DUVAR– ABD’nin eski ulusal güvenlik danışmanı John Bolton’ın, Yönetici Donald Trump hakkında çarpıcı savlar içeren kitabı Washington’da büyük yankı uyandırdı. Kitapta Trump’ın bugünlerde korona virüsü nedeniyle taraftan mekana vurduğu Çin’den seçim yardımı istediği, başkanlık vadesi üzerindeki iki devir kısıtlamasını kaldırmaya sıcak baktığı, Venezuela’yı işgal etmenin ‘havalı olacağını’ söylediği, Finlandiya’yı Rusya’nın zannettiği ve Cemal Kaşıkçı cinayeti hakkında tartışma yaratan bir açıklamasını esasında kızı Ivanka’yı ‘kurtarmak’ için yaptığı öne sürülüyor.
İşte kitapta öne çıkan tezler:
TRUMP ÇİN’DEN SEÇİM YARDIMI İSTEDİ
Bolton’un kitabına nazaran Trump, Kasım 2020’deki başkanlık seçimlerini de kazanmak için Çin’den ekonomik gücünü kullanarak kendisine yardım etmesini istedi. Kitapta, Trump’ın Çin Devlet Yöneticisi Şi Jinping’in ABD’deki Çin tersliğini ele aldıkları bir konuşmadaki durumu şöyle aktarılıyor:
“Trump sonra bir anda mevzuyu yaklaşan ABD seçimlerine döndürdü; Çin’in ekonomik gücünü kast ederek, Şi’den kendisinin kazanmasını sağlamasını istedi. Seçim sonuçlarında çiftçilerin ve Çin’in soya fasulyesi ile buğday alımını artırmasının değerini vurguladı. Trump’ın kelamlarını tam olarak yayımlayacaktım lakin hükümetin yayın öncesi kıymetlendirme sürecinde bunun bilakis karar verildi.”
İKİ PERIYOTTAN ÇOKÇA HIZMET YAPMAK MI İSTİYOR?
Kitabın Amerikan basınında geniş konum bulan bir öteki kısmında, Trump’ın ABD’de iki periyotla hudutlu olan başkanlık mühleti kısıtlamasını kaldırma fikrini desteklediği öne sürülüyor. Buna nazaran bu husus, Trump’ın yeniden Şi ile bir konuşmasında gündeme geldi. Bolton kitabında şu sözleri kullandı: “Şi, Trump’la altı yıl daha birlikte çalışmak istediğini söyledi ve Trump da, ‘insanların, liderler için iki periyotluk anayasal kısıtlamanın kendisi için kaldırılması gerektiğini söylediğini’ belirterek karşılık verdi. Şi, ABD’de çok ziyade seçim düzenlendiğini, Trump’o değiştirmek istemediğini söyledi; o da onay vererek baş salladı.”
‘TRUMP DİKTATÖRLERE İMTİYAZLAR ÖNERDİ’
Bolton’ın kitabında, Trump’ın ‘diktatörlere iltimas geçecek formda kriminal soruşturmaları kapatmaya çalıştığına’ dair bir sizi örnek veriliyor. 2018 yılında Trump’ın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’la yaptığı belirtilen bir konuşma da buna örnek gösteriliyor. Bolton, Erdoğan’ın Trump’tan Halkbank konusunda yardım istediğini, Trump’ın ise ilgili davaya bakan savcıların selefi Barack Obama’nın ‘adamları’ olduğunu ve ‘bu insanların kendi adamlarıyla değiştirildiğinde’ sorunun çözüleceğini söylediğini öne sürüyor.
TRUMP Şİ’NİN UYGUR KAMPLARINA ÖVGÜLER DÜZDÜ
Bolton’a nazaran Trump, Şi’nin Uygur Müslümanlarının tutulduğu gözaltı kamplarını savunduğu bir konuşmada kamplara onay verdi. Kitapta, “Tercümanımıza nazaran Trump, Şi’nin kamp inşasına devam etmesi gerektiğini, bunun yapılacak en sahih şey olduğunu söyledi” sözleri kullanılıyor.
KAŞIKÇI CİNAYETİNİ IVANKA İÇİN KULLANDI
ABD Lideri, Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da öldürülmesinden sonra Kasım 2018’de Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ı savunan bir açıklama yapmıştı. Trump’ın “Dünya çok tehlikeli bir yer” ve “‘Veliaht prens bu trajik vukuatı biliyor olabilir – tahminen biliyordu ve tahminen de bilmiyordu!” üzere sözler içeren baş karıştırıcı açıklaması yerküre basınında manşetlere taşınmıştı.
Bolton’ın kitabında, Trump’ın bu laflarla dikkatleri, kızı Ivanka Trump hakkındaki bir skandaldan gayrı cihete çekmeyi amaçladığı öne sürülüyor. Teze nazaran, tam da bu periyotta kızı Ivanka’nın hükümet görüşmeleri için şahsi e-posta adresini kullandığının ortaya çıkması, başkanlık kampanyasını Demokrat rakibi Hillary Clinton’ın tıpkı şeyi yapmasını eleştirmesi üzerine kuran Trump’ı endişelendirmişti. Bolton, Kaşıkçı açıklamasının Ivanka Trump hakkındaki haberleri unutturmak için yapıldığını, Trump’ın “Bu [açıklama], dikkatleri Ivanka’dan diğer tarafa çeker. Açıklamayı şahsen okursam, Ivanka vukuatının önüne geçer” dediğini öne sürüyor.
ÇALIŞANLARI DALGA GEÇİYOR
Kitapta, ekibinin Trump’la geçtiği de tez ediliyor. Teze nazaran, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo Bolton’a yazdığı bir notta, Trump’ın Kuzey Kore önderi Kim Jong-un’la 2018’deki görüşmesi için “Bomboş konuşuyor” tabirlerini kullandı. Kitaba nazaran, Pompeo bir ay sonra da, Kuzey Kore ile görüşmeler için “Sıfır muvaffakiyet ihtimali var” tabirlerini kullandı.
FİNLANDİYA’YI RUSYA’NIN KESIMI ZANNEDİYORDU
Kitapta, Trump’ın yerküre problemleri ve coğrafya hakkındaki malumatının de gayrikâfi olduğu anlatılıyor. Teze nazaran Trump, devletinin klasik müttefiki İngiltere’nin nükleer bir güç olduğunu bilmiyordu ve periyodun İngiltere başbakanı Theresa May ile bir görüşmesinde şaşırarak, “A siz nükleer bir güç müsünüz?” diye sordu.
Bolton, Trump’ın bir sefer de Finlandiya’nın Rusya’nın modülü olup olmadığını sorduğunu yazdı.
VENEZUELA’YI İŞGAL ETMEK ‘HAVALI’ OLURMUŞ!
Bolton’ın kitabına nazaran, Trump, ABD’nin Venezuela’yı işgal etmesinin de ‘havalı olacağını’ söyledi. Kitapta Trump’ın Venezuela için “Aslında ABD’nin bir parçası” dediği de sav edildi. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
