Merkez Bankası’nın eriyen 128 milyar dolarlık rezervi, iktidar ve muhalefet ortasındaki polemiğin ana konusu haline gelmiş durumda. Hususa ait daha evvelki açıklaması tartışma konusu olan AK Parti Genel Lider Yardımcısı ve İktisat İşleri Lideri Nurettin Canikli, dün Habertürk canlı yayında soruları yanıtladı fakat daha büyük tenkitlere neden oldu.
Ayrıyeten, isim vermeden Berat Albayrak periyodunu işaret ederek, pandemi periyodunda rezervin 95 milyar dolarlık kısmının kullanıldığını, bunun nedeninin de negatif faiz siyaseti olduğunu söyledi ve ekledi: “Önümüzdeki devir bu aracı bu biçimde kullanma imkanımız yok. Bundan sonra gerçek faiz daima müspet olacak nokta.”
CANİKLİ: 75 MİLYAR DOLARI YERLEŞİK BİREYLER ALMIŞ, BANKA HESAPLARINDA
Canikli, “128 milyar dolar nerede?” sorusuna bu kere şu karşılığı verdi:
Evvel buharlaştı denildi. Bu rezerv birilerine peşkeş çekildiği, hatta yurt dışına aktarıldığı bile söylenildi. Sayın Kılıçdaroğlu ve muhalefetteki kimi arkadaşlar tarafından tabir edildi. Türkiye iktisadı esnek kur uygulayan iktisat. Yani dövizin fiyatı piyasa tarafından belirleniyor. 1990 yılında TL konvertibil olduğu ilan edildi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti ‘bana getirilecek olan her TL’ye karşılık rezerv dövizi vermeyi taahhüt ediyorum’ demektir bunun manası. Bu türlü bir piyasada 128 milyar doların buharlaşması, kaybolması üzere bir durum kelam konusu değil. 75 milyar doları Türkiye’deki yerleşik gerçek ve hukukî şahıslar satın almışlar, bankalardaki hesaplarında duruyor. Bu paranın 75 milyar dolarını Türkiye’deki beşerler satın almış ve bankaya yatırmışlar. Büyük çoğunluğu TL mevduatlarını dolara çevirmişler.
36 MİLYAR DOLAR HANE HALKININ CEBİNDE
75 milyar dolar bankada, 36 milyar dolar hane halkının elinde, cebinde. Özel dal borcunu ödemiş. Ödediği parayı Merkez Bankası’nın rezervlerinden almış. Yabancı yatırımcı 2019’da 2.7 milyar dolar, 2020’de 9.3 milyar doları dışarı çıkarmış. Bunlar hangi paralar? Daha evvel getirdiği paralar. Siz Londra’daki tefecilere döviz sattınız tezleri var. Hiçbir peşkeş yok. Londra’daki tefecilere bir transfer sözkonusu değildir. Bu beşerler 12 milyar götürmüşlerse getirdikleri sayı 20 milyar dolardır. Münasebetiyle bir buharlaşma yoktur. O paraları iç ettiniz, suistimale husus ettiniz, peşkeş çektiniz, yurt dışına transfer ettiniz üzere akılla mantıkla izah edilmesi mümkün olmayan tezlerde bulundular. Bu tezlerde bulunanlardan bir özür bekliyoruz. Bunu beklemek hakkımızdır.
NET REZERV 30 MİLYAR DOLARDI, ŞU AN 10 MİLYAR DOLAR
Şu anda brüt sayısı Merkez Bankası fiilen kullanabiliyor. Net rezerv nedir? Bunun içerisinde 45 milyar dolar da altın rezervidir. Bizim net rezervlerimiz ortalama 30 milyar dolar civarındaydı. Şu anda 10 milyar dolar civarında. Net rezervde kayıp 20 milyar dolar fakat o denli demiyoruz, zira o bir gösterge değil. Temel brüt rezervdir. Bunun bileşimi bu kadar swaptır, bu kadar munzam karşılıktır. Sonuç olarak 90 milyar doları fiilen kullanabilir Merkez Bankası
KABACA 95 MİLYAR DOLARLIK KISIM KULLANILDI, NEDENİ NEGATİF FAİZ
Turizmde eza yaşanmamış olsaydı bu talebin değerli kısmı piyasa tarafından karşılanmış olacaktı ve Merkez Bankası kaynakları kullanılmayacaktı.Yabancıların talebi yalnızca portföy talebi değil. Bir de hukukî şahıslardan portföy yatırımcısı. TL varlığını dövize çeviriyor. Büsbütün yerli değil. Bunun nedeni negatif gerçek faliz. Ocak ayından evvel olumluydu. TL varlıklardan çıkıp dövize ve altına olan talebin ağırlaştığı periyot 2020’dir. Kabaca 95 milyar dolarlık kısmı 2020 periyodunda, pandemi devrinde kullanıldı. Nedeni negatif gerçek faiz. Neden negatif faize göz yumdunuz diye bir soru haklı olarak gelir. Gerçek faiz negatifse doğal olarak beşerler TL varlıklarından alternatif yapılara yönelir. Bunun faturası enflasyonun yükselmesi, faizlerin yükselmesi olacağını biliyoruz.
BUNDAN SONRA NEGATİF FAİZ OLMAYACAK, NOKTA
Piyasa şunu düşünebilir, ‘siz bu türlü ikide bir gerçek faizleri negatife mi düşüreceksiniz’, hayır. Bu türlü bir formül 100 yılda bir kullanılabilir. Önümüzdeki periyot bu aracı bu formda kullanma imkanımız yok. Bundan sonra gerçek faiz daima olumlu olacak nokta. Önümüzdeki devirde gerçek faizlerin negatife düşmesi sözkonusu olamaz. Gerçek faiz artı olarak kullanılacaktır. (EKONOMİ SERVİSİ)
Gazete Duvar
