ANKARA – Ezidi Hadiya Hussein, IŞİD tarafından 2016 yılında Türkiye’ye kaçırılan ve hala Kırşehir Çocuk Yuvası’nda barınan 9 ve 11 yaşındaki iki kardeşinin vesayetini alabilmek için üç yıldır hukuk savaşı veriyor. Kırşehir lokal duruşması, kardeşlerinin vasiliğini alabilmesi için Hussein’den, “IŞİD’in 2014 Şengal saldırısı sırasında kaçırılan ana ve babasının öldüğünü ispatlamasını” talep etti. Duruşmanın talebi, “Kayıpların akıbetleri nasıl öğrenilir? Nasıl ispatlanır?” sorularıyla bir arada ortamdaki toplu mezarları gündeme getirdi. Karar, üst duruşmaya götürüldü. Ankara Yer Yönetim Duruşması ise evvelki gün Hadiya Hussein (28) davasının esastan reddine karar verdi. Ret münasebeti, “Çocukların velayetleri ana ve babadan kaldırılmadığı sürece ablalarına verilemez” görüşüne dayandırıldı. Avukat Reyhan Baydemir, Ankara Nahiye Adliye Mahkemesi’nin istinaf aşamasında Irak Mahkemesi’nin kararını dikkate almayarak çocukların anne-babası sağmış üzere karar vermesinin hem iç hem de milletlerarası hukuka açıkça terslik oluşum ettiğini söyledi. Baydemir, istinafın Irak Mahkemesi’nin kararını dikkate alması için yine müracaat yapacaklarını belirtirken, kelam konusu dava kararları ve ilgili evrakları Dışişleri Bakanlığı’na göndereceklerini de bildirdi.
Duhok’ta yaşayan Hadiya Hussein ise istinaf duruşmasının verdiği karar nedeniyle çok, çok üzgün olduğunu söyledi. Covid 19 salgını sonrası hudutların kapatılmasıyla beş aydır kardeşlerini görmek için Türkiye’ye gelemediğini belirten Hadiya, kardeşlerini çok özlediğini söyledi ve manzaralı muhabere kurmak için Kırşehir Çocuk Yuvası yetkililerinden destek istedi.
IŞİD’İN KAÇIRDIĞI ANA VE BABANIN AKIBETİ NE?
Hadiya Hussein, IŞİD tarafından Türkiye’ye kaçırılan iki kardeşinin vasiliğini almak için avukat Hilmi Dirican aracılığıyla 2017 yılında Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açmıştı. Ama duruşma duruşmaların akabinde “IŞİD’in Ağustos 2014’te Şengal saldırısı sırasında kaçırılan ana ve babalarının ‘hayatta olup olmadıklarının bilinmemesi, nedeniyle” davayı ret etmiş, çocukların Kırşehir çocuk yuvasında kalmaya devam etmelerine hükmetmişti.
Hadiya’nın avukatı Hilmi Dirican lokal duruşmanın verdiği ret kararına Ankara Ortam Adliye Mahkemesi’nde itirazda bulundu. 28’inci Hukuk Dairesi’nde incelenen belgede karar evvelki gün açıklandı. İstinaf, davanın esastan reddine karar verdi. Kararın münasebetinde, çocuklar A. (9) ve A.’nın (11) hala Kırşehir Fatma Bacı Sevgi konutunda kaldıkları, lokal duruşmanın talebi doğrultusunda yapılan testler sonucunda çocukların ablaları Hadiya Hussein ile birebir soy bağından geldiğinin tespit edildiği vurgulandı. Münasebette, Hadiya Hussein ve kardeşlerinin ana ve babalarının IŞİD’in elinde olduğu, 2014’ten bu yana haber alınamadığı ve akıbetlerinin muayyen olmadığı haberine nokta verildi. Kararın devamında, “çocukların şu anda Türkiye’de velayet altında bulunduğu, (Kırşehir Çocuk Yurdu) velayetin ana ve babadan kaldırılmadığı sürece ablalarının vesayetine verilemeyeceği” söz edildi.
‘TOPLU MEZARLARDA ÖLDÜRÜLDÜLER VE HALA KAYIPLAR’
Müracaatçının hukuksal destek talep etmesi üzerine davaya müdahil olan Av. Reyhan Baydemir, Kırşehir Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 3 Ağustos 2014 tarihinde Irak’ın Şengal kentinde gerçekleşen IŞİD saldırısının Birleşmiş Milletler tarafından “jenosit” (soykırım) olarak tanımlandığına işaret etti. IŞİD tarafından o tarihte kaçırılan insanların toplu mezarlarda öldürülmüş ya da hala kayıp olduğuna dair çok sayıda Birleşmiş Milletler raporunun bulunmasına rağmen Hadiya Hussein’in vasilik davasının alışılagelmiş bir süreçmiş üzere ele alınması ve taleplerinin reddedilmesinin hukuka karşıt olduğunu söyledi.
