Fransa’da altı ay kimliğini gizleyerek polis memuru olarak çalışan bir gazeteci, teşkilat içinde ırkçılık ve şiddet kültürü olduğunu ve ‘cezasızlığın’ büyük bir sorun olduğunu söyledi. Valentin Gendrot, şiddetin neredeyse sıradan sayılacak kadar sık kullanıldığını ileri sürüyor ve bir defasında bir polis memuru tarafından dövülen ergen bir çocuğa karşı kanıt karartmaya zorlandığını anlatıyor.
‘GENÇLERE ŞİDDET UYGULUYORLAR’
Araştırmacı gazeteci Valentin Gendrot polis teşkilatını yakından izleyebilmek gayesiyle polisliğe müracaat yaptı ve Paris’in kabahat oranının, polisle mahalle sakinleri ortasındaki tansiyonun daha yüksek olduğu bir semtinde vazife yaptı. Bu müddet içinde yaşadıklarını, müşahedelerini kaleme aldığı kitabı Flic (aynasız) dün yayımlanan Gendrot, yalnızca üç aylık bir eğitim gördükten sonra devriyeye çıkmaya başladı.
Polislerin, birçoğu çocuk yaşta olan gençlere karşı çabucak her gün şiddet kullandığına şahit olduğunu söyleyen Gendrot, bir cins kabile sistemi ile memurların birbirini korumak için safları sıklaştırdığını ve bunun da bir cezasızlık durumuna yol açtığını anlatıyor. “Karşılarındakini bir genç olarak değil, hatalı olarak görüyorlar. Bu ‘insansızlaştırma’ bir defa yerleştiğinde, bir ergene ya da göçmene dayak atılması üzere şeyler de yasallaşmış oluyor” diyor.
Gendrot, Guardian’da yayınlanan açıklamalarında “Devleti temsil eden polis memurlarının siyah, Arap ya da göçmenlere ‘piçler’ diye hitap ettiğini duymak beni sahiden şoke etti, lakin bunu herkes yapıyordu” dedi. Şiddet kullanan polislerin aslında azınlıkta bir küme olduğunu söyleyen Gendrot, “Ama daima şiddet kullanıyorlardı” diyor ve polisin yeni memurları ne kadar berbat eğittiğini, ne kadar az maaş verdiğini öğrenmenin de kendisini çok şaşırttığını söylüyor.
‘POLİS MEMURLARI İNTİHARA SÜRÜKLENİYOR’
Gendrot daima bir gerilim, düşmanca muamele ve şiddetle boğuşan polis memurlarının, depresyona hatta intihara sürüklendiklerini de söyledi. Polisin orantısız şiddet kullandığı tenkitleri, ABD’de George Floyd’un beyaz bir polis memuru tarafından gözaltına alınırken öldürülmesinden sonra Fransa’da büyüyen ırkçılık ve polis şiddeti tersi şovlarla bir defa daha gündeme gelmişti.
‘BİRİNE İKTİDAR VERİRSENİZ ONU KULLANIR’
Gendrot, “Ben sırf çalıştığım karakolda olanlar hakkında konuşabilirim. Öbür karakollar ve polis teşkilatının geneli hakkında bir şey diyemem. Bu kitap benim polis teşkilatı içinde geçirdiğim vaktin teğe bir anlatımıdır” diyor. “Herkes bir sorun olduğunun farkında. Polis hizmeti iyi yapılmıyor ve bu mevzuda bir şey yapılmasının vakti. Tahminen bu kitap kimi şeyleri değiştirir. Montesquieu’nün dediği üzere: Birine iktidar verirseniz, onu kullanır. Polis bir iktidar sahibi. Üniforma iktidar veriyor ve onlar da bunu kullanıyor.”
‘KENDİLERİNİ DOKUNULMAZ HİSSEDİYORLAR’
“Beni en çok şaşırtan ise güya hiç bir üstleri yokmuşçasına, hiyererşi, kontrol yokmuşçasına, güya bir polis memuru rastgele bir anda şiddet kullanmayı kendi özgür iradesiyle ya da o an nasıl hissettiğine bağlı olarak seçebilirmişçesine, kendilerini ne kadar dokunulmaz hissettikleriydi. Çalıştığım karakolda çabucak her gün ırkçı, homofobik ve maço yorumlar bir kısım çalışma arkadaşım tarafından sarfediliyor, başkaları tarafından da güzel görülüyordu” diye yazıyor.
Gendrot’un Flic’i, yılda üç kitap basan niş bir yayınevi olan Goutte d’Or tarafından büyük kapalılık içinde hazırlandı, Slovenya’da basıldı ve Fransa’da sipariş veren kitapçılara kitaba dair hiçbir detay verilmedi. Kitap metnine sonlu bir erişim ve Gendrot ile röportaj müsaadesi birinci etapta sadece Le Monde, Mediapart ve Guardian’a verildi.
32 yaşındaki müellif Valentin Gendrot, Fransa’nın Bretonya bölgesinden. Bu bölgedeki mahallî gazetelere ve radyolara çalışmış ve daha evvel çok sayıda bilinmeyen araştırma belgesi hazırlamış. Bu evrakları hazırlayabilmek için kimliğini gizleyerek Toyota fabrikasında çalıştığı da olmuş, süpermarket zinciri Lidl’da da.
