The Guardian gazetesi, Dağlık Karabağ’daki çatışmalar sırasında Azerbaycan askeri kamuflajları giymiş bireyler tarafından başı kesilerek öldürülen iki sivili teşhis ettiklerini yazdı. Gazetenin Moskova muhabiri Andrew Roth’un haberine nazaran görüntüleri yayılan iki olayda, iki yaşlı adam öldürülürken görülüyor.
Azerbaycan Başsavcılığı çatışma sırasında iki tarafın da işlediği kabahatlere dair açtığı soruşturmada dört Azerbaycan askerini tutuklamıştı. Açıklama, Milletlerarası Af Örgütü, Ermenistan ve Azerbaycan’dan savaş cürmü savlarını soruşturmasını istemişti. Açıklama, Milletlerarası Af Örgütü’nün Bakü ve Erivan’a savaş hatası savlarını soruşturmak için davette bulunmasının akabinde geldi. Ancak bu bireyler, baş kesme görüntülerindeki bireyler değil. Guardian, kendi teşhislerinin Dağlık Karabağ’daki Ermeni idaresinin insan hakları ombudsmanının teşhisiyle de uyduğunu, iki Ermeni insan hakları avukatının olayla ilgili dava açacağını yazdı.
’69 YAŞINDAKİ BİR KÖYLÜNÜN BAŞI KESİLDİ’
Teşhis edilen bireylerden biri Madataşen köyünde yaşayan 69 yaşındaki Genadi Petrosyan. Bu kişiyi teşhis eden iki köylü, onun 1980’lerde Azerbaycan’daki Sumgayıt’tan taşınarak köye yerleştiğini söyledi. 22 Kasım ve 3 Aralık’ta ortaya çıkan iki görüntüde, Azerbaycan ordusuna ilişkin üniformaları giyen bireylerin Petrosyan’ın başını kestiği, akabinde da meyyit bir hayvanın üzerine koyduğu görülüyor, kamera gerisinden birinin de “Biz bu türlü intikam alırız, baş keserek” dediği duyuluyor.
Petrosyan’ın komşusu olan köy okulu müdürü Gayane Petrosyan, yaşlı adamın köyü terk etmek istemediğini, bir komşusunun onu otomobille götürmeye çalışması sırasında da kapıyı açıp yürüyerek köye döndüğünü anlattı. Petrosyan ailesini 30 yıldan uzun müddettir tanıdığını ve onlarla yakın dost olduklarını söyleyen köyün muhtarı Eduard Hayrapetyan ise Petrosyan’dan en son 28 Ekim sabahı telefon aldığını, “Düşman köye yaklaşıyor” dediğini aktardı.
Hayrapetyan o görüşmelerinden sonra bir hafta boyunca hiç haber alamadığını, sonra da bu görüntünün ortaya çıktığını anlatıyor. Dağlık Karabağ’daki lokal Ermeni idaresinin insan hakları ombudsmanı Artak Beglaryan, insan hakları avukatı Siranuş Sahakyan ile birlikte bir soruşturma açtığını söyledi.
‘İZLEDİKTEN SONRA KENDİME GELEMEDİM’
Guardian, 7 Aralık’ta bir Telegram kanalında paylaşılan, Azeri üniforması giymiş iki kişinin yaşlı bir adamı ağaca bağlayarak boğazını kestiği bir görüntüyü da inceledi. Gazeteye konuşan Azokh köyünden üç kişi, görüntüde öldürülen kişinin köyünü terk etmeyi reddeden, bir inziva hayatı yaşayan 82 yaşındaki Yuri Asryan olduğunu söyledi. 2019’a kadar köyün muhtarlığını yapan Georgi Avesyan, “Diğer beşerlerle pek konuşmazdı. Köyden çıkmayı reddetti” dedi. Avesyan, muhtemelen Asryan’ın ne olduğunu anlamadığını da ekledi.
Köyün şimdiki muhtarı Araik Azumanyan da hem köylülerden hem de köyü yıllar evvel terk etmiş şahıslardan telefonlar aldığını, videodakinin Asryan’a benzediğini söylediklerini aktarıyor. Bir öbür köylü ise “İzledikten sonra kendime gelemedim. Tansiyonum var, bir hafta boyunca kendimi toparlayamadım” diyor. İnsan hakları ombudsmanı Beglaryan ve insan hakları avukatı Sahakyan da Asryan’ın kimliğini teyit ettiklerini söyledi.
‘BU TRAVMALAR NEFRETİ ARTIRIYOR’
Guardian, ilerleyerek çok sayıda bölgeyi ele geçiren Azerbaycan ordusuna ilişkin imajların sayıca daha fazla olduğunu aktarıyor. Guardian’a nazaran azap ve makûs muameleye dair yeni görüntüler bu tıp uygulamaların, çatışmanın bitmesine karşın devam ettiğini gösteriyor. İnsan Hakları İzleme Örgütü’nden (HRW) Tanya Lokshina “Ermeniler ve Azeriler her gün bu cins görüntülerle karşılaşıyor. Bu her iki tarafta da kamuoyu hassasiyetlerini rahatsız eden yeni şok dalgalarına yol açıyor” diyor ve ekliyor: “Çatışmaların bitmiş olmasına karşın bu travmalar da nefreti artırıyor.”
Azerbaycan Başsavcılığı, savaşta iki tarafın da işlediği cürümlere dair soruşturma başlattığını geçen ay duyurmuştu. Pazartesi günü ise iki Azeri askeri Ermeni cesetlerine ziyan verme, iki askeri de mezarlara ziyan verme suçlamasıyla tutukladı. Baş kesme görüntüleri hakkında ise şimdi soruşturma açılmadı.
Sahakyan, Azerbaycan’ın elinde esir durumdaki Ermeni askerlerinden 75’inin durumunu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdıklarını, bunlardan 35’inin görüntülü ispatı olduğunu söyledi. Avrupa Kurulu İnsan Hakları Komiserliği de ellerine gelen görüntüleri incelediklerini ve yakında bölgeye bir misyon göndermeyi planladıklarını açıkladı. (BBC Türkçe)
Gazete Duvar