‘ÇOCUKLARIN TRAVMASI BİR ÖMÜR UZUNLUĞU SÜRECEK NİTELİKTE’
Baydemir, “Mevcut DNA raporlarıyla Hadiya Hussein’in çocukların ablası olduğu kesinleştirilmiştir. Çocukların anne-babalarının, Şengal saldırısı sırasında IŞİD tarafından götürüldüklerine dair Irak Birleşik Ninevah İstinaf Duruşmasının vasilik kararı da mevcuttur” dedi. Baydemir, Ankara Yer Adliye Mahkemesi’nin istinaf aşamasında Irak Mahkemesi’nin kararını dikkate almayarak çocukların anne-babası sağmış üzere karar tesis etmesinin hem iç hem de memleketler arası hukuka açıkça karşıtlık oluşum ettiğini vurguladı. IŞİD saldırısı sırasında tüm aile üyelerinin çocukların gözleri önünde öldürülmesi ya da kaçırılması, kendilerinin Kırşehir’de bulundukları ana kadar IŞİD elinde iken yaşadıkları travmalarının bir ömür uzunluğu sürecek nitelikte olduğuna işaret eden Reyhan Baydemir, “Çocukların bir an evvel hayattaki en yakınları olan öz ablalarına teslim edilmeleri gerekirken bunun yapılmaması pek çok açıdan hukuken sıkıntılı bir durumdur” değerlendirmesinde bulundu.
Avukat Reyhan Baydemir.
‘BELGELER DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NA GÖNDERİLECEK’
Davaya tüzel destek veren Avukat Reyhan Baydemir, Hadiya’nın avukatı Hilmi Dirican ile birlikte vasilik davasına ait izleyecekleri türel süreci şöyle aktardı:
“Irak Mahkemesi’nin verdiği vasilik kararının buradaki mahallî mahkemelerce tanıma-tenfiz yoluyla tanınması için ivedilikle müracaat yapılacaktır. Sonunda çocukların mümkün olan en kısa devirde ablalarına verilmesi gerçekleşmelidir. Bunun dışında yeniden Irak İstinaf Duruşmasının kararıyla birlikte Dışişleri Bakanlığına müracaat edilecektir. Tüm bu belirttiğimiz hususların ivedi biçimde sonuçlanmaması durumunda Ankara istinaf duruşmasının kararının kesin olması sebebiyle 30 günlük müddet geçmeden Anayasa Duruşmasına önlem gayeli yapılacak ferdi müracaat yoluna da gidilecektir. Olması gereken, çok hususî bir durum içeren ve iki küçük çocuğun psikolojik- bedensel-ruhsal sıhhatleri ve yüksek yararları için bahsin tedbiren ve öncelikli inceleme talebiyle çözülmesi gerekmektedir. Bugüne kadar 3 yıllık devrana yayılan ve telafisi imkânsız zararlar çıkmasına yol açan süreç, mevzuata ve tarafı olduğumuz milletlerarası mukavelelere terslik içermektedir.”
BM: YALNIZCA 62 KİŞİNİN KİMLİĞİ TESPİT EDİLDİ
Memleketler arası hukukçu ve meydanda Ezidi soykırımı çalışan Güley Bor ile Hadiya Hussein davasında çocukların vesayetinin verilmemesine münasebet olarak gösterilen “IŞİD tarafından kaçırılan ana ve babalarının akıbetlerinin bilinmemesi” savını milletlerarası hukuk ve ortamda çalışan Birleşmiş Milletler cürüm araştırma ekibi UNİTAD’ın çalışmalarının ayrıntılarına ait konuştuk. Güley Bor, IŞİD’in Şengal katliamı sonrası Şengal ve etrafında en az 95 tane, Tel Afar’ın biraz dışındaki yalnızca bir toplu mezarda ise binlerce cenaze bulunduğunun tabir edildiğini aktardı.
Güley Bor
BM PANDEMİ NEDENİYLE MEZAR KAZMA ÇALIŞMALARINA ARA VERDİ
Güley Bor’un aktardığı habere nazaran, BMGK tarafından IŞİD’in işlediği soykırım, insanlığa karşı kabahatler ve savaş kabahatleri oluşum edebilecek fiillere dair delil toplamakla görevlendirilen Soruşturma Ekibi (UNITAD) Mart 2019’da Nadia Murad’ın köyü olan Koço’daki toplu mezarları açmaya başladı. UNITAD’ın BMGK’ya sunduğu Mayıs 2020 tarihli yıllık raporunda Mart 2019’da açılan toplu mezarlardan çıkarılan cenazelerden sadece 62’sinin kimliğinin tespit edildiği ve pandemi nedeniyle de toplu mezarlar üzerindeki çalışmaya ara verildi. Binaenaleyh soykırımda hayatını kaybeden binlerce Êzidî’nin cenazesi hala kayıp ve yakın devirde bulunmaları mümkün görünmüyor. Güley Bor, kayıp kişi hakkında Irak duruşmalarından mevt evrakı almanın ortalama dört yıl sürdüğünü belirterek, “Hâlihazırda mekanından edilmiş kimseler için kurulan kamplarda, çadırlarda yaşamaya mahkûm edilen bir halktan laf ediyoruz, adalete erişimin ne kadar güç olduğu ortada. Bu kaideler altında Hadiya’dan ana babasının öldüğünü ispat etmesinin beklenmesi yalnızca mantığa muhalif değil, birebir vakitte çok zalimce” değerlendirmesinde bulundu.
