ANKARA – Hükümetin Covid-19 sürecindeki adımlarını eleştiren CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun kahvehanelere ait, “Kahveler açık hoş lakin kağıt oynamak yasak. Vatandaş kahveye neden gitsin o vakit? Tedbir alabilirsiniz. Dersiniz ki her oyunda sıfır yeni kağıt açacaksınız. Bitti, bu kadar kolay lakin bu düşünülmüyor” kelamları tartışma yarattı. Kılıçdaroğlu’nun kelamlarına karşılık veren MHP başkanı Devlet Bahçeli, “Onun salgınla gayret teklifleri kara mizahtır. Kahvehanelerde oyun oynanmasını isterken, her oyunun başında yeni kâğıt destesi kullanılmasını istemesi buna yeni bir örnektir” dedi.
Pandemi devrinde açık olan ancak oyun oynanmasına müsaade verilmeyen kahveci esnafına nazaran ise Kılıçdaroğlu’nun bu kelamları bir teklif olarak algılanmalı ve iktidar esnafa ait adım atmalı.
‘HERKES İŞİNE GELDİĞİ ÜZERE KILIÇDAROĞLU’NUN KELAMLARINI KULLANIYOR’
Pandeminin birinci gününden bu yana feryat ettiklerini ve seslerini duyurmak için çabaladıklarını söyleyen Ankara Kahveciler Esnaf Odası Lideri İsa Güven’e nazaran Kılıçdaroğlu’nun kelamları üzerinden başlayan tartışma asıl sıkıntıların konuşulmasını engelliyor. Kılıçdaroğlu’nun kelamlarının teklif olduğunu, makus tabirler olarak sunulmasını anlamadığını belirten Itimat, “Esnaf yedi aydır perişan ve meskenine ekmek parası götüremiyor. Zorlayan sebepten ötürü kahvehanelerimiz kapandı, 1 Haziran’dan sonra açtılar lakin tavla, okey ve kağıt oyunları yasak. Tamam da bu Covid-19 yalnızca kahveciden mi bulaşıyor? Kemal Beyefendi sıfır kağıt açın önerisi getirdi. Taş oyunlarının da dezenfektan ile paklığını yapabiliriz. Herkes işine geldiği üzere Kılıçdaroğlu’nun kelamlarını kullanıyor, kelamlarıyla eğleniliyor fakat bizlere yardım yapılması gerekiyor” dedi.
Pandemi devrinde tüm siyasi parti temsilcileriyle görüşme gerçekleştirdiklerini ancak kahveci esnafına ait adım atılmadığını belirten Inanç, “Kemal Bey’in telaffuzuyla dalga geçiyorlar, tahminen kendisini orada iyi tabir edememiştir lakin diyor ki, ‘Bu kahvehaneleri açtınız, bu insanların elinden gerecini aldınız’. Bugün otomobil tamircisi dükkanınız var, ona gidip diyorsunuz ki yalnızca kaportayı yapın. Bugün berbeler kahvecilerden daha mı hijyenik? 24 saat temas yok mu? 24 saat alışveriş yapılıyor paralarda mikrop yok mu? Var. Burada ne hikmetse kahveciye gelince bilim heyeti oyun oynatılmasın diyor. Bu bilim şurası nedir biz çözemedik. Bu krizi yönetemediler. Muhalefet muhalefetliğini iktidar da iktidarlığını yapacak. Hükümet bu krizi yönetemedi ve Kılıçdaroğlu da bunu söylüyor” diye konuştu.
‘HÜKÜMETİ YIKMANIN PEŞİNDE DEĞİLİZ, AÇIZ AÇ’
Ankara’da 1600, Türkiye genelinde ise 80 bin kayıtlı kahvehane- çay ocağında oyunlara müsaade verilmediğini belirten Itimat pandemi devrinde ekonomik olarak daha da sıkıntı duruma geldiklerini belirterek yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
“Vatandaş geliyor tavla, okey var mı diye soruyor. Yok. Neden gelsin beşerler bu kahvehaneye? Eldiven diyorsanız eldivenle yapalım, toplumsal arayı ayarlayın dediniz ayarladık. Yancıları kaldırdık lakin oyunlar yasak. Bugün otobüsler tıklım tıklım dolu, buralarda virüs yok da kahvehanelerde mi var? Bunları yönetemediler. Bunları söylediğimizde, ‘hükümeti mi yıkmak istiyorsunuz’ diyorlar. Biz hükümeti yıkmanın peşinde değiliz. Biz açız, aç. Tencerelerimiz kaynamadı. Yanımızda en az üç ya da dört kişi günlük paralarını alarak çalışıyordu. Bu insanlara ne oldu? Kimse bunları düşünmüyor.”
‘HIRSIZLIK MI YAPALIM, YOL MU KESELİM?’
