ANKARA – AK Parti ve MHP’nin hazırladığı 28 unsurluk “çoklu baro” teklifinin Meclis Adalet Komisyonu’nda görüşmeleri tamamlandı. Türkiye Barolar Birliği ve 80 vilayet barosunun karşı çıktığı yasa teklifi CHP, ÂLÂ Parti ve HDP’nin itirazlarına rağmen virgül dahi değişmeden encümenden geçti.
Kelam konusu yasa değişikliği teklifinin bir an evvel çıkmasını isteyen AK Parti, Meclis Umumî Kurulu’nda görüşülmeye başlanan 2. Yargı Paketi’ni erteleyip baro teklifini araya almaya karar verdi. Teklifin bugün TBMM Umumî Konseyinde görüşülmeye başlanması bekleniyor. Teklifin Anayasaya muhalif olduğunu ve savunma bağımsızlığını zedelediğini savunan CHP, YETERLI Parti ve HDP teklife muhalefet şerhi koydu.
CHP: BARO TEKLİFİ ANAYASAYA VE ADİL YARGILANMA HAKKINA UYMAZ
CHP’nin muhalefet şerhinde bir vilayette birden fazla baro kurulmasını içeren yasa değişikliği teklifinin Anayasaya ve adil yargılanma hakkına karşıt olduğu vurgulandı. Anayasanın 135. hususuna nazaran baroların kamu hükmî kişiliği olmakla birlikte adil yargılanma hakkının da ana bileşenleri olduğu hatırlatılarak şöyle denildi:
“Anayasanın ortaya koyduğu gayelere baroların tekliği prensibi daha elverişlidir. Baroların tekliği unsurundan ayrılıp çoklu baroya geçiş için amaçsal bir haklılaştırma laf konusu değildir. Teklifle bir yandan baroların siyaset yapması kurumsallaştırılırken vesair yandan da savunmanın siyasi görüş, etnik köken, inanç temelli barolara bölünmesine neden olacaktır. Avukatın bağlı bulunduğu baronun siyasi kanısı ve nüfuzu, davanın sonucuna tesir edecek sonuçlara yol açacaktır. Bu çeşit ölçütlerle oluşacak baro, kamu hukukî kişiliği kavramının doğasıyla çelişen biçimde partizan bir nitelik taşıyacaktır. Siyasal-dinsel-ideolojik aidiyetlere nazaran, daha öğrencilik periyodunda başlayan ayrışmalar, tarafgir avukat manzarasını aşikâr hale getireceği için, siyasal gücü gerisine alan savunma, gerçek olanı lisana getirme sürecinin bağımsız ve tarafsız bir biçimde ortaya çıkmasını engelleyecektir. Tatbik; baroları bölmekle kalmayacak duruşmaları bölecek, adaletin tesisini yok edecek, toplumsal birlikteliğimizi erozyona uğratacak niteliktedir” denildi.
‘BAROLAR HEMŞEHRİ DERNEĞİNE DÖNÜŞÜR’
TBB Umum Kurulu’nda, her baro, baro yöneticisi ile birlikte 3 delege ve ilaveten her 5 bin avukat için 1 delegeyle temsil edilecek. Laf konusu düzenlemenin iktidarın totaliter idare anlayışından kaynaklandığına dikkat çekilen şerhte, şu sözlere bölge verildi:
“Ankara ve İzmir barolarının tesirini zayıflatma gayesi taşıyan teklif nazaran; 99 üyeli bir baro ile 9 bin 999 üyeli bir baro, Türkiye Barolar Birliği umum konseyine tıpkı sayıda delege gönderecek. Bu çarpık ve çarpılmış anlayışa nazaran son nüfus sayımında 84 bin 600 kişi ile Türkiye’de en az kişinin yaşandığı vilayet olan Tunceli ile 15 milyon 519 bin 267 insanla en kalabalık nüfusa sahip vilayet olan İstanbul’un milletvekili sayısını eşitlemek gerekecektir. İktidarın totaliter idare anlayışı, hangi haksızlığa, mağduriyete yol açarsa açsın, rakamları da kavramları da işine geldiği üzere kullanma seviyesine erişmiş durumdadır. Öteki yandan baroların kamusal kimliğinin ortadan kalkması siyasi, etnik ve inançsal yapıların ortaya çıkması, tesirlerinin devranla yok olmasına ve birer hemşeri derneğine dönüşmelerine neden olacaktır. Bu durum tıpkı devranda kamu tüzelkişiliği statüsü zedeleneceği üzere, bu statünün, sendika ve dernek halinde farklı mesleksel örgütlere dönüş riski bulunmaktadır.”
‘FETÖ’NÜN YARIM KALAN İŞİNİ AK PARTİ TAMAMLIYOR’
AK Parti’nin baroları etkisiz kılmak için FETÖ’nün yarım kalan girişimini hayata geçirmeye çalıştığı söz edilen CHP şerhinde başkaca şu değerlendirmeler yapıldı:
“Teklifi, hazırlayanlar ve altında imzası bulunanlar bakımından tam manasıyla hukukun katledilmesi; siyaseten çelişki ve tutarsızlarla doludur. Lafta legallik tabanı kurma gayretine giren iktidar partisi mensupları, tek adamın hırsı uğruna devletimizin geleceğini, geçmişteki üzere tehlikeye atmaktadır. 2013 yılında FETÖ’nün baroları etkisiz kılma maksatlı girişiminin esas alındığı teklifle adeta FETÖ’nün yarım kalan işi tamamlanmaktadır” denildi.
