsatlarını uzaklaştıracak. Ayrıyeten bu durum, silahlı çekişmeyi daha tehlikeli boyutlara taşıyacak ve Libya’yı bölünmeye gerçek götürebilecek nitelikte.
O denli görünüyor ki, Mısır’ın Libya’ya asker göndermesi Hafter’i destekleyen ittifakın, Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne karşı çekeceği son silah niteliğinde.
Her durumda Mısır’ın Libya’ya askeri güç gönderme kararı çok kolay olmayacak. Bilakis içinden çıkılmaz bir durum olacak.” (Beşir el Bekir / El Arabi El Cedid gazetesi)
‘LİBYA’DA DUYURU EDİLMEMİŞ ATEŞKES HAKİM’
“Libya’da çekişen taraflar ortasında devam eden askeri hareketliliğe karşın, birkaç gündür duyuru edilmemiş bir ateşkes havası hakim. Lakin, gerek Suudi Arabistan ve Mısır’dan Hafter’e yönelik askeri takviye gerekse de Türkiye tarafından Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne yönelik takviye devam ediyor.
Kaynaklara nazaran, Rusya ve Türkiye ortasında Libya konusunda açık bir halde müzakerelere başlamak için hazırlık yapıldığına dair haberlerin yaygınlaştığı bir periyotta iki taraf ortasındaki görüşmeler ağır bir halde devam ediyor. Bu haberler, UMH Lideri Faiz Serrac’ın Türkiye’ye yaptığı ziyaretle zamanlama açısından paralellik gösteriyor.
Rusya ve Mısır ortasında açık olarak yapılan görüşmelere nazaran, Moskova’dan Ankara’ya savaşın durması ve karşı karşıya gelmenin önüne geçilmesi için ağır baskı var.
Buna paralele olarak Mısır’ın Avrupa ülkelerine yönelik ağır baskısı da devam ediyor. Son olarak da, Avrupa Birliği ülkelerinden Libya Ulusal Ordusu ile uyum kurmalarını talep etti.” (Remzi Paşa/Lübnan El Akhbar gazetesi)
‘TUNUS’TA ORDUNUN KIŞLADAN ÇIKMASI TEHLİKELİ OLUR’
“Tunus Cumhurbaşkanı Kays Said, geçtiğimiz çarşamba günü ‘ülkedeki meşruiyete karşı dışarıyla birlikte komplo kurmaya çalışanları’ gaye alan bir konuşma yaptı. Bu konuşma Said’in Tunus ordusuna bağlı özel kuvvetler birliğine yaptığı ziyaretle eş vakitli bir biçimde geldi. Tekrar Tunus silahlı kuvvetlerinin ülkeye yönelik her türlü tehdide karşı koyacağını belirtti.
Kays Said’in bu açıklaması sert iletiler içerdi. Tahminen bu konuşmada en dikkat cazip olanı, ülkesine karşı komplodan, ülkesinin bir kaosa sürüklenmeye çalışılmasından bahsetmesi ve buna karşı askeri güç kullanma tehdidi oldu.
Tunus çok taraflı bir siyasi kriz yaşıyor. Bunun en görünen kısmı, başbakan İlyas El Fahah’ın istifasını cumhurbaşkanına sunması oldu.
Tunus’taki siyasi kriz süreci çok güç geçebilir. Fakat Arap dünyasında bu tip durumlarla ilgili gelişmeler gösterdi ki, orduların ve güvenlik güçlerinin barışçıl siyasi sürecin korunması dışına çıkması hayli tehlikeli bir durumdur. Askerin gerek legal taraflar gerekse de legal olmayan tarafların davetiyle kışlasından çıkması hem genel güvenlik hem de meşruiyet açısından tehlikelidir.” (Kuds El Arabi gazetesi/başyazı)
Gazete Duvar
