Okulların yüz yüze eğitime başlamasıyla birlikte olağanlaşmaya bir adım daha yaklaşan Türkiye’de aşılanmada süratli bir yol kat edilse de kâfi toplumsal bağışıklık için şimdi istenen oranlara ulaşılamadı. Okulların açılmasının çok kıymetli ve olumlu bir gelişme olduğunu belirten Dünya Sıhhat Örgütü Türkiye Temsilcisi Dr. Batyr Berdyklychev, aşılamanın, toplumsal tedbirlerle birlikte virüsü denetim etmek ve pandemiyi durdurmak için bu etapta elimizdeki en kıymetli olduğunu vurguladı. Lakin aşılanma ile okulların ve iş yerlerinin açık kalmaya devam edebileceğini ve olağana dönüşün sağlanabileceğini söyleyen Dr. Berdyklychev, rahatlamak için şimdi erken olduğunu vurguladı.
SALGIN NE VAKİT BİTECEK?
Salgının ne vakit biteceğini kimsenin hala kesin olarak hala söyleyemeyeceğine dikkat çeken Dr. Berdyklychev, “Çünkü yeni olaylar görmeye devam ediyoruz. Bu biraz da hem hükümet seviyesinde, hem de ferdî seviyede alınan tedbirlere bağlı olacak. En olumlu gelişme pazartesi günü itibariyle okulların açılması oldu. Hem DSÖ hem de UNICEF bu kararı destekliyor. Okullar en son kapanan ve birinci açılan yerler olmalı” dedi ve okulların açılması ile bir arada daha dikkatli olunması gerektiğini, bilhassa temaslı izlemi ve toplumsal tedbirler konusunun sıkı tutulması gerektiğini belirtti.
‘AŞILAMAYLA OKULLAR AÇIK KALABİLİR’
Aşılamanın da bu tedbirlerle bir arada süratle devam etmesi gerektiğini belirten Dr. Berdyklychev, kimsenin tam kapanma periyotlarını tekrar yaşamak istemediğini lakin gerekirse tekrar kimi tedbirlerin alınmak zorunda kalınabileceğini belirterek şunları söyledi: “Türkiye başından beri aşılama konusunda örnek ülkelerden birisi oldu. Hem iyi kaynak sağlama hem de iyi gruplandırma konusunda. Bildiğiniz üzere öncelikle yaşlılar ve sıhhat çalışanlarından başlandı ve şu anda 12 yaşın üzerindeki kronik hastalığa sahip çocuklar da dahil olmak üzere aşılama tüm yaş kümelerinde devam ediyor. Bu da hem okulların açık tutulması hem de iktisadın sürdürülmesine yardım edecek.”
‘PANDEMİNİN ORTASINDAYIZ…’
Pfizer-BioNTech aşısının FDA’dan tam ruhsat almasıyla birlikte dünyada ruhsatlandırılan birinci aşı olmasıyla bir arada, “Ruhsat alan bir aşının artık ticari bir eser haline gelebileceği” istikametindeki tartışmalara da değinen Dr. Berdyklychev, “Halen pandeminin ortasındayız. Dünya üzerindeki hiçbir ülkenin elimizdeki bu hayat kurtaran aracı paralı hale getireceğini düşünmek benim için çok sıkıntı. Küresel açıdan duruma bakarsak, kimi düşük gelirli ülkelerde aşılanma oranlarının çok az olduğunu görüyoruz. Örneğin, Afrika ülkelerinde nüfusunun yüzde 1’inden daha azı aşılanmış durumda. Bu yüzden DSÖ, işbirliği için Covax isimli bir teşebbüs başlattı. Böylelikle daha yüksek gelirli ülkeler, daha düşük gelirli ülkelere Covax teşebbüsü üzerinden aşı bağışında bulunabiliyor. Yüksek aşılama oranları, güçlü ya da yoksul ülke fark etmeksizin, dünyanın her yerinde bu hastalıktan korunmak için tek yol” dedi.
DSÖ’nün aktiflik, güvenlik üzere aşikâr kriterlere dayanarak verdiği Acil Kullanım Onayı alan aşıların sayısı 15’e ulaştı. Bu aşıların sıkı bir süreçten geçirilerek bu onayı alabildiğine işaret eden Dr. Berdyklychev, birtakım ülkelerin DSÖ Acil Kullanım Listesi’nde bulunduğu halde birtakım aşıları seyahatlerde kabul etmemesini DSÖ’nün prensip olarak onaylamadığına da işaret etti.
