Burcu Özkaya Günaydın
Suriye’de 9 yıllık savaş sürecinde milyonlarca insan göç yollarına düştü, kalanlar da güç koşullarda yaşamaya çalışıyorlar. ABD’nin devreye koyduğu Sezar Yasası, Suriye’deki ekonomik bunalımı daha da derinleştirdi. Afrin, Cerablus ve El Bab kesimlerinde, Türk Lirası (TL) tasarrufuna geçildi. Bu ortamlarda, PTT aracılığı ile piyasaya banknot ve madeni para sokulduğu belirtiliyor. Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) örgütünün denetimindeki İdlib eyaletinde ise TL farz hale getirildi. TL tasarrufunun ne meale geldiği, Sezar Yasası ve Suriye’de yaşanan ekonomik buhran üzerine Gazeteci ve Ortadoğu Eksperi Rahmet Kar ile bir görüşme gerçekleştirdik.
‘İŞGAL TAMAMLANMAK İSTENİYOR’
Türkiye’nin Suriye’de TL tasarrufuna başlamasını, hakimiyet kurduğu taraflarda fiili olarak kendini tamamlaması olarak gördüğünü belirten Rahmet Kar: “Şimdiye kadar o kesimler idari olarak Türkiye’den yönetiliyor. Evvel eğitimde Türkçe müfredat dayatılmaya başlandı. Telekom kuruldu. Türkiye haberleşmesi kullanılmaya başlandı. Türkiye kültürü benimseniyor. Artık de para ünitesiyle bu işgal tamamlanmak isteniyor.”
Rahmet Kar
‘TÜRKİYE SEZAR’A SES ÇIKARMADI’
Kar, Suriye’de para ünitesinin bedel kaybetmesinin akabinde TL’ye geçilmesinin, ABD’nin ortaya koyduğu Sezar Yasası’ndan bağımsız olmadığına dikkat çekiyor. Bu yasa muteber olduğundan beri Suriye’ye peçete gönderilse dahi müdahale edileceğini belirten Kar ABD’nin, sistemi değil, Suriye halkını cezalandırdığına vurgu yaptı. Türkiye’nin de işine geldiği için ABD’nin bu hamlesine ses çıkarmadığını söyleyen gazeteci Kar, “Suriye’deki ekonomik ambargo Türkiye’nin uzun vadede ilhak, kısa vadede ise işgal amacını sağlamlaştırmada işine yaradı. Bu uluslar arası hiçbir teamüle uymuyor. Bir memleketin ulusal egemenliğini çiğneyerek yapılan süreçlerdir. Ve gayrimeşrudur” diye konuştu.
RESMİ KUR 1200, KARA PİYASA 3200
Sezar Yasası’ndan evvel 1 doların 900 Suriye Lirası ettiği devlette, yasanın akabinde 1 dolar 3200 Suriye lirasına çıktı. Suriye Lirasının bu kadar paha kaybetmesiyle pahalılık, önü alınamaz bir seviyeye çıktı. Rahmet Kar, bunun ne manaya geldiğini de şöyle açıklıyor:
“Suriye idaresi doları yasakladı. Kişilerin elinde birkaç dolar varsa bu dolarları bozdurma bahtı da kalmadı artık. Şu an doları yalnızca resmi kurdan alabilirler. Resmi kur 1200 liradır. Yani bir dolar resmi kurda 1200 Suriye Lirası, kara piyasada 3200. Şu an Westernunion kanalıyla Türkiye’den İdlib’e rastgele bir aileye 100 dolar gönderecek olursan orada Westernunion bu doları alır ve bunun karşılığında 1200 lira üzerinden ödeme yapar. Senin parayı alırken 200 bin lira kaybın ortaya çıkar. Yani halkta büyük bir mağduriyet var.”
‘SADECE CİHATÇI ÇETELERİN OLDUĞU NAHIYELER RAHATLADI’
Türkiye ABD’nin bu teşebbüsüne karşı kendisini nefes açıcı göstermeye çalıştığını belirten Kar, “Ama o denli olmadı. Tersine bu, ABD’nin yaptırımlarını destekleyen bir şeydir. Türkiye yalnızca İslami, cihadist çetelerin hakim olduğu kesimleri rahatlattı. Türkiye’nin Suriye’de TL kullandırmasındaki hedef, Suriye halkına Türkiye’nin kesimi olduğuna dair atmosfer oluşturmak,” tahlilini yaptı.
‘TL KÜRT KESIMLERINE DE GİRECEK’
Türkiye’nin bu hareketinin Rojava ile alakalı yanları da olduğunu söyleyen Rahmet Kar, “Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS) ve PYD, Kürt ulusal birliğinde birleştiler. Buna diyeceğim yok ancak ENKS, Türkiye’den ayağını çekmedi. Bunlar, Cerablus’un, Afrin’in işgaline de sessiz kalmışlardı. Artık ABD ve Barzani şemsiyesinde Kürt ulusal birliği oluşturulmak isteniyor. Ben Türkiye ile ABD’nin danışıklı dövüş halinde olduğunu düşünüyorum. Bu kümeler önümüzdeki süreçte Cenevre’deki Suriye görüşmelerinde de olacaklar. Türkiye’nin tüm bu olanlara sessiz kalması da planın bir kesimi. Kürt kesimlerinde Suriye parası kullanılıyor. Ancak ben bu kümeler eliyle TL’nin Kürt ortamlarına de gireceğini düşünüyorum” diye konuştu. Rojava’nın zirai mahsul ve petrol üzerine heyeti olduğunu, münasebetiyle nahiyenin besin ve güç deposu olduğuna dikkat çeken Kar, Türkiye’nin bir ileri adımının da Rojava’ya Fırat suyunun götürülmesi olacağını vurguladı.
Gazete Duvar