‘FRANSA’DA İKİ BÜYÜK TABU VAR’
Guardian’a konuşan gazeteci, “Bir karakola sızarak çalışmayı, birden fazla vakit göremediklerimizi göstermeyi istedim. Fransa’da iki büyük tabu var. Polis şiddeti ve yolsuzluğu ile polis intiharları. Bu ülkede beşerler polisi ya seviyor ya da ondan nefret ediyor. Bunun daha farklı tonları da olması gerektiğini düşündüm” diyor. Kitabının ‘polis karşıtı’ olmadığını savunan Gendrot, “Bu, Paris’in çetin bir bölgesinde misyon yapan bir polis memurunun gün be gün yaşadıklarını anlatıyor” diyor.
Gendrot, 2018 yılında kendi ismiyle polis memuru olmak üzere başvurmuş. Gerçi Google’dan aradığınızda Gendrot hakkında fazla bir bilgiye ulaşılamıyor lakin tekrar de polisin, geçmişini hiç araştırmadığını söylüyor. Fazla ‘kitap kurdu üzere görünmeyi istemediği için’ yuvarlak çerçeveli gözlüklerini değiştirmek dışında bir şey yapmamış.
Bretonya’daki St-Malo polis okulunda üç ay eğitim alıp, kursu 54 kişi içinde 27’ncilikle bitirdikten sonra çabucak Paris’in belalı semtlerinden biri olan 19’uncu bölgeye gönderilmiş. 2999145 yaka numaralı polis memuru olarak kendisine bir üniforma ve bir de tabanca teslim edilmiş. 19’uncu bölge karakolu 190 bin kişinin yaşadığı genç suçluluğu, uyuşturucu ve fuhuşun bilhassa yaygın olduğu bir bölge. Birinci devriyelerinden birinde bir mesai arkadaşının ergen yaşta bir göçmeni polis aracının ardında dövdüğüne şahit oluyor. Bu hadise hiçbir yerde haber bile olmamış.
‘SUÇA ORTAK OLDUM’
Gendrot, “Daha üniformayı giyeli iki hafta olmadan genç bir göçmenin dövülmesi hatasına katılmış oldum. O minibüste yaşananlar orada kaldı” diyor. Bir öbür gün Gendrot ve devriyesi bir küme gençle ilgili bir gürültü şikayetini incelemeye gönderiliyor. Gençlerden biri polisin aşağılamalarına karşılık verdiğinde dövülüyor, gözaltına alınıyor ve duruşmaya sevkediliyor.
“Gençlerin kullandığı hoparlöre el koyup oradan ayrılabilirdik. Ya da ses çıkarmayıp da ayrılabilirdik. Meğer hadise tırmandı ve dayakla sonuçlandı diyor. Daha berbatı dövülen genç polisle ilgili resmi bir şikayette bulununca Gendrot’un devriyesi ortalarında bir kıssa uyduruyor ve onu da iç soruşturmayı yürüten müfettişlere palavra yeminli söz vermeye zorluyorlar. Meğer geçersiz söz ya da delillerle oynamanın çok ağır cezası var.
Gendrot uydurma tabir tutanağını imzalamadan evvel vicdanıyla boğuştuğunu fakat imzalamazsa durumu açığa çıkacağı için sonunda razı olduğunu anlatıyor. Memurlar gencin vücudundaki izlerin nasıl meydana geldiğini kendilerini töhmet altında bırakmadan açıklayacak bir kıssa uyduruyor. Gendrot “Ne olursa olsun, birbirimizi korumak zorundaydık” diyor. Gendrot, sadece polisi eleştirmiyor, tıpkı vakitte polislerin çalışma şartlarının zahmetine de mercek tutuyor.
‘KOŞULLAR POLİSLERDE DEPRESYONA YOL AÇIYOR’
Memurların binlerce form doldurulmasını kural koşan bürokratik süreçler, rastgele belirlenmiş gayelerle boğuştuğunu, bakımsız, makus binalarda çalışıp, eski püskü otomobiller kullandıklarını, temel birtakım muhtaçlıklarını birçok vakit ceplerinden almak zorunda kaldıklarını, bütün bunların çok sayıda poliste depresyona yol açtığını anlatıyor.
Resmi sayılara nazaran 2019 yılında Fransa’da 59 polis memuru intihar etmiş. Bu sayı bir evvelki yıl meydana gelen intiharlara nazaran yüzde 60 oranında bir artışa işaret ediyor. Facebook’ta gerilimle başetmeye çalışan polisleri desteklemek emeliyle kurulan bir kümeye birkaç gün içinde binlerce polis üye olmuştu.
‘Flic’, tam da Fransız polisinin birçok cepheden tenkitlere amaç olduğu bir sırada kitapçı vitrinlerine kondu.
Bir yılı aşkın bir mühlet devam eden Sarı Yelekliler hareketleri müddetince denetimsiz ve kuralsız bir biçimde göz yaşartıcı gaz ve plastik mermi kullanıldığı tenkitleri çok yaygındı. Fransız polisini denetlemekle sorumlu kurum, geçen yıl gelen 1500 şikayetten çabucak yarısının şiddet kullanımıyla ilgili tezler olduğunu bildirmişti. Polisin şiddet kullanımı konusundaki reaksiyonlar, ABD’deki Siyahların Hayatı Pahalıdır protestolarına paralel olarak mevzuyu Fransa gündemine de oturttu. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
