KÖLN – Almanya’da din ve devlet işleri birbirinden başkadır. Anayasa gereği devlet dinlere ve dünya görüşlerine karşı tarafsız pozisyonda olmayı taahhüt etmiştir. Fakat ‘tarafsız’ olsa da, devlet dinlere karşı büsbütün ilgisiz bir tavır içinde de değildir. Dinin toplumsal bütünleşmeye katkı yaptığı fikri siyasi bir uzlaşma pozisyonunda duruyor. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi devlete dinleri ve dünya görüşlerini ‘teşvik edici bir tarafsızlık’ misyonunun uygun düştüğüne hükmetmiştir.
Yarından itibaren (10 aralık) artık Kuzey Ren-Vestfalya Eyaleti hükümeti Alevilik inancını bir inanç toplumu olarak en üst düzeyde tanıyacak. Alevilik anayasal teminat altına alınacak.
Avrupa Alevi Birlikleri Federasyonu (AABF) tarafından toplumsal medya hesabından yapılan açıklamada “10 Aralık 2020 tarihinde saat 10.30’da dünya Alevi tarihinde bir birinci olacak bu kazanımı basın açıklamasıyla kamuoyuna duyuracağız” denildi.
Mevzuyu Almanya Alevi Birlikleri Federasyonu Genel Lideri ve Avrupa Aleviler Konfederasyonu Eş Lideri Hüseyin Mat ile Gazete Duvar için konuştuk.
Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti Alevilik’i devlet statüsünde tanıyacağını duyurdunuz. Nasıl bir statüde olacak Alevilik?
Yarın ayrıntılarını basın toplantısında açıklayacağız. Parlamento onaylamadan yasal olarak bu hakkı aldık diyemiyoruz. Yasal prosedüre uymamız gerekiyor. Eyalet Bakanlar Heyeti tarafından onaylandı, Başbakan imzaladı, bir tek parlamentoda okunup kabul edilmesi gerekiyor. Yarın sabah Meclis onayladıktan sonra tüm ayrıntılarıyla açıklayacağız. Şunu söyleyebilirim Aleviler Almanya devletinden alabilecekleri ne hakları varsa alacaklar. Bu statüye gelmek artık son evreydi. Yarın Resmi Gazete’de yayınlanıp resmileşecek.
Yarın resmileşecek olan kararın nasıl bir içeriği olacak?
Kamu kurumu oluyoruz. Almanya’da Alevilik başka din ve inanç kümeleri üzere eşit haklara sahip olacak. Yani Almanya’daki Katolik, Ortodoks, Protestan kiliselerinin anayasal olarak hangi hakları ve yetkileri varsa Aleviler de birebir haklara sahip olacak. Özet olarak bu demek.
Almanya’da kiliselerin kendi vakıf, hastane, okul, kreş vb. kurumlarıın açma hakları var. Artık Aleviler de tüm bu haklara sahip olacak.
Evet, kiliselerin pozisyonu neyse bizim de pozisyonumuz bu olacak. Cemevlerimiz, kiliseler ile eşit statüde temsil edilecek. Alevilerin hakları, bundan bu türlü Alman devletinin teminatında olacak.
Kuzey Ren-Vestfalya eyaleti Alevlik inancını devlet statüsüne alan, birinci tanıyan eyalet oldu. Bunu öbür eyaletler de takip edecek mi?
Elbette, bu karar açıklandıktan sonra örnek teşkil edecek ve öteki eyaletler de birebir statüye alacaklar. Böylelikle tüm Almanya’da Alevilik bu eşitliği elde etmiş olacak. Kilise vergisi diye bir vergi var bildiğiniz üzere Almanya’da, artık biz de Cemevi vergisi alabileceğiz. Ekonomik manada kiliselerin faydalandığı fonlar, ayrıcalıklar ne varsa biz de faydalanabileceğiz.
Bu durumda Alevilik inancı ve Cemevleri, mescitlerin pozisyonunun önüne geçmiş mi oluyor?
