İZMİR – 2019 yılının Kasım ayında uçuşlarını durdurma kararı almasıyla gündeme gelen AtlasGlobal’in, 14 Şubat’ta Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından iflas müracaatında bulunduğu açıklandı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un kardeşi, Ali Murat Ersoy’un sahibi olduğu şirketin iflas ettiğinin açıklanmasıyla birlikte sayıları 2 bini bulan çalışanın iş akitleri feshedildi. Maaş dahil olmak üzere uçuş ve ihbar tazminatlarını alamayan şirket çalışanları ne yapacaklarını düşünürken birbirlerine dayanak olmak hedefiyle bir ortaya geldiler. Hak aramanın bir prosedürünün de birlikte olmaktan geçtiğine inanan AtlasGlobal çalışanları “birlikten kuvvet doğar” diyerek, Atlas Zedeler Adalet Platformu’nu (AZAP) kurdu. Mağduriyetlerini gidermek emeliyle tüzel çaba başlatan AZAP’ın içinde pilotlar, kabin grubu, yer çalışanı ve şirketin başka ünitelerindeki tüm çalışanlar var.
AtlasGlobal’deki işlerinden çıkarılan kaptan pilotlar Levent Bilir, Ali Yücel, kabin amiri Ruken Çapan ve Havacılık Güvenlik Müdürü İdris Elmas, yaşadıklarını Gazete Duvar’a anlattı.
‘BİZ DE KİMSENİN PARASI KALMAZ!’
2019 yılının Şubat ayında AtlasGlobal’de çalışmaya başlayan kaptan pilot Levent Bilir, maaşlarının ödenmediği süreçte, “bu şartlarda uçmam” diyerek istifa etmiş. Uçuşlara birinci başladığında her şeyin pek iyi gittiğini söyleyen Bilir, “Ta ki kasım ayına kadar. Kasım ayında ekim maaşlarımızın yatmadığını gördük!” diyor.
“Maaşlarımızın ne vakit yatacağına dair bir açıklama bekledik. 26 Kasım’da şirket operasyonu 1 ay durdurma kararı aldı. Ta ki 21 Aralık’a kadar. Sonra yeni bir finansal yapılanmaya gideceklerini söylediler. O vakit rastgele bir iflas durumundan bahsedilmediği üzere yeni planlamalardan kelam ediliyordu. Işveren da toplantılara katılarak ‘bizde kimsenin parası kalmaz’ diyordu. Hatta 21 Aralık sonrasında da bilet satışlarına devam edildi. Tüm destinasyonlar olmasa bile birçoğunu sattılar. Bu rahatsızlık üzerine şirket içinde bir toplantı yapıldı. Şirketi kapatma üzere bir durum olmadığı hatta yaz operasyonlarına daha fazla uçakla girileceği bilgileri verildi. Sonraki her iki toplantıda da tıpkı vaatlerle karşılaştık. Bunun üzerine ben 10 Ocak’ta istifa ettim.”
‘HEM KÜSTAH BİR TUTUM HEM BİR TEHDİT VAR’
Şirketin verdiği farklı bilgiler nedeniyle, 14 Şubat’ta iflası açıklanınca herkesin bir şaşkınlık içinde olduğunu söyleyen Bilir, kamuoyu takviyesi almak için AZAP kümesini oluşturduklarını anlatıyor. Murat Ersoy‘un, sürecin başından beri insanların iyi niyetini istediği formda kullandığını ve insanları bir beklenti içine soktuğunu da anlatan Bilir, “Birkaç arkadaşımızı arayarak, ‘Sendikayı, avukatları bırakın. Onlar sizi dolandırır’ demiş. Herhalde bu işi planladığında, bizim bu formda çaba edeceğimiz aklında yoktu. Görüştüğü arkadaşlarımıza toplumsal medyadaki bildirilerinin çıktısını göstererek hesap sormuş. Hem küstah bir tutum hem bir tehdit var. Hem hatalı hem güçlü yani. Enteresan bir psikoloji… Bunu anlamak mümkün değil. Ancak biz bu işten vazgeçmeyeceğiz. Bütün haklarımızı versin. Toplumsal medyada yazdığımız her şeyi silelim. Buradan Murat Ersoy’a ‘Ver kurtul’ diye sesleniyoruz” diye ekliyor.
‘ŞİRKETİN İFLAS EDECEĞİ AKLIMIN UCUNDAN BİLE GEÇMİYORDU’
Pandemiden çabucak evvel iflas eden AtlasGlobal Havayolu Şirketi’nde 4,5 sene kabin amiri olarak vazife yapan Ruken Çapan, iflas süreci ve akabinde yaşanılanları şöyle lisana getiriyor:
“AtlasGlobal ailesine, 2015 yılında bağlı olduğu Atlantik Uçuş Okulu’na (AFA) muhakkak bir meblağ ödeyerek 2 aylık eğitim sonrası işe başladım. Mesleğine aşık biri olarak işimi severek yapıyor, tüm kaidelere karşın bırakmayı hiç düşünmüyordum. Firmamızın iflas edeceği aklımın ucundan bile geçmiyordu. Orta ara işten çıkarmalar yapılıyordu lakin bunun AFA’dan yeni mezunlara yer açmak için yapıldığını hepimiz az çok varsayım ediyorduk. Birileri gitmeliydi ki birileri para vererek gelmeliydi. Bu ne bir küçülmeye ne de bir iflasa işaretti. Tersine çarkın öteki tarafının dönmesi için tekrar birilerinin canı yanıyordu.”
