Atilla Gösterişli
DÜZCE – 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi’nden en fazla etkilenen vilayetlerden biri olan Düzce’de ortadan 21 yıl geçmesine rağmen sarsıntının izleri silinmiyor. Kentte kat sonu daima yükseltilirken, İmar Barışı da riski artırdı. Yıkıntılar nedeniyle boş olan yerler ise bakımsız halde çöplüğe dönüşmüş, bir kısmı da otopark olarak kullanılıyor. Kentin merkezi sayılan yerinde ana cadde üzerindeki boş alana ise kahvehane açıldı.
Mimar Sedef Sönmez Buçgün: Düzce’de 21 yıl geçmesine karşın hâlâ sarsıntı enkazları varsa bu sorunun görmezden gelinmesi demektir.
17 Ağustos’ta resmi sayılara nazaran 270 kişinin öldüğü Düzce’de yıkıntılar nedeniyle oluşan alanların yapılaşmaya açılmaması reaksiyonlara neden oluyor. Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Düzce Şubesi eski Lideri Mimar Sedef Sönmez Buçgün, sarsıntı nedeniyle oluşan yıkıntı alanlarının atıl kalmasını idare beceriksizliğine ve yürürlükte olan imar maddelerine bağladı. Zelzelenin yaşandığı 1999 tarihinden 2020 tarihine kadar Düzce’de 5 belediye liderinin vazife yaptığını hatırlatan Sedef Sönmez Buçgün “Hiçbir devirde Düzce belediyesi ne mimarlar ne de mühendisler odasını dikkate almamıştır” dedi.
Belediyelerin afet devirlerinde kentte bulunan mesleksel ve toplumsal sivil toplum kuruluşlarıyla iş birliği yapması gerektiğini belirten Buçgün “Afetler ve kriz durumlarında başarılı iyileşme süreçleri, müdahalede yer alan tüm aktörlerin uyumu ve iş birliği ile mümkündür. Afet ve afet sonrası süreçlerin idaresi hakkında merkezi-yerel idarelerce geliştirilecek siyasetlerin bilim insanlarını, meslek odalarını, akademik kuruluşları ve ilgili tüm kısımları dikkate alarak oluşturması zorunludur” dedi.
KAT HUDUDU DAIMA ARTIRILDI
Düzce’de sarsıntı nedeniyle afet idaresinin temel alınması gerektiğine değinen Buçgün, bu hususta şunları anlattı: “Afet ortamları risk idaresini mecburî kılar. Zelzele üzere kentin yapılaşmasını alt-üst eden bir afette iyileştirme ve yapılaşma ismine alınacak tüm kararlar uzun vadeli ve kalıcı bir formda yapılmalıdır. Bugün Düzce’de 21 yıl geçmesine karşın hâlâ zelzele enkazları varsa bu sorunun görmezden gelinmesi demektir. Buna bir de idare beceriksizliği eklenince, sarsıntı yıkıntıları nedeniyle oluşan topraklarda yalnızca otlar büyür. Ya da her mahalle ortasında gördüğümüz üzere açık otoparklar oluşur.
.
Düzce’de 1999 sarsıntısından sonra yeni yapılan inşa faaliyetlerinde kat sonu daima olarak artırılmıştır. Bilhassa muhakkak bölgelerde yakın vakte kadar yükseklik sonu olmaksızın imar faaliyetlerine müsaade verilmiştir. Üstelik 20-30 ve tahminen daha fazla katlı yapıların yapılmasının önünün açıldığı bu kararlar öncesinde, gerekli alt yapı çalışmaları yapılmamış, toplanma alanları gereğince planlanmamış, ulaşım gereklilikleri sağlayacak ağlar üzere pek çok kıymetli planlama yapılmamıştır.”
İMAR BARIŞI RİSKİ ARTIRDI
Hükümet tarafından çıkarılan, iskansız yapıların kayıt altına alınmasını öngören ve toplumda İmar Barışı olarak bilinen uygulamanın zelzele bölgelerinde riski daha da arttırdığına dikkat çeken Buçgün bu hususta da şunları söyledi: “İmar Barışı ismi altında topluma sunulan kaçak yapılaşma affı ile kontrolsüz, mühendislik hizmeti almamış yapılar yasal hale getirilmiş, toplum güvenliği, sıhhati görmezden gelinmiş, hukuksuzluk, mühendislik, mimar ve kent planlama hizmetleri olmaksızın yapılı etraf üretimi ve kaçak yapılaşma olağanlaştırılmıştır. İmar affı ile yasallaştırılan yapıların afetler karşısında yaşayacağı yıkımın sorumluluğu yalnızca müracaat sahibine yüklenmiş, toplumsal güvenlik hiçe sayılmış, bir vatandaşın canı bir başkasının beyanına emanet edilmiştir. Yalnızca Düzce’de bilimsel gerçekliklerden uzak yapılan imar barışı müracaatlarının yoğunluğuna bakarak bile, Düzce’nin yeni bir zelzeleye hazır olmadığını söylemek mümkündür.”
17 AĞUSTOS SARSINTISI VE DÜZCE
17 Ağustos 1999 günü saat 03.02’de meydana gelen ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi tarafından merkez üssü İzmit Gölcük olarak açıklanan 7,4 şiddetindeki zelzele Düzce’de de derin yaralar açtı. Toplam 270 kişinin hayatını kaybettiği zelzelede 3132 konut ve 692 işyeri büsbütün yıkıldı. Ağır hasarlı binalar ortasında, Düzce belediye binası, Düzce devlet hastanesi, Düzce Lisesi, Teknik Eğitim, Orman ve Tıp Fakülteleri binaları da yer aldı. Güç sınırlarında meydana gelen ağır hasar nedeniyle zelzele sonrasında ilçe merkezleri ve köylere bir hafta elektrik verilemedi.
Gazete Duvar
