Cengiz Anıl Bölükbaş
GAZİANTEP – İş Kanunu’nun 25/2 unsurunda yer alan ve ‘Kod-29’ diye anılan ‘iyi niyet ve ahlak kurallarına karşıt davranış’ gerekçesiyle işten atma uygulaması Gaziantep’te giderek artıyor. Toplam 630 personelin çalıştığı Yasin Kaplan Halı Fabrikası’nda Kod-29 ile atılan çalışanlar, temel münasebetin ise sendikalaşma olduğunu belirtiyor. DİSK Dokumacılık Antep Bölge Temsilcisi Mehmet Türkmen “Kod-29 personel kıyımına dönüşmüş durumda” dedi.
Gaziantep 4. OSB’de bulunan Yasin Kaplan Halı Fabrikası’nda DİSK Dokuma üyesi 16 emekçi iş yavaşlatma gerekçesiyle Kod 29 ile işten atıldı. İşten atılan personellerin direnişi üçüncü gününde devam ediyor.
‘BİZİ RESMEN FİŞLİYORLAR’
Fabrikanın önünde bekleyen emekçilerden Erkan Sarıoğlu, Kod-29 ile atılan çalışanların hepsinin 10-15 yıllık olduğunu vurgulayarak, “Biz berbat niyetli isek 15 yıldır bizi niçin burada çalıştırıyorlar? Burada işten atılan personeller mi ahlaksız yoksa makus niyetle işten atan işveren mu ahlaksız? Burada atılan personellerin kıdem tazminatını vermeden attılar. Ailelerini perişan hale getirdiler” dedi.
Erkan Sarıoğlu Kod-29’un kaldırılması gerektiğini tabir eden Sarıoğlu, “Kod-29, Gaziantep Organize Endüstri’nin kanayan yarasıdır. Kod-29 ile atılan emekçilerin tamamı mağdur durumda. İşten atmak yasak değilken bu kadar personel işten atılmıyordu. Çıkarılan personeller tazminat alabiliyordu. Artık yasak olmasına karşın işten atmalar daha fazla ve çalışanlar haklarını alamadığı için daha mağdur durumda. Ayrıyeten bizi ahlaksızlıkla itham ettiği için öteki firmalarda da iş bulamamakla karşı karşıyayız. Bizi resmen fişliyorlar ve öbür bir yerde çalışmamızı da engelliyorlar” tabirlerini kullandı.
‘DEVLETİN İŞVERENLERE VERDİĞİ BİR ARMAĞAN’
Ömer Avcı Fabrikanın önünde bekleyen personellerden Ömer Avcı, daha iyi şartlarda çalışmak istediklerini söyleyerek şunları anlattı: “Patronlar kar ederken biz yalnızca karnımızı doyurabiliyoruz. Bir arkadaşımızı Kod-29 ile işten çıkardılar. Biz de Kod-29 ile işten çıkarılmasına karşı çıktık. Kod-29 şöyle bir şey; nereye gidersen git karşına çıkıyor. Senin resmen sicilini bozuyor. Kod-29 devletin işverenlere verdiği bir ikram. Seni en ufak şeyde tüm haklarını elinden alarak çıkartabiliyor. Biz Kod-29 yüzünden atılmanın yasak olduğu bir devirde işten çıkarıldık. Ben 10 yıldır burada çalışıyorum. 10 yıldır ahlaksız olmadım da artık mi ahlaksız oldum? Patron Kod-29’u bir fırsat olarak kullanıyor. Personelleri atma yasağı fiili olarak yok aslında.”
‘500-600 KİŞİ İŞTEN ATILMIŞTIR’
Hasan Yazgan Fabrikanın önündeki bir öbür emekçi Hasan Yazgan da şunları söyledi: “Bizim bir arkadaşımızı işten çıkardılar. Bunun üzerine idare bizi toplantıya davet etti. Toplantının akabinde bizleri Kod-29 ile işten attılar. Fabrikanın yaptığı artırımı beğenmedik. Bunun üzerine bizi baş kaldırıyoruz diye işten attılar. İçeride insan kaynakları müdürü ‘hepiniz Kod-29 ile işten atıldınız, bunun devamı gelecek’ dedi. Kod-29 dört – beş aydır gündemde. Bu süreçte 500-600 kişi işten atılmıştır. Kod-29’un kaldırılmasını istiyoruz. Kod-29 hayatımızı elimizden alıyor. Güya alnımıza sürülmüş bir kara leke üzere.”