Almanya’da yedi kişi bir ortaya gelerek bir dernek kuruyor. Artık buradaki tüm mescitler ve bizim federasyonumuza bağlı cemevleri hepsi dernek statüsüne sahip. Öbür İslami kurumlara göre bizim dernek ve Alevilik kendine mahsus bir inanç olarak kabul edildi. Biz tıpkı vakitte bir inanç toplumuyuz. Bu statüyü hiçbir cami almış değil. Yalnızca Hindistan’dan gelen, kendilerini Bahayiler diye isimlendiren ve İslam inancının içinde olduklarını söyleyen bir küçük küme var. Bir tek onlar Hessen eyaletinde kurumsallaşmış durumdalar. Ancak onları da Türkiye’deki ve Orta Doğu’daki hiçbir İslami kurum Müslüman olarak kabul etmiyor. Orta Doğu’dan ve Türkiye’den gelmiş hiçbir topluluk bizim üzere inanç kurumu olarak kabul edilmedi. Dernek kurduk evvel o onaylandı. Akabinde bir inanç toplumu olarak kabul gördük. Artık de en üst statü olan devlet kurumu olduk. Mescitler hala dernek statüsünde inanç toplumu olarak dahi kabul edilmiş değiller.
Siz bu pozisyona nasıl geldiniz?
Bunun gerisinde otuz yıllık bir uğraş var. Bütün dernekleriyle, üniteleriyle bir hak uğraşı verdik. Bu tıpkı vakitte Türk-İslam senteziyle, inkâr siyasetleriyle hem bir yüzleşme hem de bir hesaplaşmadır. Türkiye’de inkâr ediliyorsunuz, asimilasyona maruz kalıyorsunuz, katliamlar, soykırımlar yaşıyor, göçe zorlanıyorsunuz. O beşerler hangi nedenlerden ötürü bu kadar bedel ödeyip haksızlığa uğradılar? O haksızlığa uğradıkları nedenler, hususlar, kimlikleri ne varsa artık onların yaşatılması ve bu bahislerin Almanya’da hak ettiği yere gelmesi bizim için birebir vakitte tarihle hesaplaşmaktır. Bizi inkâr edenlerle hesaplaşmak olarak görüyoruz. Ayrıyeten Türkiye devletinin de bu ayıpla yüzleşmesi gerektiğini söylüyoruz. Bu çok kıymetli bir kazanım. Bizim artık Alman devletinin kapısını çalıp da şu hakkımızı verin diyeceğimiz hiçbir mevzu kalmamıştır.
Bu kararın Türkiye’de yaşayan Alevilere nasıl bir getirisi olacaktır?
Onlara moral, motivasyon olacak. Türk-İslam sentezine yaslanan devlet için de büyük bir meşakkat ve sorun olacak. Alevilik dersleri okullarda farklı verilsin dediğimizde ve bu hakkı aldığımızda buna birinci itiraz eden Türkiye’nin Berlin Büyükelçisi oldu. “Alevilik başka bir inanç değil. İslam dersi altında verilsin” demişti. Almanya’da bu başarıyı elde etmek için emek veren kurucu üyelerimizden en başta olma üzere yüzbinlerce istekli canımız var. Biz Alevilik’i kendine mahsus bir inanç olarak kabul ettirdik. Bunu yapmamış olsaydık ne okullarda Alevilik dersi verdirebilirdik ne de kamu kurumu olma hakkını elde edebilirdik. ‘İslam var gidin İslam’ın çatısı altında durun’ derlerdi. Kendine mahsus bir inanç dememiz bu hakları elde etmemizde tesirli olmuştur.
Yarından itibaren kurumsallaşma süreci tamamlandıktan sonra Aleviler için nasıl bir periyot başlayacak?
Yarından itibaren elde ettiğimiz bu hakların içini doldurmaya başlayacağız. Ne üzere haklar ve yetkiler doğuyorsa bunların hepsini kullanacağız. Bizim açımızdan da yeni bir devir. Devletten bu hakkı aldık sıra Alevilerin bu hakları kullanmasına geldi. Artık dernek değiliz, resmi ismimizde kamu hukuksal kişiliği geçecek.
Gazete Duvar