Pandemi devrinde hayatta kalmaya çalışan kahveci esnafının büyük kısmının kredi çektiğini, bu kredi ödemelerini yapamadıklarını tabir eden Güven’e nazaran esnafın yaşadıkları ekonomik sıkıntılar gün geçtikçe daha da kötüleşiyor. Telefonlarının susmadığını esnafın arayarak her gün meselelerini anlattığını belirten Itimat şunları kaydetti:
“Geçen gün Mamak’tan biri beni arıyor. Kahveci sandım adam ciğerciymiş. Kahvehaneleri gezerek ciğer satıyormuş. Kahvehaneler ne vakit dolacak diyor? Ben de bilmiyorum ne vakit dolacak. Farklı kesimlerde çok sayıda insan kahveler aracılığıyla ekmek yiyordu. Daha bugün bir kahveci arkadaşımız da aradı. Dört kızının olduğunu uzaktan eğitimle okullarına devam ettiğini söyledi. Bilgisayarının olmadığını, internetinin olmadığını söyledi. Ne yapabiliriz diyor? Ben de bilmiyorum ne yapabiliriz. Bunları kim karşılayacak? Pandemi periyodunda hayatta kalmak için kredileri çektik. Beşerler krediyi ödeyemiyorlar, nereden ödeyeceğiz? Hırsızlık mı yapalım yol mu keselim? Bugün kimi kahveciler oynatıyor lakin yüksek cezalar uygulanıyor. Madem ki hiç açmasaydılar kahvehaneleri daha iyiydi.”
‘ESNAF ARTIK CANINDAN BIKTI’
Kahvehanelerin büyük çoğunluğunun kiralarını ödeyemediğini, bu süreçte ekonomik takviye taleplerinin olduğunu belirten Inanç kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ben 55 yaşına kadar bir kahvehane yapmışım. Bir kahvehanenin maliyeti nereden baksan 250 bin lira. Ben artık anahtarımı götürüp dükkân sahibine çalıştıramadığım için teslim ediyorum. Bu türlü bir toplumsal devlet olur mu? Yedi aydır bu beşerler konutuna ekmek parası götürememiş, çocuğunun yüzüne bakamamış. Biz işyerlerimizin tahliye edilmemesini talep ediyoruz. Bir kirayı biz, bir kirayı mal sahibi bir kirayı da Hazine ve Maliye Bakanlığı ödesin talebimiz var. CHP’ye gidiyorum neden gittin? ÂLÂ Parti’ye gidiyorum neden gittin diyorlar. Bu beşerler bu ülkenin partisi değil mi? Bunlar uzaydaki bir parti mi? Sayın Cumhurbaşkanına esnaf ve sanatkâr 18 yılda ne istediyse vermedi mi? Belediye lideri, milletvekili, başbakan, cumhurbaşkanı yaptı. Sen bir babasın ve konutunu aç. Bu durumun sağlıktan kaynaklı olduğunu biliyoruz lakin yardım edin. Bu da yok. Yardım yok, kapatın gidin deniliyor. Esnaf artık canından bıktı.”
‘BORÇLAR BİRLEŞTİRİLEREK UZUN VAADEYE YAYILSIN’
Kahvehane işletmecilerinin yanı sıra farklı alanlardaki esnafın da sıkıntı günler yaşadığını belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Lideri Bendevi Palandöken’e nazaran pandemi devrinde esnafa daha çok takviye olunması gerekiyor. Oyun oynanamadığı için kahvehanelere ilgi olmadığını belirten Palandöken, “Restoranlara, lokantalara da acil muhtaçlık olmadıktan sonra beşerler gitmek de istemiyor. Öte yandan okullar tatil oldu ve servis araçları çalışamıyor. Kantinci esnafı, fotoğrafçı esnafı, kırtasiyeci esnafı tıpkı biçimde iş yapamıyor. Artık borç ödeme vakti geliyor. Toplumsal Güvenlik pirimi dahil tüm ödemelerin tek kalemde birleştirilsin istiyoruz. Bir an evvel borçlar birleştirilerek uzun bir vaadeye yayılsın. Bu pandemi süreci biraz daha sürecek ve esnafa dayanak olunması lazım” dedi.
İşyeri kiralarının esnaf için handikap olduğunu, kamu kurumlarında kiracı olan esnafa kolaylık sağlanabileceğini belirten Palandöken atılması gereken adımlara ait kelamlarını şu formda sürdürdü:
“Esnafın birçok kira, stobaj, elektrik, doğalgaz derken meskenine ekmek götüremiyor. Kamu binalarında, belediyelerin mülklerinde yer alan esnafa kira konusunda dayanak sağlanmalı. Örneğin okullar kantinci esnafından kira almamalı lakin maalesef kantinlerin hepsi kiraları ödüyor. Beşerler borçlarını ödeyemiyor ve vakit tanınmasını istiyor. İşyerlerinde iş olmayınca yanında istihdam ettikleri insan sayısında da azalma ortaya çıkıyor ve süreç işsizler ordusuna gidiyor. Biz esnafa ait atılması gereken adımları tüm partilere bildiriyoruz. Lakin bunu kim yapacak, hükümet yapacak. Vakit içerisinde değerli bir kısmını hükümet gerçekleştirdi ancak sıkıtı bütün dünyada var.”
Gazete Duvar
