Şerpa, Nepal’in yüksek ve dağlık bölgesinde yaşayan, etnik bir kümenin ismi. Yüksek irtifaya alışkın olmaları nedeniyle çok az oksijenle yetinebiliyorlar, güçlü olmaları ve soğuğa sağlam olmaları sayesinde de Everest’e çıkmak için bölgeye gelen dağcılara taşıyıcılık ve rehberlik yapmalarıyla tanınıyorlar. İşte Margoshka’nın babası Dendi de Nepalli bir şerpa…
Anne Ekaterina Boyko ise Rusyalı bir dağcı… St. Petersburg’da yaşayan Ekaterina, veterinerlik eğitimi vermek için sık sık Nepal, Afganistan, Pakistan, Yemen üzere ülkelere hatta Kuzey Kutbu’na gidiyor ve hem çalışıp hem geziyor. Daha evvel 5 bin 600 metrelik Elbruz Dağı’na çıkan, Nepal’de 5 bin 400 metrelik yürüyüşte bulunan, yüksek dağlara çıkmak için çokça seyahat eden Ekaterina, eşiyle de bu türlü bir seyahatte tanışmış. Baba Dendi, Portekiz’e taşınmış ve şu anda orada taksi sürücülüğü yaparak geçimini sağlıyor. Ortada Nepal’de çeşit rehberliği de yapmıyor değil. Ekaterina, daima birlikte yaşamaları için Ağrı üzere tanınan bir dağ olan Elbruz’da ona rehberlik işi ayarlamış lakin Dendi bunu istememiş. Margoshka, annesiyle birlikte St. Petersburg’da yaşıyor.
DAĞCILARIN MASKOTU OLDU
2008’den beri rehberlik yapan, 2012’den beri de kokartlı rehber olan İsmet İnan aracılığıyla tanıdığımız ve öyküsünü kendisinden öğrendiğimiz Margoshka, altı yaşında… Anne ve kızıyla Doğubeyazıt’ta minibüste, Ağrı Dağı’na çıkmak için birilerini ararken tanışmışlar. İsmet İnan, 14 kişilik kendi kümesi olduğu ve altı yaşında bir çocukla ilgilenmek güç olabileceği için onları diğer bir rehbere yönlendirmiş. Lakin birlikte yol almaya başlamışlar ve Margoshka kısa müddette bu kümenin maskotu haline gelmiş.
Ağrı Dağı ile ilgili herkesin bildiği, duyduğu bir şey vardır lakin altı yaşında bir çocuğu görünce, Ağrı’nın dağcılar açısından nasıl bir dağ olduğunu insan merak ediyor. İsmet İnan, bu husustaki sorularımızı yanıtlıyor: “Ağrı Dağı’na çıkış rotası, teknik bir zorluk içermeyen, yürünerek ulaşılan dağlar ortasında tanımlanıyor. Yani ip yahut öbür kaya tırmanış tekniklerini kullanmaya gerek kalmadan çıkılabiliyor. 4 bin 900 metreden sonra daima erimeyen karlı bölgenin (buzulun) olduğu kısımda kazma ve krampon kullanılıyor ve gelen bireylerin kazma krampon kullanmayı bilmesi kâfi oluyor fakat, dağın yüksekliği 5 bin metre üstünde olduğu için hem yüksek irtifaya bağlı bedende gelişen yansılar hem de havasının yazın bile dondurucu soğuklara ulaşabilmesi bu dağı önemli bir dağ haline getiriyor. Deneyimsiz ve dağı ciddiye almayan şahıslar için çok riskli hale gelebiliyor. Daha evvel temmuz ayında tepe platosunda geri dönüş yolunu bulamadığı için donarak ölen iki kişiyi biliyoruz.”
Anne Ekaterina Boyko ve Margoshka, rehber İsmet İnan ile birlikte…
‘ZİRVELERİN KIZI’ MARGOSHKA
Daha evvel 3 bin yahut 4 bin metrelerde öteki dağlarda bulunmuş, dağcılık deneyimi olanların daha rahat tepe yapabileceğini belirten İnan’a, Margoshka’nın aldığı riski anlayabilmek için irtifanın tesirlerini soruyoruz: “Yükseldikçe nefes aldığımız havadaki oksijen ölçüsünün azalması ve buna bağlı evvel baş ağrısı, iştahsızlık ve uyuyamama üzere belirtilerin görüldüğü ‘Akut Dağ Hastalığı’ gelişir. Tırmanan kişi aşağı inmez ve daha da yükselmeye devam ederse durum daha ciddileşip akciğer ödemi ve akabinde beyin ödemi gelişerek kişinin vefatına neden olur. Yüksek irtifaya bağlı bu meselelerin oluşmaması için yavaş yükselmek ve problemler başladıysa aşağı inmek tek tahlildir.”