‘YASAKTAN EVVEL BU KADAR EMEKÇİ ATILMAMIŞTIR’
DİSK Dokuma Antep Bölge Temsilcisi Mehmet Türkmen, işten atma yasağının emekçilerin tazminatını alarak ve işsizlik fonundan yararlanarak atılmasının yasaklanmasına dönüştüğünü belirtti.
Mehmet Türkmen Türkmen, “Antep Organize Endüstri’de yasaktan evvel bu kadar çok emekçi atılmamıştır. Bu yasak yokken emekçiler işten atıldığında büyük bir çoğunluğu tazminatını alarak işten çıkartılıyordu. Fakat artık Kod 29 ile atılıyor ve tazminatlarını alamayıp işsizlikten yararlanamıyorlar. Üstelik ahlaksızlıkla suçlanıyorlar” dedi.
‘İŞÇİLER PAZAR GÜNÜ İŞTE GİTMEK ZORUNDA’
Kod 29 ile işten atılan personellerin, öbür iş yerine başvurduğunda sicillerinde makûs niyet ve ahlaksızlık göründüğünü tabir eden Türkmen, “Bu uygulama Antep için personel kıyımına dönmüş durumda. Yalnızca sendika olarak sahip olduğumuz bilgiye nazaran birkaç ayda yüzlerce personel işten atıldı. Sendikalı olan, pazar mesaisine kalmak istemeyen çalışanlar Kod 29 ile işten atıldı. Pandemiden evvel atılan her on personelden biri Kod 29 ile işten atılırken şu an atılan tüm çalışanlar Kod 29 ile atılıyor” diye anlattı.
Türkmen, Antep’te birkaç istisna dışında bütün fabrikalarda emekçilerin pazar günü işe gitmek zorunda olduğunu da anlattı. Türkmen, “pazar günü işe gitmeyen personel ya Kod 29 ile işten atılıyor ya da fiyatsız müsaadeye yollanıyor. İş yerinde artırım talep eden, insanlık dışı uygulamalara, baskıya, haksızlığa itiraz eden ya da sendikalı olma hakkını kullanan her emekçi kendini Kod 29 ile tazminatsız biçimde kapıda bulabiliyor” dedi.
PANDEMİDE İHRACAT REKORLARI
Antep Başpınar organize Sanayi Bölgesi’nin işverenlerin kabahat cennetine döndüğünü belirten Türkmen, “Pandemi periyodu çalışanlar için felaket olurken işverenler için fırsata dönüştü. Haziran ayından bu yana Antep Sanayi Odası ve işverenler her ay ihracat rekorları açıkladı. Talebimiz Başpınar’da personel kıyımına dönen bu Kod 29 uygulamasının kaldırılması, işten atma münasebetinin işveren tarafından kanıtlanması, işten atmaların gerçek manada yasaklanması. Antep’teki tüm çalışanlara bu zulme, bu kıyıma karşı gayret etme daveti yapıyoruz” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kod-29’la yani iş kanununun 25/2 unsurunda yer alan ‘iyi niyet ve ahlak kurallarına karşıt davranış’ gerekçesiyle işten atılma ya da fiyatsız müsaadeye gönderilerek açlığa mahkum ediliyor.
KOD 29 NEDİR?
Kod 29, İş Kanunu’nun 25. hususunun ikinci bendinde sayılan “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller (davranışlar)” gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor. Patronların, Toplumsal Güvenlik Kurumu’na işten çıkardığı emekçilerle ilgili bildiriminde verdiği kod numarası nedeniyle bu uygulama Kod 29 olarak isimlendiriliyor. Bu husustan atılan personeller işsizlik ödeneğinden faydalanamıyor. Kod 29 kısa çalışma ödeneği alınmasına da mahzur. Kod 29 ile atılan personel kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı alamıyor.
Gazete Duvar
