Karaman’da bulunan Turkuaz renginden dolayı “Göksu” diye isimlendirilen Antik Kalykadnos Irmağı’nın oluşturduğu derin vadi ve dik yamaçtaki yeşillikler içinde yer alan Göz Mağarası’ndhatıra yazıları’ tespit edildi. Girişinde geniş bir boşluk bulunan mağaranın içine dar bir geçitten sürünerek giriliyor.
Mağaranın içinde, sarkıtlar, dikitler ve bir su birikintisi mevcut. Rastgele bir ışıklandırması olmayan ve ziyarete kapalı olan mağaranın özellikleri hakkında bilgi veren Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi (KMÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Alkan, Göz Mağarası’nın doğal oluşum bir mağara olduğunu, girişinin ve çıkışının Göksu Irmağı’na baktığını söyledi.
Girişinden çıkışına kadar olan aralığının yaklaşık 500 metre olduğunu tabir eden Alkan, mağaranın tam manasıyla keşfedilmemiş olduğunu kaydetti.
Alkan, doğal bir paha olan mağarayı kültürel manada kıymetli kılan ögenin duvarlarına yazılmış olan “hatıra yazıları” olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“Araştırmalarımıza göre Göz Mağarası, milattan sonra 4. yüzyıl ortalarında yaklaşık 1700 yıl evvel, Tanrıça Athena’ya tapınan paganlar ile Hıristiyanlardan oluşan kalabalık bir küme tarafından ziyaret edilmiş. Lakin bu ziyaretin niye ve hangi hadise üzerine yapıldığı sırrını korumakta. Mağaranın, İmparator II. Constantius vaktinde gerçekleşen bir hadise üzerine ziyaret yeri olduğu, duvarlarına hatıra yazıtları ve dualar yazıldığı sanılıyor.
Eski Yunan alfabeleriyle yazılan bu yazılar Doğu Akdeniz ülkelerinde ortaya çıkmış bir gelenek. Hatıra yazıları genellikle tapınak, sinagog üzere yerlerin duvarlarına işlenmiş yazılardır. ‘Gelen ziyaretçilerin ismi, mesleği ve gelişiyle ilgili yazdıkları yazılar’ diyebiliriz bunlara. Yazıtların özelliği kök boya ile bir de stilus dediğimiz kalemlerle kazıma yoluyla kazılmış olması. Yazıların yazım karakteri bize şunu gösteriyor; çok uzun müddet burada yazı yazılmamış. Kısa bir vakit aralığında ziyaretçiler yazmışlar ve çıkmışlar.”
ANADOLU’DA BİR BİRİNCİ
“Toroslarda ve Anadolu’da Athena için adanmış mağaralar olduğunu lakin buradan öbür hatıra yazısı taşıyan mağara olmadığını” belirten Alkan, şöyle devam etti:
“Bu durumda Anadolu’daki birinci mağaranın bu olduğunu söyleyebiliriz. Bu mağaranın bir benzeri İsrail’in kuzeyinde Hayfa kentinin batısında bulunuyor. Bir ismi da İlyas mağarasıdır. İlyas peygambere adandığına inanılıyor. İlyas mağarası hem paganlar hem Hristiyanlar ve hem de Museviler, sonrasında da Müslümanlarca ziyaret edilmiş bir mağara. Orada da 100’den fazla hatıra yazısı var.
Kültürel olarak bu mağaranın bir benzeri İlyas mağarası diyebiliriz. Suriye’nin Almira şehrindeki tapınağa, sinagoglara, kiliselere yazılmış hatıra örnekleri var lakin mağaraya yazılmış hatıra yazısı şu anda dünyada 2 yerde keşfedilmiş durumda. Anadolu’da bu özellikteki birinci mağara diyebiliriz. Yazıtlardan biri, hatiplik yapan şahsa ilişkin. kendisini ‘adaletin direği, bilgeliğin mahiri’ diye tanıtan Mandoberas isminde bir şahıs. Yazının biri kendini ‘haydut avcısı’ diye tanımlayan kişi tarafından yazılmış. Yazılar genelde Tanrıça Athena’ya adanmış. Okuyabildiğimiz 30 yazı var. Büsbütün okuyamadıklarımız var.”
Alkan, mağarada yaptıkları çalışmayı Hıristiyanlık dünyasında yedi uyurlar, Müslümanlar ortasında da Ashab-ı Kehf olarak bilinen kıssayla bir kontağının olup olmadığı sorusunu sorarak tamamladıklarını söz etti.
ÇALIŞMA KİTAP HALİNE GETİRİLDİ
Takım olarak mağarada inceleme yaparken yazıları tesadüfen fark ettiklerini ve 1 yıl üzere uzun bir çalışma sonucu bu yazıları kitaplaştırdıklarının anlatan Alkan, “Bu yazılar çok kıymetli, bölgenin gizemli tarihine ışık tutacak buluntular. Mağara, hatıra yazıları ile dünyada ikinci, Türkiye’de birinci mağara. Bölgenin sarp ve kayalık olması, mağaranın fazla bilinmemesi yazıların günümüze kadar gelmesini sağlamış. Mağaranın turizme ve bilim dünyasına açılması, tanınması için KMÜ’nün dayanaklarıyla bu çalışmamızı ‘Isauria bölgesinde Kutsal Bir Alan Göz Mağarası’ ismiyle KMÜ İnşaat Mühendisliği Kısmından Doç. Dr. Sadık Alper Yıldızel, yeniden Arkeoloji Kısmından Dr. Öğretim Üyesi Ercan Aşkın ve İnşaat Mühendisliği Kısmından Araştırma Vazifelisi Dr. Kemal Armağan’ın çalışmalarıyla kitaplaştırdık.” diye konuştu. (AA)
Gazete Duvar
