“Futbol maçında olmazsa olmaz şey nedir” diye sorsak, çabucak herkes “top” diyecektir. Lakin sorumuzu biraz değiştirip bu kere futbolun vazgeçilmez bireylerini sorduğumuzda, tahminen de birçoğunuzun aklına onlar hiç gelmeyecektir ya da en son gelecektir. Top toplayıcılardan kelam ediyoruz. İsimlerinden de anlaşıldığına nazaran misyonları, dışarı çıkan topu oyuna sokmak!
Saha kenarında vazife yapan bu çocuklara evvelden “iki buçukluk” derlermiş. Bu koşuşturmacadan ve 90 dakikalık emeklerinden iki buçuk lira aldıkları için… Şayet maçta galibiyet varsa galip gelen grupların yetkilileri ya da futbolcuları, bu parayı gönüllerinden ve ceplerinden artırımlı çıkarırlarmış. Hem “iki buçukluk” evvelden yalnız taç ve aut toplarını içeri almaz, bazen yan hakemlere de takviye olurmuş. Artık saha kenarında gördüğümüz yan hakemlerin misyonlarını aslında onlar yaparmış, hem de istekli olarak. Ofsaytları işaret eder, taçlar için ihtarlarda bulunurlarmış. Alışılmış bu durum yüzünden başları da belaya girermiş. Haksız fakat sonlu olan futbolcunun reaksiyonundan kurtulamazlarmış. Geçmişteki istekli fazla mesaide bulunmalarına artık asla müsaade verilmiyor, bu kuralları takip etmekle misyonlu yeni şahıslar var ve onlara “yan hakem” deniyor. Lakin tekrar de hala birtakım reaksiyonlardan kaçamıyorlar ve biraz da muzdaripler. O denli ki topu oyuna geç ya da çabuk taşımak oyunun bahtını değiştirebiliyor ve yeniden birtakım “sinirli” ağabeylerin yansısını çekebiliyorlar. Ya da alanda iki top bulunduğunda hakemlerin ve taraftarların… Lakin en hoşu de, galibiyeti getiren gole katkıları varsa sevinçlerini doyasıya “mutlu” ağabeyleriyle yaşayabiliyorlar.
.
ASİST, İKİ BUÇUKLUKTAN
Elbet akla birinci gelen, 9 Mart 2006 tarihli Fortis Türkiye Kupası çeyrek finalindeki Beşiktaş-Kayserispor maçı olacaktır. Birçok futbol müellifinin “maçın kahramanı” diye kelam ettiği 15 yaşındaki BJK Yıldız Ekip oyuncusu Murat Bulut’un o gün ne yaptığını hatırlayalım. Maçın 77. dakikasında, Kayserisporlu kaleci Ivankov, kalesini terk eder ve topu taca atar. Rakip kaleci geriye dönmek için koşarken top toplayıcı genç, topu süratle Ahmed Hassan’a verir. Onun taç atışıyla Gökhan Güleç, meşin yuvarlağı kale içine çıkarırken, Bobo’ya da topu ağlara göndermek kalır. Asist Gökhan’a yazılır lakin hem basın hem taraftar bu golü top toplayıcı çocuğun hanesine muharrir.
BU KERE GOLÜN SAHİBİ
Bir de nitekim golü atan kişi top toplayıcı çocuk olmuştu desek… İşte dünyanın en değişik gollerinden birini anlatacağız ve bu gol Brezilya’da atıldı. Sattacruzense-Sorocaba ortasında oynanan kupa maçında top toplayıcı çocuğun, dışarı çıkan topu kalenin içine bırakması hakem tarafından gol sayıldı.
Paulista Futbol Federasyonu Kupası, Santacruzense ve Atletico Sorocaba maçında 89. dakika oynanırken enteresan bir hadise gerçekleşti. Jose Carlos Vieira isimli top toplayıcı, maçta auta çıkan topu kaleciye vermek yerine ağlara gönderdi. Kalecinin gözleri önünde gerçekleşen hadisede sahanın ortasında olan bayan hakem Silvia Regina, kaleye gerçek koştu ve golü verdi. İtirazlar sonuç vermezken, golün aslında gol olmadığının tespit edilmesinin akabinde maç federasyon tarafından 1-1 olarak tescil edildi. Maçın hakemi hakkında da soruşturma başlatıldı.
