LİBYA’DA YENİ İDARE TAHLİL GETİRECEK Mİ?
Muammer Kaddafi’nin NATO müdahalesiyle devrilmesinin akabinde tam manasıyla bir kaosa teslim olan Libya’daki tahlil arayışları geçtiğimiz hafta sonuç verdi. Yıl sonunda yapılacak parlamento ve başkanlık seçimlerine kadar ülkeyi yönetim edecek yeni idare belirlendi.
Libya Siyasi Diyalog Forumu üyelerinin BM himayesindeki devam eden görüşmelerde yapılan ve 74 üyenin katıldığı seçimleri eski büyükelçi Muhammed El Olumsuz ve Abdullah El Lafi’nin olduğu liste kazandı. Akile Salih ve Fethi Başağa üzere isimlerin listesinin kazanmaması ise bir şok tesiri yarattı.
LÜBNAN’DA KARANLIK YILLARA GERİ Mİ DÖNÜLÜYOR?
Lübnan’da uzun müddettir devam eden ekonomik kriz kaynaklı şovlar ve tansiyonlara ek olarak, Hizbullah’a muhalefetiyle bilinen aktivist Lokman Slim’in öldürülmesi, “Ülke 2005 yılındaki faili meçhul cinayetler periyoduna geri mi dönüyor?” formundaki yorumlara neden oldu.
Lübnan’da Sünni bloku temsil eden Müstakbel hareketi yanlıları suikastın Hizbullah tarafından yapıldığını düşünüyor. “Direniş ekseni” olarak isimlendirilen Şii blok taraftarları ise cinayetin Lübnan’ı ve Hizbullah’ı maksat alan ve kaos yaratmayı amaçlayan bir komplo olabileceğine dair ihtarlarda bulunuyor.
BIDEN’IN ORTADOĞU SİYASETİ NETLEŞİYOR
Amerika Birleşik Devletleri’nin yeni idaresinin Ortadoğu siyaseti netleşmeye başladı. Yeni lider Joe Biden, Suudi Arabistan’a Yemen savaşında verilen takviyenin kesildiğini duyurdu.
Biden’in bu adımı birçok taraf açısından olumlu karşılandı. Lakin bunun yıllardır Suudi Arabistan öncülüğündeki Arap koalisyonunun savaş uçaklarının ağır bombardımanı altındaki Yemen’de bir tahlil için ne kadar işe yarayacağı ise merak konusu.
Biden idaresi daha evvel de Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan ile olan silah mutabakatlarını süreksiz olarak askıya aldıklarını açıklamıştı. Biden’in Filistin konusunda ise nasıl bir tavır takınacağı Arap dünyasında hala en çok merak edilen hususlardan biri.
‘LİBYA’DA YENİ İDARENİN İŞİ HİÇ DE KOLAY DEĞİL’
“Birleşmiş Milletler nezaretinde ve uzun süren görüşmelerin sonucunda Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun 74 üyesinin katıldığı seçim sonucunda bir sürpriz yaşandı ve Trablus’un Yunanistan eski büyükelçisi olan Muhammed El Olumsuz başkanlık kurulu başkanlığına, iş insanı Abdülhamid El Dibeybe de başbakanlığa seçildi. Bunun yanı sıra Musa El Koni ve Abdullah Hüseyin El Lafi de Başkanlık Konseyi’nin başka iki üyesi oldu. Seçimlerden evvel birçok taraf, General Halife Hafter’e yakın olan Libya Temsilciler Meclisi lideri Akile Salih ve Trablus’taki hükümetin güçlü adamı ve İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın olduğu listenin seçilmesini bekliyordu.
Şunu belirtmek gerekir ki, yeni Libya idaresinin önündeki yol hiç de kolay değil. Seçilmiş hükümetin lideri Abdulhamid Dibeybe’nin silahların devlet inhisarına alınması ve profesyonel güvenlik kurumlarının tesis edilmesi planları düşünüldüğü kadar kolay bir durum değil. Ayrıyeten memleketler arası sistemin himayesi ve gerek bölgesel gerekse de Arap dünyasında bu mevzudaki uzlaşma Libyalıların hayallerini gerçekleştirmeleri için tek başına kâfi değil. Bu durum yeni idarenin önündeki mahzurları kaldırmak için sahip olduğu yeteneklere bağlıdır.” (Kuds El Arabi gazetesi)
Libya’da barış (Çizim: İmad Haccac / El arabi El Cedid gazetesi) ‘LİBYA’DAKİ YENİ FIRSATLAR’
“Libya’da yeni seçilen geçiş kurulundan istenen; ülkeyi yıl sonuna kadar, devlet başkanlığı ve parlamento seçimleri yapılıncaya dek yönetim etmesi ve başta ordu ile güvenlik üniteleri olmak üzere devlet kurumlarında birliği sağlaması..
En değerli soru, yeni oluşum vazifesinde başarılı olacak mı? Bilhassa de 2015 yılındaki Suhayrat Mutabakatı’nın başarısızlığa uğraması ve bu mutabakattan sonra kurulan Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin savaşta bir taraf olmasından sonra. İşin doğrusu, bu yeni oluşumun önündeki fırsatlar daha fazla olmakla bir arada, bu durum karşılaşacağı manilerin şimdiden ortadan kalktığı manasına gelmemektedir.
