İZMİR – Günseli Baki’nin “Git Üstüne Bir Şey Giy!” isimli şahsî standı açıldı. 2019 Eylül ayında Büyük Kardıçalı Han’da çıkan yangın ve Nisan ayında da pandemi nedeniyle ertelenmek zorunda kalan stant, 16 Eylül tarihine kadar İzmir Konak’taki K2 Şimdiki Sanat Merkezi’nde ziyaretçilere açık olacak.
Baki, standında, bayanların çocukluktan itibaren toplumsal ve kültürel olarak alımladığı ihtarların kendi vücudu üzerinde yarattığı yabancılaşmayı kırmak için vücudunu parçalayarak ürettiği imgeleri, tabiattaki form ve karşılıkları ile birleştiriyor. Standa tıpkı zamanda 10 fotoğrafçının otoportreleri ve metinleri de eşlik ediyor. Fotoğrafçıların otoportre ve metinleri, bayanların yaşadıkları problemlerin aynılığına dikkat çekme hedefini taşırken, bayan vücudunun seyirlik, gözetlenen ve bu yüzden de denetlenen bir obje haline gelmesinin kültürel boyutuna gönderme yapıyor.
Galata Fotoğrafhanesi, Fotoğraf Akademisi’nin Belgesel Fotoğraf ve Master Class programlarını bitiren Günseli Baki’nin, birinci ferdî belgesel fotoğraf çalışması olan “EV”, çeşitli kentlerde sergilendi. “Git Üstüne Bir Şey Giy!” neyi tabir ediyor?, Stant hazırlıkları ne vakit ve nasıl başladı?, Hafıza ve yer ortasındaki ilişkiyi sorguladığı çalışmalarının yanı sıra feminist sanat alanında fotoğraf temelli çalışmalarıyla bilinen Günseli Baki sorularımızı cevapladı.
‘KADIN VÜCUDU ÜZERİNDEKİ DAYATMANIN BUYRUK VERME HALİ’
Standın ismi, “Git Üstüne Bir Şey Giy!” neyi söz ediyor?
Yüzyıllardır bayanlara nasıl davranması, nasıl konuşması, nasıl yaşaması gerektiği söylendiği üzere, birebir vakitte nasıl giyinmeleri gerektiği de çocukluktan başlayarak öğretiliyor. “Git Üstüne Bir Şey Giy!” bayan vücudu üzerindeki dayatmanın buyruk verme hali. Rahatsız edici eril bir cümle. Ergen bir erkek çocuğuna kısa şort giydiği için ağabeyi ya da babası “Git üstüne bir şey giy!” demez lakin kız kardeşine, kızına yahut karısına bunu rahatlıkla söyleyebilir. İşte ben de patriyarkanın toplumun en küçük ünitesi olan aileden başlayarak bayan vücudu üzerindeki dayatmasını rahatsız edici bu buyruk cümlesiyle göstermek istedim. O yüzden stant ismi de bu oldu.
Günseli Baki.
‘EN BÜYÜK YABANCILAŞMA, VÜCUT ÜZERİNDEN GERÇEKLEŞİYOR’
Bu çalışma ne vakit ve nasıl başladı biraz bahsedebilir misiniz? Stant bize neler anlatıyor?
Son altı yıldır fotoğrafçılıkta öykü anlatıcılığının yanı sıra feminist sanat alanında da fotoğraf temelli üretimler yapmak için kendimi geliştirmeye çalışıyordum. Bir küme arkadaşımla da bu alanda seminerlere ve atölyelere katılıyor, birlikte okumalar yapıyorduk. 4 yıl evvel sevgili Şehlem Kaçar’ın Terapotik Fotoğraf ve Otoportreler Atölyesi’ne katılmıştık. Sonuçtan fazla süreç odaklı bir atölyeydi. “Git Üstüne Bir Şey Giy” bu süreç sırasında ortaya çıktı.
