Bizdeki ‘saray’ sözü, Bulgaristan’da da birebir manada kullanılıyor. Türklerin saray merakı ise şu sıra Sofya’da protestolara neden olmuş durumda. Bulgaristan’daki protestoların çıkış sebebi, bu ülke doğumlu lakin Türkiye kökenli bir siyasetçi olan Ahmet Doğan’ın kamuya ilişkin bir plaja yazlık saray ve dalgakıran yaptırıp plaja girişleri büsbütün kapatmış olması.
Vakanın etnik bir tansiyona dönüşme riski bulunmuyor zira Cumhurbaşkanı Rumen Radev, ‘kamu yerine inşaat’ sorununu, ‘hükümetin yolsuzluğunun göstergesi’ olarak yorumluyor ve bu mevzuda Bulgaristan Türklerini suçlamıyor.
Radev, ‘kaçak saray’ konusunda hükümeti suçlarken Bulgaristan’ın Avrupa Birliği’ne (AB) tam üyeliği için ülkeyi mafyadan temizlemek gerektiğini lisana getirdi. Radev’in ‘mafya’ sözünü kullanması şaşırtan değil zira son devirde Bulgaristan’da inşa edilen çok gösterişli fakat üslup açısından tuhaf görünen yapılara mimarlık terminolojisinde ‘mafya baroğu’ (mafia baroque) denmeye başlandı, hatta bu başlıkta akademik makaleler bile üretiliyor.
SAKLI SERVİS İÇİN AJANLIK YAPTIĞI SAV EDİLİYOR
Korona önlemlerinin hafifletilmesinin akabinde 9 Temmuz’da başlayan protestoların sebebi, Bulgaristan’daki Türk partisinin onursal lideri Doğan’ın, Rosenets Park’ta olağanda kamuya ilişkin olan bir parkın ve plajın girişini büsbütün kapatarak buraya saray ve dalgakıran yaptırmış olduğunun ortaya çıkması.
1990’da Haklar ve Özgürlükler Hareketi (DPS-MRF) ismi verilen partiyi kuran Doğan, ülkede sevilen bir isim. Hakkında açılmış bir Wikipedia sayfası bile bulunuyor. 1980’li yıllarda Sofya Üniversitesi’nde ideoloji eğitimi alan Doğan, bu alanda doktora da yapmış. Bulgaristan medyasında resmi bir rapora dayanılarak, 1974-1988 ortasında Doğan’ın Bulgaristan kapalı servisi için ajanlık yaptığı sav ediliyor. 2010 yılında Doğan, tekrar bir yolsuzluk davasıyla gündeme gelmişti, akabinde 2013 yılında silahlı hücuma uğradığında parti liderliğini bıraktı lakin hala kurucusu olduğu Türk partisinin onursal lideri kabul ediliyor.
Ahmet Doğan’ın Rosenets Park kıyısındaki saray binası.
Ahmet Doğan’ın, Rosenets bölgesindeki sarayının önüne Şubat 2018-Kasım 2019 ortasında, bir dalgakıran yaptırdığı belirtiliyor. 5 bin 800 metrekarelik bu parseldeki yapıların kıyısına yapılan dalgakıran, 2020’nin başında Burgas’daki yetkililer tarafından ‘özelleştirme’ statüsüyle kadastroya kaydedilerek yasal hale getirilmiş lakin saray binasına ulaşım sağlayan ve plajın girişini kapatan yolların kadastroda yer almadığı belirtiliyor.
8 Temmuz’da Bulgaristan Cumhurbaşkanı Radev, Rosenets Park’ta bulunan kamu plajına üç yetkilinin giremediğini duyurdu. Plaja tekneyle gidildiğinde ise plaja bir marina ile dalgakıran yapıldığı ve Doğan’ın yazlık sarayına plajın tamamını dahil ettiği ortaya çıktı. Parkın muhafazasını yapan güvenlik vazifelileri, tekneyle gelen yetkililerin yere girmesine müsaade vermeyip onları tekneye binmeye zorladı.
PROTESTOCULAR PLASTİK ŞİŞE FIRLATTI
Kelam konusu plaj, Burgas yakınlarında, güney Karadeniz kıyısında bulunuyor ve doğal muhafaza alanı statüsünde olduğu için kamuya ilişkin bir bölge. Radev, park ve plaj niteliği olan kamuya ilişkin bir toprağa yetkililerin alınmadığını duyurunca bir küme Bulgar, karayoluyla bölgeye gitti. Polis, Rosenets Park’a gelen Bulgarların parka girmesine müsaade vermedi. Burgas Belediye Lideri Dimitar Nikolov alana ulaştığında, protestocular lidere plastik şişeler fırlattılar.
‘KEYİF BE YA!’
Bulgaristan Türklerinin anlattığına nazaran, Doğan’ın yaptırdığı ‘kaçak saray’ ortaya çıkınca Kırcaali (Kurdzhali) üzere Türklerin yaşadığı kasabaların yöneticileri, Doğan’ı korumak üzere otobüslerle saraya Türkleri gönderdi. Bulgar medyası, otobüsle gelenlerden birine, “Siz buraya neden geldiniz?” sorusunu sorduğunda, bu kişi, medyayla dalga geçerek Türkçe yanıt verdi: “Keyif be ya!”