Herkesin yardım etmeye çalıştığı ve sempatiyle yaklaştığı küçük şerpa, kampın gözbebeği oldu.
Margoshka, daha bebekken bu hudutları zorlayanlardan. Ailesiyle birinci kamplarını 4 bin 700 metrelerde yapan minik şerpa, neredeyse 5 bin 900 metrelik Kilimanjaro Dağı’na da tırmanacakmış. Lakin beş yaşından küçük olduğu için hükümet müsaade vermemiş. Onun yerine Nepal’de 5 bin 400 metrelerde bir dağ geçidine yürümüşler.
Margoshka, daha beş haftalık bir bebekken ailesiyle birinci kampında…
‘BEN ŞERPAYIM, YORULMAM’
Epeyce zeki ve yetenekli olan, girdiği ortamlara çabuk alışan, yeni tanışmasına karşın kimseye yabancılık hissetmeyen, herkesle iyi anlaşan bir çocuk olan Margoshka, İsmet İnan’ın 14 kişilik takımıyla birlikte 3 bin 200 metreye kadar problemsiz bir halde ilerlemiş. Hem babasından ötürü bir ‘şerpa geni’ taşımasından hem de annesinin onu daha evvel çocuklar için tehlikeli olabileceği kabul edilen noktalara çıkararak tecrübe kazandırması nedeniyle, Margoshka’nın bedeninin bu yüksekliklere alışkın olduğunu da belirtmek lazım.
O denli ki yürüyüş sırasında kümeden birinin, “Nasılsın, yorgun musun?” diye sorduğu soruya Margoshka’nın verdiği yanıt şu olmuş: “Hayır, yorgun değilim. Ben bir şerpayım.”
Küçük kız, iki yıl evvel annesiyle 4.550 metrede kamp yaparken…
Ortada sırada çocuk olmasından kaynaklı dertler yaşansa da bilhassa kümeyle etkileşime girdiğinde daha çok motive olmuş. Hatta bir defa artta kaldıkları ve kümeden ayrıldıkları için de ağlamış. Lakin tekrar kümeye yetiştiklerinde, ağabeyleri ve ablaları ile oynadığı oyunlarla kısa müddette yeniden keyifli haline dönmüş.
Minik Margoshka, şerpa babası ile birlikte doğada…
DORUĞA AZ KALA
Toplamda dağda geçirilen dört gün ve üç gece halindeki aktivitenin ayrıntılarını yeniden rehber İsmet İnan’a soruyoruz: “Birinci gün ana kamp denilen 3 bin 200 metredeki kamp yerine ulaştık ve orada kampta geceledik. İkinci gün yüksekliğine bedeni alıştırmak için 4 bin metrelere çıkıp biraz vakit geçirip geri ana kampa döndük. Üçüncü gün, 4 bin 200 metredeki üst kampa çıkıp orada uyuduk. Bu yükseklikte sorun yaşayanlar aslında doruğa gitmiyor. Benim grubum pek iyi bir performans gösterdi ve tüm üyelerle 4 bin 200 metredeki kamptan gece saat 01.30’da çıkışa başlayıp 06.30’da tepeye vardı. Yani beş saatte doruğa ulaşmış olduk. Üç buçuk saatte de geriye, üst kampa inip biraz dinlendikten sonra tıpkı gün Doğubeyazıt’a gittik.”
Anne Ekaterina Boyko, Ağrı zirvesinde…
Herkesin çok sevdiği, sempati duyduğu ve tepe yapabilmesi için yardım ettiği Margoshka ise, maalesef 3 bin 200 metredeki kampta havanın beklenenden soğuk olması ve uyku tulumlarının inceliği nedeniyle biraz üşütmüş. Ağız kenarları yara olup burnu akmaya başlayan minik kız, her şeye karşın 4 bin 200 metredeki kamp alanına kadar ulaşmış. Rehber İsmet İnan ve gruptakiler burada anneyle konuşarak, Margoshka’nın devam etmemesini, bunun kendisi için tehlikeli olabileceğini söyleyerek onu geri dönmeye ikna etmişler. Gece biraz ağlasa da gündüz aşçı ve genç bir rehber ile kampta kalarak onlarla meselesiz vakit geçiren kız, tepe yaparak geri dönen annesini ve grubu büyük bir heyecanla karşılamış. Tepe öbür vakte kalsa da Margoshka’nın birinci Ağrı Dağı macerası böylelikle sona ermiş…
Gazete Duvar