Tekrar daha evvelki süreçlere kıyasla tahlile katkıda bulunabilecek kimi bölgesel ve milletlerarası değişimler de kelam konusu. Bunların başında Körfez ülkeleri ortasındaki uzlaşma ve Mısır’ın Libya’nın doğusunda birçok tarafla ilgi kurmaya başlaması ile ABD’de yeni idarenin misyona başlaması gelmektedir. Çünkü bu yeni idarenin bölgeye olan bakış açısı bir evvelki idareden farklıdır.” (Amro el Şubeki / Mısır El Youm gazetesi)
‘LÜBNAN SİYASİ SUİKASTLER DEVRİNE GERİ Mİ DÖNÜYOR?’
“Eski başbakan Saad Hariri’nin vefatının 16. yıldönümünden evvel Lübnan’da siyasi suikastlar dizisi genel atmosferi tesiri altına alarak gündeme geldi.
Lübnanlılar, Hizbullah’a olan muhalefetiyle bilinen Lokman Slim’in cesedine ulaşıldığı haberinin yayılmasıyla, onları keskin bir biçimde kutuplaştıran bu siyasi suikastlar atmosferine tekrar girmiş oldu.
Tıpkı 2005’teki suikastlardan sonra olduğu üzere, bu suikast da insanları ikiye böldü ve bir taraf bu suikastta kimin parmak izinin olduğunu görüp aslında ayrıntılı bir soruşturmaya gerek olmadığını düşünmeye başladı. Buna karşılık öbür taraf da sabırlı ve sağduyulu olma davetleri yaparak ‘beşinci kol’ ve karanlık planlar konusunda dikkatli olunması uyarısı yaptı.
Aktivist Lokman Slim’in öldürülmesi vakit ve yer bağlamında siyasi istismar teşebbüslerinden tecrit edilecek mi yoksa Lübnanlıları önümüzdeki haftalarda bekleyen dehşet senaryolarının birinci kısmı mü olacak? Ve idare, 2005’tekinden daha vahim bir duruma sürüklenmeden evvel durumun ciddiyetini anlayacak mı? (Hüseyin El Asi / Lübnan El Nashra gazetesi)
‘ÖNCEDEN İLAN EDİLMİŞ ÖLÜM’
“Lübnan’da daha öldürülen defnedilmeden gerçekler defnediliyor. İnsan öldürme, yolsuzluk, ülkeyi yağmalama cürümlerinin sorumlularının olmadığı bir ülkede, katletme alanları epeyce geniş.
Lübnan’daki siyasi kabahatlerin hepsi, güya Gabriel Garcia Marquez’in ‘Önceden İlan Edilmiş Ölüm’ romanından bir bölümmüş üzere. Bütün kent Santiago Nassar’ın öldürüleceğini biliyor. Hatta ne vakit öldürüleceğini de.
Birtakım Lübnanlılar, ne vakit bu türlü bir cinayet işlense, milletlerarası mahkeme tarafından bir soruşturma açılmasını talep eder. Zira Lübnan yargısı hiçbir suikastı açığa çıkarmaya yürek edemez. Teslimiyetten yahut yabancılaşmadan ötürü milletlerarası hukukun manasının az, külfetinin ise çok fazla olduğunu unutuyorlar. Tam on sene sonra ve 500 milyon dolar harcanmasının akabinde Refik Hariri suikastını araştıran mahkeme, bir ton patlayıcıyı patlatan, Hariri’nin konvoyunu takip eden ve bütün irtibatları gerçekleştirip düğmeye basanın tek bir kişi olduğunu ve bu kişinin Selim Cemil Ayeş olduğunu ve gıyabında karar verildiğini açıkladı.” (Semir Ataallah / Suudi Şark’ül Evsat gazetesi)
‘JOE BIDEN, YEMEN VE FİLİSTİN’
“Biden idaresinin Yemen’deki krizi önemsemesi ve ABD’nin öncelikleri ortasına koyması, bunun yanı sıra Yemen’deki duruma tahlil aramak için özel bir temsilci ataması bizi sevindirdiği üzere hiç de şaşırtmadı. Öbür yandan, Filistin probleminin ABD’nin yeni idaresi tarafından öncelikler ortasına alınmaması ve gereken ehemmiyetin verilmemesi bizi üzdüğü üzere şaşırtmadı.
Yemen hem halkını hem de bütün ümmeti etkileyen ve altı yıldır devam eden bir felaket niteliğindedir. Alışılmış bunu Kararlılık Fırtınası operasyonunun başlangıcı olarak kabul edersek. Filistin sorunu ise, birinci Arap-İsrail savaşının başlamasından bu yana 73 yıldır devam eden eski bir felakettir.
Yemen’de savaşı durdurmak, ateşkesi başlatmak, insani koridorların açılmasını sağlamak ABD’nin elindedir. Tahminen de bütün tarafları bir masa etrafında toplayıp ülkede istikrarlı bir siyasi tahlile ulaşmak da. ABD bu gayeye ulaşabilmek için Yemen’deki taraflara ve onları destekleyen bölgesel güçlere baskı yapma gücüne sahip. Yemen’deki koalisyon güçlerine dayanağı durdurmak ve silah mutabakatlarını askıya almakla da bu yola girmiş oldu aslında.
Lakin birebir Washington, Filistin’de birebir lükse sahip değil. Çünkü İsrail’e baskı uygulamaya pek niyetli değil. Tahminen bu türlü bir baskı için elinde kâfi araçları yoktur. İçerde pusuda bekleyen Siyonist-Yahudi lobileri var. Öteki taraftan da ABD’nin İsrail’de bir çıkar şebekesi var ve bu şebeke ABD’yi farklı gözle bakmasını engellemektedir.” (Oraib el Rintavi / Ürdün El Destur gazetesi)
Unutulan Filistin (Kaynak: Kuds El Arabi gazetesi) Gazete Duvar