‘YENİLENDİK SANIYORKEN, NE YAZIK Kİ YENİLDİK!’
Şirkette olumlu bir gidişat yaşandığından bahseden Çapan, iflasa inanmıyor olmasının sebeplerini şöyle açıklıyor:
“AtlasGlobal Havayolları, iflasa yakın bir tarih olan 2018 yılında Türkiye’de turizm ihracatçılığında dereceye girdi. Biz o sene ailemizden 6 ay başka kalarak gece gündüz çalıştık. O kadar çok çalıştık ki şirketin yüzde 80’i aylık uçuş saatini aştığı için Sivil Havacılık’tan ceza yemişti. 2018 yılında bu çıkışı yakalayan bir şirket ne oldu da 2019 Kasım’ında maaş ödeyemez hale geldi? Bununla birlikte filomuza bizde o ana kadar olmayan 3 adet uzun menzil uçabilen Airbus 330’lar eklendi. Yeni rotalara uçacağımız söyleniyordu. Bu bizi heyecanlandıran durumların çok iyi ilerlediğinin de bir deliliydi. Hatta iflasa yakın bir tarihte medyada da yer alan bir tanıtım ile tüm kabin grubu çalışanlarının kıyafetleri değiştirilerek yüklü masraflar yapıldı. Biz tüm bu olanlardan daha güçlü ilerlediğimiz sinyalleri alıp yenilendik sanıyorken, ne yazık ki yenildik!”
‘DANIŞIKLI BİR DÖVÜŞ VAR VE KURBANLARI ÇALIŞANLAR OLDU’
Tüm arkadaşlarıyla birlikte haklarını almadan bu işin peşini bırakmayacaklarını belirten Çapan, şöyle devam ediyor:
“Şirket sahibi Ali Murat Ersoy her seferinde, ‘Siz uçmaya devam edin. Ben maaşlarınızı ödeyeceğim, yalnızca nakit sorunu çekiyorum. Malvarlığımı satsam sizin maaşlarınızı 7 defa öderim’ deyip naralar atıyordu. Bunu bize söylerken ikiz kardeşi olan Turizm Bakanı’na ilişkin olan ETS Çeşit, AtlasGlobal’e ilişkin bilet satışını nedense durdurmuştu! Danışıklı bir dövüş var ve bunun kurbanları çalışanlar oldu. Meskenini tekrar memlekete taşıyan ya da eşyasını bile götüremeyen arkadaşlarım var. İşin maddi, manevi boyutu çok ağır geçti ve geçiyor. Ne yazık ki gelecek tasam ve yaşadığım bu travma geçmiyor. Ali Murat Ersoy, bu kadar emekçinin hakkına girerek nasıl hâlâ ayakta ve öteki ticaretlerini sürdürebiliyor çok merak ediyorum. Buradan sizin aracığınızla bir sefer daha söylüyoruz: Susmayacağız, bizimle oyun oynamayı bırak, hakkımız olanı bize geri ver. Yoksa biz esasen söke söke alacağız.”