ŞORTLA, PARMAK ARASI TERLİKLE DURUŞMAYA IŞTIRAK OLABİLİR
Şerhte tıpkı vakitte teklifte yan alan avukatların duruşmadaki kılık kıyafetlerine ait düzenlemeye de karşı çıkıldı, “Türkiye Barolar Birliği tarafından hali belirlenen cübbe dışında rastgele bir kıyafet zorunluluğuna tabi tutulamayacağı kaydedilmiştir. Getirilmek istenen unsurun tatbike konulması halinde, şortla ya da parmak arası terlikle duruşmalara iştirakler laf konusu olabilecektir. Bu münasebetlerle unsurun teklif metninden çıkarılması gerekmektedir.
HDP: TÜRK TİPİ ÇOKLU BARO SİSTEMİNİN DAYATILMASI TEHLİKELİ
HDP şerhinde hiçbir altyapısı olmayan kanun teklifinin meslek sıkıntılarını çözmek tarafına mesleği marjinalleştiren bakış açısı ile ele alındığı söz edildi. Baroların anayasal niteliği olan kuruluşlar olup bağımsız ve özerk olduklarına dikkat çekilen şerhte, ama avukatların baktıkları davalara nazaran kodlandıkları, hali hazırda 500 civarında avukatın ise cezaevlerinde olduğu kaydedildi.
Çoklu baronun dünyada eşi gibisi olmadığına dikkat çekilen şerhte, “Daha önce de anayasa değişikliği ile başkanlık sistemi memlekete entegre edilmiş, böylelikle tek adam rejiminin zararları ortaya çıkmış durumdadır. Türk Tipi Çoklu Baro modeli devlet gündemine sokulmuştur. Neye benzeyeceği ve ortaya çıkaracağı problemlerin gözle görülebilir olduğu bir sistemin dayatılması son nokta tehlikelidir.
‘BU TEKLİFİN MAĞDURLARI BAYANLAR, ÇOCUKLAR VE EMEKÇİLER OLACAK’
HDP şerhinde, teklifin yasalaşması durumunda topluluğun hak kaybına uğrayacağı, yeni düzenleme ile baro başkanlığı seçimleri ile yargıdaki siyasallaşmanın derinleşeceği belirtildi, “Baro başkanlığı seçimlerinin siyasi partilerin girdiği seçim yarışına dönüşmesi kaçınılmaz olacak ve yargıdaki siyasallaşma derinleşecektir. Bunun da savunma hakkına halel getirmesi kaçınılmazdır. Bu kanun teklifi yasalaştığında, sahiden de mağdur olacak olanlar, savunmasız kalacak olanlar; bayanlar olacak, çocuklar olacak, iş cinayetleriyle karşı zıdda kalacak olan emekçiler olacak, ezilen halklar olacak ve gerçek mealde ekonomik bunalımın tesirlerine maruz kalan beşerler ve emekçi kitleler en çok etkilenen kısımlar olacaklardır” denildi.
ÂLÂ PARTİ: ÇOKLU BARO SİSTEMİ İKTİDARIN TEK DEVLET SAVUNMASINA TEZAT
Çoklu baro sisteminin devletin üniter yapısı ile bağdaşmadığını savunan YETERLI Parti ise, muhalefet şerhinde şu ögelere dikkat çekti:
“Tek Millet, Tek Bayrak, Tek Vatan, Tek Devlet” sloganını benimseyen iktidar partisinin “Çoklu Baro” sistemini savunması tezat oluşturmaktadır. Çoklu baro sisteminin kurulması halinde oluşacak müstakil ve politize baroların oluşumu, hâlihazırda siyasi pres altında karar almak zorunda olan yargıçların de içerisinde bulundukları durumu zorlaştıracaktır. Coğrafi teminata sahip olmayan yargıçlar, iktidar partisinin barosuna kayıtlı avukatların davalarına bakarken objektif karar veremeyeceklerdir. Hükûmetin barolar üzerindeki tesiri yeniden tahminen istediği manada olmayacaktır lakin baroları bölmek ve parçalamak suretiyle, çoklu baro oluşturmak suretiyle her tasarrufunun alıcısı olacaktır. Elde edilen, ortaya çıkan baroların değerli bir kısmı iktidarın tasarruflarını destekler hâle gelmekle hür avukatlık ve baroların savunma ayağı, yargının savunma ayağı tesirini kaybedecektir; tesirini kaybetmesi de aslında hükûmetin şu yasa teklifiyle aradığı kandır.”
TBB DELEGELİĞİ: TEMSİLDE ADALETİ TARİHE GÖMÜYORUZ
TBB Delege sisteminde öngörülen düzenleme ile İstanbul, Ankara ve İzmir Barolarının aktifliğinin azaltılması, bağımsız yargının teminatı baroların üstüne siyasi vesayet kurulmasının hedeflendiği tabir eden şerhte, “İstanbul, Ankara ve İzmir Barolarının delege sayılarının azaltılmasının bir yıl sonra yapılacak birlik seçimlerini hedeflediği açıktır. Getirilen yenilik temsilde adaleti açıkçası sağlamıyor. 40 üyesi olan bir baroya 4 delege veriyorsunuz, bu arada 4 bin 720 avukatı olan bir baroya da tekrar 4 delege veriyorsunuz, yani burada temsilde adalet nasıl olacak? Bir yandan “Temsilde adalet olmuyor” diye dertleniyoruz, şikâyet ediyoruz başka bir tarafta da tabiri caizse temsilde adaleti tarihe gömüyoruz. Buyurun, direkt sahihe demokrasiyi işletelim ve nispi temsil sistemini getirelim, D’Hondt sistemini uygulayalım, bütün avukatlar sandık başına gitsinler” denildi.
Gazete Duvar
