DUVAR – Kayıplarının akıbetini soran Cumartesi Anneleri, 813’ncü hafta açıklamalarında 12 Eylül askeri darbe devrinde idam edilen İlyas Has’ın dosyasıyıla ilgili açıklamalarda bulundu. Cumartesi Anneleri, ülkemizde yaşanan insan hakları ihlallerine de dikkat çekerek yetkililere davette bulundu.
‘BU DURUM HAK İHLALLERİN DEVAM ETMESİNİN KAYNAĞI’
Cumartesi Anneleri yaptıkları açıklamada, “Bir devletin demokratik olma argümanı vatandaş ve devlet bağı üzerinden sorgulanır. Vatandaşın devletten hesap sorma gücünün olmadığı yerde demokrasiden, gerçek bir hukuk sisteminden, hakikat ve adaletten kelam edilemez. Türkiye’de vatandaş, maruz kaldığı ihlaller karşısında devletten hesap sormasını mümkün kılacak imkanlardan mahrumdur. Bu durum sistematik ve yaygın hak ihlallerin kesintisiz bir biçimde devam etmesinin de kaynağıdır” dedi.
“Türkiye’de yaşanan ağır hak ihlalleri ile yüzleşilip hesaplaşılmaması, cezasızlığın iktidardan iktidara devreden bir devlet geleneği haline gelmesini sağladı ve ağır insan hakları ihlallerini kaçınılmaz kıldı” diyen Cumartesi Anneleri açıklamalarını şöyle sürdürdü: “Türkiyenin yüzleşip hesaplaşmadığı en ağır periyotlarından biri de 12 Eylül Askeri Darbesi ve akabinde gelen askeri rejim oldu. 40 yıldır devam ettirilen 12 Eylül zihniyeti, “antidemokratik rejimin bekası” uğruna vatandaşın temel hak ve özgürlüklerinin askıya alındığı idare anlayışını pekiştirdi ve günümüze taşınmasını sağladı.”
İLYAS HAS’IN İDAMI VE SONRASI…
Cumartesi Anneleri, 12 Eylül askeri darbe periyodunda idam edilen İlyas Has’ın idamı ve sonrasında vücudunun 28 yıl boyunca kaybedildiği gerçeğini anlattı:
– Tekirdağ/ Malkaralı olan Has Ailesi İzmir’de yaşıyordu. 25 yaşındaki oğulları İlyas Has, 12 Eylül askeri darbesinin akabinde 28 Aralık 1980 tarihinde gözaltına alındı. Tutuklanan İlyas Has hakkında hazırlanan iddianame ile dava açıldı. İzmir Sıkıyönetim Komutanlığı İki Numaralı Askerî Mahkemesi’inde görülen davada iddianamedeki suçlamanın vasfı mahkeme tarafından değiştirildi. İlyas Has, iddianamede yer almayan “Anayasal tertibi zorla değiştirmeye teşebbüs” suçlaması ile yargılandı. 18 Ocak 1982 tarihinde mevt cezasına mahkum edildi.
– Lokal mahkeme savcılığı, sanık hakkında Türk Ceza Kanununun 59 uncu unsuru uyarınca ceza indirimi uygulanması gerektiğine dair temyiz talebinde bulundu. Başsavcılık da bu görüşe iştirak etti. Lakin Askerî Yargıtay 1’inci Dairesi temyiz talebini reddederek, 20 Ekim 1982 tarihinde idam kararını oybirliği ile onayladı. Bu kere İlyas Has’ın avukatı Kasım Sönmez, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulundu. Lakin bu talep de reddedildi.
– İki yıl bekletilen evrak Turgut Özal hükümeti periyodunda apansız raftan indirildi ve idam kararı süratle TBMM ve Cumhurbaşkanı Kenan Cihan tarafından onaylandı. İlyas Has, 1984 yılının 6 Ekim’i 7 Ekim’e bağlayan gecesi Buca Kapalı Cezaevi’nde idam edildi.
– İdam sonrası İlyas’ın vücudu ailesine teslim edilmeden vazifeliler tarafından defnedildi. Ailesi yaptığı müracaatlara karşın onun defnedildiği yeri öğrenemedi. Baba Recep, abla Fatma ve anne Rafet Has, İlyas’ın mezar yerini öğrenemeden ortamızdan ayrıldı.
– İlyas’ın idamından 28 yıl sonra İzmir’deki arkadaşları onun mezarını bulmak için uzun ve titiz bir araştırma yürüttüler. İlyas’ın izini sabırla süren arkadaşları onu, Bornova’da askeri kışlanın yanında bulunan Hacılarkırı Mezarlığı’nın kimsesizler kısmındaki isimsiz bir mezarda buldular.
– İlyas Has’ın idamının 28. yıldönümü olan 7 Ekim 2012 tarihinde arkadaşları ve İlyas’ın kardeşi İmran Has, İlyas’ın mezar yerine ulaştıklarını kamuoyuna açıkladılar ve birinci sefer bir anma gerçekleştirdiler.
‘İDAM DEVLET ŞİDDETİDİR’
Cumartesi Anneleri son olarak şöyle devam etti: “Bugün de vakit zaman gündeme getirilen idam cezası hayat hakkını ortadan kaldıran bir devlet şiddetidir. Devlet eliyle taammüden işlenmiş bir cinayettir. Demokratik devletler ve demokratik toplumlar her şartta hayat hakkını istisnasız korumak zorundadır. İlyas Has’ı periyodun maddelerini bile çiğneyerek idam edenler ve onun vücudunu kaybedenler insanlığa karşı hata işlediler. İsimli ve siyasi makamlara, bu kabahatle ilgili 36 yıldır süren cezasızlık uygulamasına son vererek adaleti sağlayacak süreci başlatma davetinde bulunuyoruz. Kaç yıl geçerse geçsin İlyas Has için, tüm kayıplarımız için adalet istemekten vazgeçmeyeceğiz! 114 haftadır hukuksuz bir biçimde bize kapatılan kayıplarımızla buluşma yerimiz Galatasaray’dan vazgeçmeyeceğiz.” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