Feminizmin, kamusal ve özel alanda bayan eşitsizliğine karşı çıkması, insanın hem kendi emeğine hem de kendi vücuduna olan yabancılaşmasının bir sonucu. Cinsiyet de en çok vücut üzerinden ele alınan bir kavram. Pazar iktisadı de vücudu nasıl olduğu üzerinden değil nasıl olması gerektiği üzerinden işliyor. Bu durumda vücut tüketim objesine dönüşürken, en büyük yabancılaşma da vücut üzerinden gerçekleşiyor. Ve bayanın kendi vücuduna yabancılaşmasının temelleri de çocukluk yaşlarında atılıyor. Çalışma buradan yola çıkarak şu soruları soruyor: Sanki bayanların hafızalarında yer eden o birinci çocukluk kaydı neydi?, Vücuduna yabancılaşmasına sebep olan bu ihtarın hafızasındaki karşılığı birebir vakitte bunu dönüştürmesine de yardımcı olabilir miydi? Bayanların bu “hatırlama” anlarının toplamı bir ortaya geldiğinde neler söylerdi? Elbette birinci olarak bu soruyu kendime sordum. Çocukluğumda bu ikazlarla ilgili hangisini hatırlıyordum. Birinci aklımıza gelen, elbet bizi en çok inciten oluyor, hatırladığımız o “uyarı” anının şaşkınlığı ve utanç hissini da içimizde hissediyoruz. Atölyeye katıldığımız arkadaşlarıma bu soruları sorduğumda hepsinin anlatacak birinci aklına gelen bir kaydı vardı. Bu ihtarların günlük hayatımızdaki davranışlarımızı nasıl etkilediğini, bunları nasıl içselleştirdiğimizi saatlerce konuşmuştuk ve elbette o gün tabiatıyla oluşan bu “içini dökme hali” de çalışmanın “HATIRLAMA” kısmını oluşturdu.
Çalışmaya katılan 10 sanatçı arkadaşım, Dilara Kızıldağ, Gülnaz Bingöl, Hale Güzin Kızılaslan, Meryem Güldürdak, Nesrin Ermiş, Nurgül Öz, Serra Akcan, Sinem Parlak, Sezgi Abalı ve Şehlem Kaçar kendi metinlerini yazdılar ve metinlere karşılık gelen imgeleri ürettiler.
.
‘HATIRLAMA DEFTERİ’ STANTLA BİRLİKTE HERKESE AÇILDI’
Stantta diğer kısımlar de var mı?
Evet, stantta ‘hatırlama’ kısmı dışında bütünleşme, yüzleşme, reddetme kısımları var. Fotoğrafların yanı sıra, bir görüntü çalışması, bir de standa katılan arkadaşlarımın metinlerinden ürettiğim “hiç kimsenin öyküsü ya da herkesin hikayesi” isimli bir metin kolajı yerleştirmesi de bulunuyor.
Stant metninde “Git Üstüne Bir Şey Giy’, bayan vücudunu özgürleştirmek üzerine bir ses, paylaşarak çoğalan sesler bütünü” diyorsun. Bayanları fotoğraflarınla özgürleştirdiğini düşünüyor musun?
Bayanların vücutları üzerindeki yabancılaşmayı kırmak için evvel ferdi olarak kendilerini özgürleştirmeleri, dönüştürmeleri gerekiyor. Bu yüzden toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle gayrette şuur yükseltme değerli. Standın hatırlama kısmında standa gelen izleyicilerin kendilerini görebilecekleri hatırlamaya teşvik eden bir ayna ve bir “Hatırlama Defteri” bulunuyor. Standın beni en çok heyecanlandıran kısmı da bu boş defter. Zira “Hatırlama Defteri” stantla birlikte herkese açıldı. Tüm bu hafıza kayıtlarını kaynak bulabilirsem bir de kitaba dönüştürmeyi planlıyorum.
Stantta yer alan 10 metin, yani 10 ses de bayanların yaşadıklarının aynılığına dikkat çekiyor ve bize yalnız olmadığımızı söylüyor. Bunları ortaya çıkarmanın sağaltıcı, dönüştürücü bir tesiri var. Zira katiyetle yalnız değiliz, hepimiz misal şeyleri yaşadık. Bu manada sesler çoğaldıkça farkındalığımızın artacağını ve defterin dolup taşacağını umuyorum.
.
Gazete Duvar