‘ÖDENMEMİŞ FIYATLARIN, ÖDENDİĞİNİ YAZAN BİR DOKÜMAN İMZALATTILAR’
AtlasGlobal’de kaptan pilot olarak çalışan Ali Yücel de şubat ayında şirketin iflasıyla birlikte işsiz kaldı. Toplantılarda daima bir umut verildiği için son ana kadar beklediğini söyleyen Yücel, AtlasGlobal’de yaşadıkları süreci şöyle anlatıyor:
“Ayrılışımı imzalatılmak üzere 16’sında şirkete çağırıldım. Tüm maaşlarımızı, tazminatlarımızla birlikte aldığımızı yazan matbu bir kağıt hazırlamışlar. Ben de altına maaş ve tazminatlarımın ödenmediğine dair not düşerek kağıdı imzaladım. Zira ödenmemiş fiyatların ödendiğini yazan bir evrak bu. Dokümanın bir nüshasını almak istediğimizde ise vermediler. Ağustosun başında borçlarda mutabık kalalım diye yine çağırdılar. 2000 bireye tek tek randevu verildi. Otomobilimle kalkıp İzmir’den, İstanbul’a geldim. Cebinde parası olmadığı için borç bulup yola çıkan beşerler oldu. Üstelik ben de dahil alacaklarımıza karşılık, teklif edilen yüzde otuz eksiğine razı olup geldik. Ekseriyetle de imzaladık. Bu kağıtta da protokol gereği 31 Ağustos’ta tüm paraların ödeneceği söyleniyordu. Fakat o da yatmadı. Her şeyden öte kandırılmışlık duygusu insanın canını daha çok sıkıyor…”
‘TEK MAĞDUR BİZ DEĞİLİZ’
Mevcut gidişata nazaran 3 ay boyunca işçiye maaş, tedarikçiye para vermeden şirketin kar sağladığını söyleyen Yücel, “Çünkü bu insan, 3 ay boyunca yaptığı uçuşların parasını aldı. Hasebiyle tek mağdur biz değiliz, kesinlikle öteki mağdurlar da var. Kaptan da mağdur, bilet satan da, yolcu da mağdur…” diyor ve ekliyor:
“Bu şirket, 2 bin kişinin emeğiyle son ana kadar ayakta tutuldu. Bu insanların mağduriyetinin bir an evvel giderilmesi lazım. Mantık çerçevesinde parası olmayan bir kişinin, bu işi sürüncemede bırakıp bugün, yarın dememesi lazım. Zira beşerler bu yüzden önünü göremiyor. Borcu olan çok arkadaşımız var ve onlar için bu ümidi taşımak da sıkıntı. Daima ‘bir hafta sonra, iki hafta sonra’ diyerek insanları daima bir ruhsal çöküntüye sevk ediyor. O yüzden bir an evvel ne yapacağını açıklasın. Lakin 3 yıl sonra lakin 5 yıl sonra bu iş bir sonuca ulaşacak. Tek istediğimiz içeride kalan paramızı alabilmek. İnsanların buna muhtaçlığı var. Bu kadar yıldır bu işin içinde olan birisi olarak en azından kendisine yakışanı yapması lazım. Yol arkadaşlarını bu türlü ortada bırakmaması gerektiğini düşünüyorum.”
‘ŞU ANA KADAR DAIMA KANDIRILDIK’
AtlasGlobal’de çalışmak için 2,5 yıl evvel Antalya’dan İstanbul’a taşınan İdris Elmas, “Bunu yaparken ailemin nizamını bozmak suretiyle, yeni bir işe başlamış oldum” diyor. Şirkette, Havacılık Güvenlik Müdürü olarak vazife yapan Elmas, vakit içinde şirkette yanlış giden durumları görmeye başladığını lakin, “Patron Murat Ersoy tarafından bu türlü isteniyor” denilerek birçok mevzunun kapatıldığını söylüyor.
“Bu iflas durumunda, benim üzere iş için İstanbul’a taşınmış beşerler en çok ziyan görenler olmuştur. Çünkü yüksek konut kirası ödemek durumunda kaldık. Maaş almadan konut kirası ödemek ve ömür maliyetlerini karşılamak nitekim güç. Alacaklarımızın ödenmesi durumunda, biz de hayatımıza kaldığı yerden ve yeni bir form vermek suretiyle devam edebiliriz. Şu ana kadar daima kandırıldık. Işveren Murat Ersoy, hiçbir vakit ‘param yok’ demedi. ‘param var, gelecek’ dedi ve bizi oyaladı. Halbuki ‘param yok’ demiş olsaydı, daha erken aksiyon alarak diğer fırsatları kıymetlendirebilir, gerekiyorsa geldiğim kente dönebilirdim.”
‘BİR HAFTA MÜDDETLE YAZMAYIN, ÇİZMEYİN’
Murat Ersoy’un 10 Ağustos’ta işçisi mutabakat için davet etmesi ve 31 Ağustos 2020’de alacaklarını ödeyeceğini taahhüt etmesinin herkesi tekrar umutlandırdığını söyleyen Elmas, bu biçimde bir defa daha eski çalışanlarını kandırdığı ve adeta kendileriyle dalga geçtiğini söylüyor.
“Murat Ersoy, AtlasGlobal eski çalışanları tarafından kurulan Atlas Zedeler Adalet Platformu’nun (AZAP) son aylardaki toplumsal medya çalışmaları, basın açıklamaları, görüntü gösterimlerinden son derece rahatsız oldu ve birkaç kişiyi özel olarak görüşmeye devam etti. Murat Ersoy’un bizlerle yaptığı son toplantıda istediği, ‘Bir hafta mühletle rastgele bir faaliyette bulunmayın, yazmayın, çizmeyin’ talebini AZAP idaresi olarak değerlendirdik ve tüm arkadaşlarımı sakin ve sessiz kalmaya ikna ettik. Lakin bu bir haftanın sonunda, yeniden ödeme yapılmayınca, arkadaşlarımız daha sert propaganda, şov ve toplumsal medya yansılarını vermeye başladı. Bu nedenle Murat Ersoy’un yapacağı en iyi hareket ‘Öde, kurtul’ olacaktır. Aksi takdirde, giderek artan bir kızgınlık, denetimsiz hareketlere ve taşkınlıklara yol açacak. Son olarak Murat Ersoy’a, ‘Öde, kurtul bu AZAP’tan’ diyorum.”
Gazete Duvar