Bölgeye otobüslerle Türklerin geldiği imgeler televizyonlarda yayınlandı. 11 Temmuz’da yayınlanan haberlerde, Doğan’ı korumak üzere 4-5 bin kişinin bölgede olduğu, kaçak sarayı protesto etmeye gelenlerin ise yalnızca 500 kişi olduğu belirtiliyordu. Jandarma, park alanına girmek isteyen protestoculara müsaade vermeyince hengame yaşandı. Burgas polis müdürü Radoslav Sotirov, Başbakan Boyko Borisov’un ısrarı sonucunda yaşanan hadisede sorumluluğu üstlenerek istifa etti.
DOĞAN’IN SARAYI ASLINDA YASAL MÜSAADEYE SAHİP
Bulgaristan’da günlerce televizyonlarda tartışılan ‘kaçak saray’ sorununda, Başsavcı Ivan Geshev’in bu arazinin kullanımına müsaade verdiği anlaşılınca, Cumhurbaşkanı Radev hükümeti suçlamaya başladı ve halkı hükümeti protesto etmeye davet etti. Böylelikle protestoların rotası Rosenets Park yerine başşehir Sofya oldu.
Sofya’da 23 gündür devam eden protestolarda göstericiler, hükümet binalarının ve meclisin bulunduğu meydanda farklı şovlar yaparak dikkat çekiyor. Polis ise her gün birkaç saat protesto yaptıktan sonra dağılan protestoculara müdahale etmiyor. Polisin anlayışlı hali, şu ana kadar başkentteki protestolarda şiddet hadiselerinin yaşanmamasını sağlamış durumda.
ERKEN SEÇİM TALEBİYLE DÜZ DUVARA TIRMANMAK
Protestoların dördüncü gününde genç bir bayan, komünist devirde parti binası olarak kullanılan binanın duvarına tırmandı. 22 Temmuz’daki protestoda ise göstericiler, her gün olduğu üzere saat 17.00’de toplanıp bu sefer Adalet Sarayı’na tuvalet kağıtları fırlattılar. Cumhurbaşkanı Radev tarafından desteklenen göstericiler, Başbakan Boyko Borissov hükümetinin ve başsavcının istifasını talep ediyorlar ve erken seçim istiyorlar.
Yolsuzlukla uğraş edilmesini talep eden protestocular, 7 milyon nüfuslu ülkeden 2 milyon Bulgarın çalışmak için ülke dışına gitmesinin sebebinin ülkedeki yolsuzluk olduğunu savunuyorlar. Bulgaristan, AB’ye tam üye olmamasına karşın, vatandaşların İngiltere ve Almanya üzere AB ülkelerine vizesiz giderek bu ülkelerde çalışma hakkı bulunuyor.
YOLLAR BLOKE EDİLMEYE BAŞLANDI
Protestolarda, yalnızca Türk partisine yönelik değil, Bulgaristan’daki bütün politik partilere yönelik genel bir reaksiyon kelam konusu. Bulgar Ulusal Televizyonu’nun önünde toplanan göstericiler, devlet medyasını eleştirdi. 23 Temmuz’da protestocular ana arterlerdeki trafiği bloke ederek saat 23.00’e kadar protestoya devam etti. Başlangıçta yalnızca bir iki saat süren protestolar, son birkaç gündür geceleri de devam ediyor. 30 ve 31 Temmuz’da İngilizce yayın yapan Bulgaristan medyası, protestocuların kentteki tüm trafiği durma noktasına getirdiğini ve hükümet binalarının önüne çadırlar kurduklarını duyurdu. Sofya’da tramvaylar, arabalar ile tıpkı yolları kullandıkları için, protestocular trafiği kapattığında, ulaşım büsbütün kesintiye uğruyor ve toplu taşıma araçlarının rotalarının protestolara nazaran değiştirilmesi gerekiyor.
PROTESTOCULARDAN GREV DAVETI
23 gündür devam eden protestolar, Varna ve Ruse üzere öteki kentlere de yayılmış durumda. Plovdiv’de yapılan protestoların haricinde, kimi yerlerde kentler ortası yollar, otomobillerle birkaç saatliğine bloke ediliyor. Protestocular, son günlerde ulusal grev daveti yapmaya başladılar.
Korona virüsü salgını başladığında, ülkede çok az ağır bakım ünitesinin bulunduğu duyurularak ülke çapında kapsamlı yasaklar uygulandı. 31 Temmuz datalarına nazaran, Bulgaristan’da virüse yakalanan kişi sayısı toplam 11 bin 420, iyileşenlerin sayısı 6 bin 173, ölenlerin sayısı ise 374 oldu. Bulgarlar, hükümet zıddı protestolara başladığında, korona önlemleri daha yeni iptal edilmişti fakat gece kulüpleri ve barlar üzere birtakım yerlerde önlemlerin bir mühlet daha sürdürülmesi gündemdeydi lakin önlemler devam ettirilemedi.
Bulgaristan Türkleri, Ahmet Doğan’ın sarayının yasal biçimde yapıldığını savunarak, protestoların Cumhurbaşkanı Radev ile Başbakan Borissov ortasındaki diğer bir yolsuzluk soruşturması sorunundan kaynaklandığı yorumunu yapıyor.
Gazete Duvar
