Marmara Denizi’nde araştırma yapan uzmanlar, