ANKARA – Mesken hizmetlerinde sigortalı çalışmayı hedefleyen düzenleme 2015 yılından bu yana yürürlükte. Toplumsal medyada gündeme gelen ve “Gündeliğe gelen bayanların sigortalarını E-Devlet üzerinden yaptırabilirsiniz” tabirleriyle paylaşılan düzenlemeyle iş kazası ve meslek hastalığına karşı pirim yatırılabiliyor.
Patronlar, meskenlerinde ayda 10 günden az müddetle sigortalı çalıştırdığı şahıslar için, çalıştıkları her bir güne karşılık taban fiyatın günlük fiyatının yüzde 2’si oranında, yaklaşık 2 TL karşılığında iş kazası ve meslek hastalığı primi ödeyebiliyor.
E-Devlet’in yanı sıra SMS ile de başvurulan uygulamanın “insani olmadığını” savunan Mesken Çalışanları Dayanışma Sendikası (EVİD-SEN) Genel Lideri Gülhan Benli, uygulamanın yaygın bir halde de kullanılmadığını söz ederek, “Bu yalnızca patronları koruyan bir uygulama” dedi.
‘GÜNÜ KURATACAK BİR UYGULAMA’
Türkiye’de kayıt dışı çalışmanın en yaygın olduğu alanlardan olan gündelik paklık çalışanlarına ait günlük sigorta yapılması davetleri toplumsal medyada çok sayıda kullanıcı tarafından lisana getirildi. Kelam konusu uygulamaya ait paylaşımları ciddiye almadığını belirten EVİD-SEN Genel Lideri Gülhan Benli, “Bu sahiden koruyan kollayan bir şey olsa herkesten evvel bunu biz isteriz” dedi.
Uygulamanın konut içi emek veren çalışanları korumak ismine bir kapsamının olmadığını savunan Benli’ye nazaran düzenleme patronu korumak ismine yürürlükte bulunuyor:
“Bu düzenlemeyle, insanların yaptıkları işin karşılığında daha sonra emekli olabilme ya da rastgele bir sıhhat sorunu yaşadığında sıhhat hizmetinden yararlanabilme durumu kelam konusu değil. Bu yaygınlaştırılan uygulamada meslek hastalığı ve işyeri kazasına yönelik ödenekten kelam ediliyor. Bu, günü kurtaracak bir uygulama. Olağan fabrikalarda bile beşerler meslek hastalığına yakalanıp hakikat düzgün rapor alamazken gündelik çalışanın bunu ispatlayabilmesi o kadar kolay değil. Bu çabucak hemen hiç işe yaramayan bir şey. Uygulama patronu koruyor. Çalışan orada iş kazası geçirdiğinde iş verenin başı belaya girmeyecek ancak kişi geçirdiği kazadan ötürü gidip tedavisini tahminen olabilecek tahminen de olamayacak. Bunun ötesinde bir şey yok.”
‘İHTİYACIMIZ OLAN BÜTÜNCÜL VE KAPSAYICI POLİTİKALAR’
Düzenlemeye başvuran patron sayısının düşük olduğunu belirten Benli, “Zaten kimse bunun şuurunda değil. Şuurunda olmadıkları için de yapmıyorlar. Yapanlar da yüz bireyde 1 bile değildir. Olağan sigortayı bile yüzde 1 olarak değerlendiremezken gündelik sigortayı kimse yapmıyor” dedi.
Konut işlerinde çalışan çalışanların gündelik pirim ödemesinin yerine daha esirgeyici yasa ve haklara gereksinimi olduğunu belirten Benli, “Devlet dayanaklı her iki tarafı da hem teşvik eden hem de koruyan bir yasanın ortaya çıkması gerekiyor. Çalışan bayanın bu emeğinin karşılığının akabinde emekli olabilmesi gerekiyor” tabirlerini kullandı ve kelamlarını şu biçimde sürdürdü:
“Biz bu alanda emek veren insanlarız. Bizim daha bütüncül, kapsayıcı siyasetlere gereksinimimiz var. Elimizi vicdanımıza koymak gerekiyor. Bu kelamı edilen uygulama yapılacak ancak bu bayan daha sonra ne olacak? Bu bayanların hayatları sönüyor. Covid-19 sürecinde biz biliyor musunuz kaç bayanı intihardan döndürdük. İntiharı düşünmelerinin sebebi olanaksızlıklar, ekonomik sıkıntılar ve en temel gereksinimlerini karşılayamıyor olmaları. Bunların gündeme gelip konuşulması gerekiyor. ‘Biliyor musunuz 2 liraya bunu yapabilirsiniz’ deniyor. Elbette bunu 2 liraya yapıp patronu koruyabilirsiniz. Bu patronun işine fayda lakin emekçinin işine yaramıyor. Covid-19 sürecinde bunu net bir formda gördük.”
‘KİMSEDE HİÇBİR MEVZUDA UMUT YOK’
Mevcut düzenlemeler ve kanunların yetersizliği nedeniyle mesken çalışanlarının geleceğe dair inançlarının ve umutlarının olmadığını belirten Benli, pandemi sürecinde hak kayıplarının daha da arttığını belirterek şunları kaydetti:
“Ev personellerinin geleceğe dair inançları yok. Herkes günü kurtarmaya çalışıyor. Covid-19’la birlikte gündelik çalışanlar işlerinden oldu. Aylıklı ve yatılı çalışanlar ise müsaadeye çıkamayacakları bir halde 21. Yüzyılda kölelik şartlarını yaşıyorlar. Beşerler konutlarında parti bile verebiliyor lakin yanında çalışan müsaadesini kullanamıyor. Bu süreçte bizim en çok yaşadığımız şeylerden birisi, mesken işinde çalışanları en temel haklarına ulaşamıyor olmasıydı. Bununla ilgili devletin alması gereken tedbirler var ve olmalı. Pandemide konut personellerine takviye sağlanması gerekiyordu lakin bunu göremedik. İkinci dalga geldiğinde ne yaşayacağımızı bilmiyoruz. Kimsede hiçbir bahiste umut yok zira burada umudu verecek olan yasal düzenlemeler ve mesken personellerinin müdafaa altına alınmasıdır. Lakin maalesef bu türlü bir muhafaza var mı hala yok.“
Gazete Duvar
