David Nield
Camlaşma, bilim insanları için birçok büyüleyici özellik taşıyor. ‘Sıvı cam’ denilen yeni husus hali, daha evvel gözlemlenen fenomenden farklılığını ortaya koyarak daha evvel görülmemiş bir davranışı mikroskobik seviyede sergiliyor.
Unsurun bu yeni hali, bir katı ve bir kolloid (bir tıp jel) hal ortasında üzere görünüyor: Bunlar, mikroskobik lakin tekrar de atomlardan ve moleküllerden büyük parçacıkların, incelemesi kolay homojen karışımları. Kelam konusu deneyde, çok küçük ve özel olarak üretilmiş elips formundaki kolloidler bir eritken (ing. solvent) içinde karıştırıldı.
ŞAŞIRTAN BİR KEŞİF
Almanya’da bulunan Konstanz Üniversitesi’nden Profesör Matthias Fuchs’un belirttiğine nazaran “Bu, teorik bir bakış açısından inanılmaz derecede enteresan bir şey. Deneylerimiz, bilim topluluğunun epeydir peşinde olduğu, hassas dalgalanmalarla camsı durum ortasındaki etkileşime dair bir delil sunmaktadır.”
Unsurlar sıvıdan katıya dönüşürken, molekülleri ekseriyetle kristal bir örüntü oluşturacak halde sıralanırlar. Camda ise bu türlü olmaz ve bu yüzden bilim insanları onu çözümlemeye ve yapı söküme uğratmaya heveslidir: Camda (ve cam gibisi maddelerde), moleküller sistemsiz bir halde iç içe geçmiş ve donmuş durumdadır.
Sıvı camda, bilim insanları kolloidlerin hareket etmelerine karşın dönemediklerini fark etti. Camdaki moleküllerden daha esneklerdi ancak bu, kapsamlı bir biçimde incelenmekte olan sıradan unsurlarla karşılaştırılmalarına yetmiyordu. Standart küre biçimindeki kolloidler yerine elips biçimindekiler kullanılarak bu iç içe geçmiş dönüşler gözlemlenebildi. Benzeri yönelimler içindeki kümeler halinde kümelenen parçacıklar, daha sonra hususun içindeyken birbirlerine pürüz oluşturdular.
PARÇACIKLARIN BİR YÖNELİMİ VAR
Konstanz Üniversitesi’den Fizikî Kimya Profesörü Andreas Zumbusch’un belirttiğine nazaran, “Küre formundaki parçacıkların bilakis, besbelli biçimleri sayesinde bizim parçacıklarımızın bir yönelimi vardı. Bu da daha evvel incelenmemiş cinsten, büsbütün yeni, karmaşık davranışlara yol açtı.”
Araştırmacılar, yeni husus halinin aslında birbiriyle etkileşime giren ve farklı özelliklerin karışımını yaratan iki rakip sıvıdan katıya geçiş hali olduğunu söylüyor. Bu sıvı camın yaratımında parçacıkların formunun ve bir ortaya gelişinin çok kıymetli olduğu görünüyor. Camlaşma kelam konusu olduğunda, geriye yanıtlanmamış birçok soru kalıyor ama incelemenin muharrirleri -bilim insanlarının yirmi yıldır öngördüğü- sıvı camın keşfinin camlaşmanın en küçük ölçekte nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı olacağını umuyorlar.
MİKRO DÜNYAYA IŞIK TUTUYOR
Bulguların camın ötesine geçme potansiyeli de var; en küçük biyolojik hücreden en büyük kozmolojik sisteme kadar, açıklanamayan düzensizliklerin olduğu senaryolara ışık tutuyor. Araştırmacıların makalelerinde yazdığına nazaran “Elde ettiğimiz sonuçlar lokal yapılarla faz dönüşümleri ortasındaki etkileşime içerik kazandırıyor. Bu, kolloid üstün yapıların tabiatıyla kurulması üzere uygulamalara rehberlik edilmesine yardımcı oluyor ve tıpkı vakitte, genel olarak camlaşmada biçimin değerine ait bir ispat sunuyor.”
Yazının özgünü Science Alert sitesinden alınmıştır. (Çeviren: Serdar Aygün)
Gazete Duvar