SKOR TABELASI BİLE OLDULAR
Top toplayıcı çocukların futbol sevgisini anlatması açısından Haşmet Babaoğlu’nun bir yazısından alıntı yapmak yerinde olacak galiba:
“…O yağmurun bardaktan boşanırcasına yağdığı soğuk cumartesi gününde Karşıyaka Stadı’nda bulunan az sayıdaki seyirci herhalde küçük çocuğun manzarasını hiç unutmamıştır. Artık yerlerinde yeller esen Ülküspor ve Soma Sotesspor karşılaşıyor. Çocuğun vazifesi hem top toplayıcılık hem de tabelacılıktı. Bitime yaklaşırken skor Soma lehine 5-2’ydi. Sayı gösterecek diğer levha kalmamıştı fakat Somalılar bir gol daha attı. Çocuk tabelanın önüne geçti ve iki eliyle ‘6’ işareti yaparak hakem bitiş düdüğünü çalıncaya kadar yağmura hiç aldırmadan dimdik durdu. Futbolu skor tabelasına dönüşecek kadar seviyordu çünkü…” Haşmet Babaoğlu’nun anlattığı o küçük çocuk, Cannavaro üzere bir futbol yıldızı olmadı ancak yeniden futbol dünyasının içinde büyüdü. O günün küçük top toplayıcısı, bugünün gazetecisi ve müellifi Barış Tut’tan oburu değildi.
TOP TOPLAYICILIKTAN DÜNYA KUPASI’NA
Top toplayıcısı çocukların en büyük hayali, bir adım ötelerindeki ağabeylerinin yerinde olabilmek elbet. İşte bu hayalini gerçek yapan bir dünya yıldızı…
Cannavaro, 1990 Dünya Kupası yarı finalinde İtalya, Arjantin’e penaltılar sonunda mağlup olurken, konutu Napoli’de saha kenarında top toplayıcı çocuklardan biriydi ve o vakitler şimdi 16 yaşındaydı…
2006 Dünya Kupası finalinde İtalya, Fransa’yı penaltılar sonunda devirerek tarihinde dördüncü kere Dünya Şampiyonu olmayı başardığında ise Cannavaro, tam 100. sefer ulusal formasını taşıyan bir efsaneydi ve 32 yaşındaydı. İşte Cannavaro’nun bu bahisle ilgili görüşleri: “İtalya 90’da saha kenarında top toplayıcılık yapan ve 2006’da 100. kere ulusal formayı giyerken Dünya Kupası’nı kaldırmak bir insanın hayallerinden bile daha öte. Burada son defa Dünya Kupası gördüğümü biliyordum ve grup arkadaşlarıma söyledim: Bana yardımcı olun, ben de size ve burada bu rüyayı gerçekleştirelim.” Cannavaro üzere öteki “iki buçukluklar” hayallerine kavuştular. Ne diyelim, darısı öteki top toplayıcıların başına!
SAYILARI AZALDI, YAŞLARI BÜYÜDÜ
Korona salgını nedeniyle maçlarda birçok kural değişikliğine gidildi. Birçok görevliden vazgeçildi. Hatta futbolun en temel ögelerinden görülen seyirciden bile… Lakin onlardan asla!
Türkiye Futbol Federasyonu’nun son olarak yayınladığı talimatlara nazaran, artık maçlarda, taç çizgilerinde ikişer, kale artlarında birer olmak üzere altı top toplayıcı misyon yapıyor. Yaşları ise evvelden çok daha küçükken artık 18 ve 25 ortası olarak belirlendi. Eldiven ve maske takmaları mecburî. Her top toplayıcıda topları dezenfekte etmek için dezenfektan ile hijyenik tek kullanımlık bez bulunuyor. Maç sırasında oyun dışında kalan toplar, top toplayıcılar tarafından dezenfekte edilerek saha kenarındaki yerine konuluyor.
Bu yaş büyümesi vakasına muhtemelen en çok gazeteci Uğur Meleke sevinmiştir. Bakın 22 Haziran 2008 tarihli Milliyet Gazetesi’ndeki yazısında neler yazmıştı:
“Bazı maçlarda top toplayıcı çocukların yaş ortalamasının artık tek haneli sayılara indiğini görüyoruz şampiyonada… Bir çeyrek final maçının 115’inci dakikası, sonlar gerilmiş… Gerilim ve heyecan yüklü koca koca adamlar, 12-13 yaşlarındaki sevecen bir kız çocuğunun 80-90 kilometre süratle taca çıkmış topu tutup getirmelerini bekliyorlar! Birincisi, Allah korusun, o top o kız çocuğuna çarpsa ölümcül olabilir. İkincisi, o kız çocuğu topu vaktinde getiremese kimi ulusal kadro oyuncularından azar işitebilir, hatta tokat yiyebilir(!). Doğrusu, ben yüreğim sıkışarak izliyorum o ufak çocukların sağa sola koşturmalarını…”
Gazete Duvar
