Hükümet, patron ve personel temsilcilerinden oluşan Minimum Fiyat Tespit Komitesi dördüncü toplantısını bugün Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nda gerçekleştirecek. Emekçi kesitini Türk-İş’in, patron kesitini Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu’nun (TİSK) temsil ettiği toplantıda, 2021’de geçerli olacak minimum fiyat sayısı Bakan Zehra Zümrüt Selçuk tarafından açıklanacak.
NET MİNİMUM FİYAT 2324 LİRA
Taban fiyat, hala bekar bir emekçi için aylık brüt 2 bin 943 lira, vergiler ve kesintiler düşüldüğünde net 2 bin 324 lira 71 kuruş olarak uygulanıyor.
TÜİK NE AÇIKLADI?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bekar bir emekçinin besin ve besin dışı harcamalarından oluşan geçim fiyatının geçen yıla nazaran yüzde 20 oranında artarak 2 bin 792 TL olduğunu açıklamıştı.
PERSONEL KONFEDERASYONLARI NE DİYOR?
Türk-İş, Hak-İş ve DİSK tarafından yapılan ortak açıklamadaysa TÜİK’in hesapladığı sayının bekar bir işçiyi baz aldığına, içinde ailenin yer almadığına dikkat çekildi. Türk-İş Genel Lideri Ergün Atalay, 3 bin liranın altında bir sayıyla gelinmemesi gerektiğini belirterek, “Çünkü 3 bin liranın altındaki teklif, insanları memnun edecek bir teklif olmaz, çalışanları keyifli edecek bir teklif olmaz. Taban Fiyat Tespit Komitesi’ne 3 bin liranın üzerinde bir teklif getirilmelidir” daveti yaptı.
DİSK: ÇALIŞANLARIN YÜZDE 38’İNİ İLGİLENDİRİYOR
DİSK Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ise “2021 yılı minimum fiyatı net 3 bin 800 olmalıdır” diyor. Taban fiyatın her geçen yıl ortalama fiyat haline geldiğini vurgulayan Çerkezoğlu, DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) raporundan şu bilgileri paylaştı: “3,3 milyon personel (bütün fiyatlı çalışanların yüzde 17’si) taban fiyatın altında bir fiyatla çalışıyor. Taban fiyatın yarısından daha az fiyatla çalışan personel sayısı 1 milyona yakın. Taban fiyat ve altında bir fiyatla ömrünü sürdürmek zorunda olan personellerin sayısı 7,5 milyon (bütün fiyatlı çalışanların yüzde 38,3’ü) civarındadır. Taban fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan çalışanların sayısı 9,7 milyondur. Bütün fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamdadır. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) minimum fiyatın altı ile taban fiyatın bir buçuk katı ortasında bir fiyat elde ediyor.”
ASO YÜZDE 20 ARTIRIM BEKLİYOR
Ankara Sanayi Odası (ASO) Lideri Nurettin Özdebir ise gazetecilerin sorularını yanıtlarken, minimum fiyatın ‘dengeli’ artırılması gerektiğini söyledi. Çalışanın fiyatından besine ayrılan hisse arttıkça emekçilerin enflasyonunun yükseldiğine dikkat çeken Özdebir, taban fiyattaki artışın yüzde 20 olacağı kestiriminde bulundu.
ÖZEL KESİMDEKİ HER 5 EMEKÇİDEN 1’İ TABAN FİYATA ERİŞEMİYOR
DİSK-AR’ın raporundaki bilgilere nazaran;
Özel dal çalışanlarının yüzde 21,7’si taban fiyata erişemiyor.
Özel dalda taban fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 49 ve minimum fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 62.
9,5 milyona yakın özel kesim personeli taban fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalışıyor.
Taban fiyata erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 17 iken bayanlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor.
Taban fiyat seviyesinde ve daha düşük fiyat alanların oranı genelde yüzde 38 iken, bayanlarda yüzde 49’a yükseliyor.
Özel bölümde bayan emekçilerin yüzde 32,5’i minimum fiyat altında fiyatlarla çalıştırılıyor. Özel kesimdeki bayan çalışanların yüzde 9,3’ü ise minimum fiyatın yarısının da altında fiyatla çalışmaya zorlanıyor.
MAAŞLAR ERİYOR
2006 yılında aylık ortalama fiyat ve maaş geliri minimum fiyatın yaklaşık 2 katı iken, 2019’da minimum fiyatın 1,41 katına geriledi.
1978’de kişi başına ulusal gelirin yüzde 3,4 üzerinde olan minimum fiyat, ortadan geçen 42 yılda kişi başına ulusal gelirin yüzde 40 altına düştü. Taban fiyat kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt minimum fiyatın 2020 yılında 2.943 TL değil, 4.995 TL olması gerekirdi.
MİNİMUM FİYATLI BİR EMEKÇİ YILDA 122 GÜN VERGİYE ÇALIŞIYOR
Brüt minimum fiyatın dolaylı-dolaysız vergi ve kesintilerini dikkate aldığımızda yüzde 33,4’ü (983 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. Emekçinin eline (Asgari Geçim İndirimi-AGİ dahil) brüt minimum fiyatın yalnızca yüzde 66,6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. Personel 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çalışıyor.
Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına nazaran 2003 yılında taban fiyatın yıllık meblağı ile 25 altın alınabilirken 2020’de yıllık net minimum fiyatla yalnızca 10 Cumhuriyet altını alınabilmektedir.
(EKONOMİ SERVİSİ)
Gazete Duvar
