ANKARA – Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle çıkması sonrası bayan örgütleri başta olmak üzere barolar, siyasi partiler ve STK’lar tarafından Danıştay 10. Dairesi’nde açılan yürütmenin durdurulması ve kararın iptali davasında Cumhurbaşkanlığı savunma verdi.
Türkiye Personel Partisi (TİP) evrakındaki savunma, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü tarafından hazırlandı. Savunmada, “Açılan davalar haksız ve türel destekten mahrum olup reddi gerekmektedir” denildi.
CUMHURBAŞKANLIĞI SAVUNMASINA REAKSİYON
Eşitlik İçin Bayan Platformu (EŞİK) yaptığı yazılı açıklamada, Cumhurbaşkanlığı tarafından Danıştay’a gönderilen savunmayı ‘tutarsız’ olmakla eleştirerek şu değerlendirmeyi yaptı:
“(Düzenlemenin mahiyeti gereği ya da Cumhurbaşkanı’nın devletin başı sıfatıyla yaptığı ve devletin yüksek menfaatini ilgilendiren süreçlerine karşı yargı yolunun kapalı olduğu iddiası) Bu tez hukuken gerçek değildir. İstanbul Mukavelesi üzere temel haklarla ilgili yasalar ve mukaveleler konusunda Cumhurbaşkanı’nın tek başına bu türlü bir yetki kullanması mümkün değildir. Dilekçede, TBMM’nin memleketler arası mutabakatları onaylaması konusundaki yetkisi ve değeri ortadan kaldırılmaya ve TBMM büsbütün devre dışı bırakılmaya çalışılmaktadır.
Dilekçeye nazaran ‘TBMM’nin yetkisi, onaylamayı yahut katılmayı uygun bulmakla sınırlıdır… TBMM, andlaşmaların imzalanması, hatta TBMM’ye sunulması ve onaylanması basamağında yetki sahibi değildir. Andlaşmaları sonuncu olarak yürürlüğe koyma (ve feshetme) yetkisi yürütme organında bulunmaktadır.’ Bu tez da başta 90. unsur ve TBMM ile Cumhurbaşkanının vazife ve yetkileri ile ilgili birçok Anayasa hususuna karşıttır. Yasama, yasa yapma misyonu, asıl olarak TBMM’nindir. Anayasa 90. unsur, milletlerarası mukavele kararlarına kanunların da üzerinde bir statü vermekte; kontrat kararlarının otomatik olarak kendisiyle çelişen yasa hususlarının yerine geçeceğini söylemektedir. Cumhurbaşkanı, ne kararnameleri ne tek kişilik kararları ile bu anayasal mecburiliği bertaraf edebilir.”
‘İSTANBUL KONTRATI PARTİ HUKUKÎ KİŞİLİĞİYLE İLGİLİ DEĞİL’
EŞİK, dilekçede Siyasi Partiler Kanunu’nun 3. hususu münasebet gösterilerek İstanbul Sözleşmesi’nin iptaline ait açılan davaların parti hukuksal kişiliğiyle ilgisi olmadığının da öne sürüldüğünü söz etti. EŞİK tarafından yapılan açıklamada, “Savunmada ‘Dava konusu Cumhurbaşkanı Kararı, Sözleşme’nin Türkiye Cumhuriyeti bakımından feshedilmesine ait olup, kararın parti hukukî kişiliğini ilgilendiren legal ve yeni bir menfaat bağlantısı bulunmadığı üzere, parti hukuksal kişiliği üzerinde sonuç doğurması da mümkün değildir’ denildi. TİP’in dışında CHP, HDP, Yeterli Parti, Deva Partisi, Gelecek Partisi ve Bayan Partisi üzere birçok parti iptal davası açmıştı” tabirlerine yer verildi.
‘DANIŞTAY İVEDİLİKLE YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARI VERMELİ’
“Danıştay 10. Dairesi’nin Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine sayılı günler kalmasına karşın, anayasal destekten mahrum ve hukuken yok kararındaki bu kararların yürütmesini durdurmadı” denilen EŞİK açıklamasında, Danıştay’ın ivedilikle yürütmeyi durdurma kararı vermesi davetinde bulunuldu. EŞİK’in açıklamasında şöyle denildi:
“Danıştay’da açılan tüm davalarda artık yürütmeyi durdurma kararı verilmesinin önünde hiçbir mani kalmamıştır. 1 Temmuz’a sayılı günler kaldığı için derhal yürütmeyi durdurma kararı verilmelidir. İstanbul Kontratı, bayanların ve LGBTİ+’ların can güvenliği ve şiddetsiz bir hayat hakkı için kritik ehemmiyette bir türel dokümandır. Danıştay, 1 Temmuz’dan evvel yürütmeyi durdurma kararı vermediği takdirde, sonrasında vereceği kararın bir manası olmayacaktır. İstanbul Sözleşmesi’nden bu hukuk dışı çıkış teşebbüsü, yalnızca bayanlar ya da Türkiye açısından değil; insan hakları üniversal hukukunu altüst eden bir teşebbüs olduğu için de dünya hukuk ve siyaset tarihine geçecektir. 20 Mart ve 30 Nisan 2021 tarihlerinde yayınlanan iki Cumhurbaşkanı kararı da birer cümledir. Cumhurbaşkanlığı tarafından şu ana dek mukaveleden çıkış konusunda resmi bir münasebet açıklanmamıştır. Yasal düzenlemelerin münasebetleri irtibat ve propaganda üniteleri tarafından değil; o düzenlemeyi yapan makam tarafından açıklanır. Danıştay’a gönderilen Cumhurbaşkanlığı savunmasında da mukaveleden çıkış münasebeti konusunda tek söz yer almamaktadır. Temele dair hiçbir mevzuya girmeyen; yola dair teknik detaylara boğulmuş bir dilekçe ile bir ülkenin geleceği, ülke nüfusunun yarısını oluşturan bayanların hayatları hakkında karar verilemez. Yalnızca savunma dilekçesi bile, kontrattan çıkış için dayanılacak tek bir mantıklı münasebet olmadığının ispatıdır. İstanbul Sözleşmesi’ne taraf olma sıfatının 01.07.2021 tarihinde sona ereceği dikkate alındığında, Cumhurbaşkanı’nın kelam konusu kararlarının uygulanması halinde telafisi güç yahut imkânsız ziyanlar doğacaktır. Bu kararlar açıkça hukuka ters olduğu için acilen yürütmeyi durdurma kararı verilmesi mecburidir.” (DUVAR)
Gazete Duvar