10 BİN İNSAN ÖLDÜRÜLDÜ 3 BİN 500’Ü KAYIP
Ezidi Kültür Vakfı Yöneticisi Azad Barış ise Hadiya Hussein davasında istinafın verdiği kararın memleketler arası hukukun da öngördüğü “çocuğun yüksek yararı ilkesi” ile bağdaşmadığını vurguladı.
Azad Barış, karar ile hem çocukların hem de ailelerinin 2014 yılında maruz kaldıkları “soykırımın” fevkalâde durumunun da göz arkası edildiğini belirterek, “2014 yılında İslam Devletinin Ezidi ana yurduna saldırmasıyla birlikte 21’inci yüzyılın en hazin hadiselerinden biri yaşanmış, on binin üzerinde insan öldürülmüş ve bir o kadarı da kaçırılmıştır. Bugün itibariyle 3 bin 500’den fazla insanın hâlâ İslam Devletinin elinde olduğu çokça üzerinde konuştuğumuz hususlardan biridir. Yakın tarihin en kanlı soykırımı esnasında İslam Devleti tarafından kaçırılan ana ve babalarının 4-6 yaşlarındaki (bugün 9/11) çocuklarından anne-babalarına dair haber ve evrak istemek acizliktir, vicdansızlıktır” görüşünü lisana getirdi.
Azad Barış
‘ALIKONULANLARIN BİR BIRDEN FAZLA ÖLMÜŞ OLABİLİR’
“Alıkonulanların birçoğunun ölmüş olabileceği ve toplu mezarlarda olacağı kanısı her geçen gün daha da mutlaklık kazanmaktadır. Hadiya Hussein’in iki küçük kardeşinin kısacık hayat hikâyelerini bu çerçevede ele almak ve ona nazaran vicdani bir karar vermek gerektiğine inanıyoruz” diyen Azad Barış, “Ayrıca memleketler arası ittifaklara nazaran savaş halleri, katliamlar ve mucize durumların tariflerinde mahal aldığını da biliyoruz. Hem komşu devletlerde hem de memleketimizde bu kadar vahşice can almış olan bu caniler güruhunun kurbanlarına daha fazla acı çektirmek insanlık ismine utanç vericidir. Çocukların bir an önce ailelerine verilmesi, kültürlerine geri dönmeleri, inançlarına nazaran yaşamaları temel bir haktır ve bu hak bütün hukuklardan daha üstün ve kutsaldır. Bu bağlamda Adalet Bakanı ve Cumhurbaşkanı başta olmak üzere bütün yetkili mercileri sorumluluk almaya ve bir an önce karar vermeye çağırıyoruz” diye konuştu.
HADİYA: KARDEŞLERİMLE MANZARALI KONUŞMAK İSTİYORUM
Duhok’ta yaşayan Hadiya Hussein ise sorularımızı yanıtlarken, çok çok üzgün olduğunu söyledi. Covid 19 salgını sonrası sonların kapatılmasıyla beş aydır kardeşlerini görmek için Türkiye’ye gelemediğini belirten Hadiya, kardeşlerini çok özlediğini söyledi, manzaralı muhabere kurmak için Kırşehir Çocuk Yuvası yetkililerinden destek istedi. Hadiya yalnızca kardeşleri A. ve A.’ya kavuşmak için değil, kaçırıldığında altı yaşında olan oğlu, eşi ve küçük erkek kardeşini bulmak için de çabalıyor. Hadiya, oğlunun her gece duşuna girdiğini anlatırken, “D.’nin, kardeşimin, annem ve babamın bir gün bulunacağına inanıyorum. Eminim yakında kardeşlerimi alabileceğim. İnanmazsam, umut etmezsem nefes alamam” diyor. Hadiya, IŞİD’in Şengal Katliamı sırasında gebeyken kaçırılmış, iki yıl örgütün elinde kaldıktan sonra “derin internette” kurulan köle pazarında açık arttırmada ailesi tarafından satın alınarak özgürlüğüne kavuşturulmuştu.
Gazete Duvar