‘DSÖ LİSTESİNDEKİ AŞILARA EŞİT DAVRANILMALI’
Dr. Berdyklychev, DSÖ listesinde bulunan tüm aşıların inançlı ve tesirli olduğunu söyleyerek “Aşıların hedefi, hastaneye yatışları, hastalığın tartısını ve vefatları azaltmak. DSÖ Acil Kullanım Listesinde bulunan tüm aşılar da bu husustaki belli kriterleri karşıladıkları için bu listenin içindeler. Burada iki farklı husus var, birisi bilimsel delillerle sıhhati daha fazla nasıl koruyabiliriz, hastalığın yükünü nasıl azaltabiliriz konusu. İkincisi de alışılmış ki seyahat. Hangi aşıları tanıyacakları konusunda Avrupa Birliği ve DSÖ üye ülkeleri, bağımsız karar verebilirler natürel ki. Lakin DSÖ, aşılanmış olmanın seyahat için bir ön gereklilik olmasını önermiyor. DSÖ’nün acil kullanım listesindeki aşılardan biriyle tam doz aşılanmış birine, hangi aşıyı olmuş olursa olsun, (seyahat açısından) eşit davranılması gerekiyor. Zira bu aşılar ağır hastalık gelişimine karşı tesirli ve inançlı. Lakin söylemeliyim ki her ülke, aşı konusunda kendi yetkilerini, kendi kararlarını almak pozisyonunda. Zira her ülke kendi ulusal düzenleme kurumunun kriterlerine dayanarak bu kararları alıyor. DSÖ’nün bu kararlara rastgele bir halde müdahil olması mümkün değil. Alışılmış ki aşı onayları için çeşitli memleketler arası kurumlarla birlikte çalışıyoruz ancak bu mevzuda karar alıcı mercii ülkelerin kendi kurumları” diye konuştu.
‘HERKESE 3. DOZ, GLOBAL GÜVENLİĞİ ENGELLER’
Dünyada hala şimdi birinci dozunu dahi olamamış milyarlarca insan varken birtakım ülkelerde ‘tüm nüfus için’ üçüncü dozlara başlanacak olmasını da pandemiye karşı ‘küresel güvenlik’ açısından olumlu bulmadıklarını vurgulayan Dr. Berdyklychev, “İki doz aşılamadan sonra bağışıklık karşılığının ne vakit tam olarak düşeceğine dair bilimsel deliller şimdi tam olarak önümüzde değil hala. Bu yüzden DSÖ, önceliklendirme yapılması davetinde bulunuyor. Birtakım ülkelerde aşılanma oranları yüzde 1 bile değil. Yüksek gelirli ülkelerde ise 2 doz aşılamada yüksek oranlara ulaşıldı, artık 3. doza başlamayı görüşme halindeler. Burada global açıdan sıhhat güvenliğine bakmamız gerekiyor. Zira herkes aşılanmadıktan sonra, virüs ortadan kalkmayacak ve güvenlik tehdidi devam edecek” dedi.
‘RİSKLİ KÜMELER DIŞINDAKİLERE 3. DOZA ERTELEME YAPILMALI’
DSÖ Genel Merkezi’nin 3. doz konusundaki moratoryum (erteleme) davetine da değinen Dr. Berdyklychev “3. dozlara eylül ayına kadar bir moratoryum uygulanması konusunda DSÖ’den davet yapıldı. Böylelikle eylül ayı itibariyle dünya genelinde yüzde 10 aşılama oranına ulaşılması hedefleniyor. 2022’nin ortalarına gerçek da global çapta yüzde 70 aşılanma oranlarına ulaşılması hedefleniyor. DSÖ Avrupa Yöneticisi Hans Kluge’nin kelamlarını yinelemek istiyorum burada. 3. doz halihazırda, sağlıklı olan beşerler için bir ekstra doz olarak kullanılmamalı. Olağan ki, aşikâr bir vakit sonrasında bağışıklık karşılık düşecek, antikor seviyesi azalacak lakin 3. dozu şu an daha korunmasız, risk kümesi nüfusa ayırmalıyız. Bağışıklığı baskılanmış bireyler ya da iki doz aşıdan sonra beklenen immün cevap oluşmayan risk kümesi hastalar, olağan ki bu moratoryumu kararının dışında tutulmalı. Milyarlarca insan birinci dozunu bile alamamış durumda. Öncelikli maksadımız, birinci ve ikinci dozları tamamlamak olmalı” diyerek kelamlarını noktaladı. (DHA)
Gazete Duvar
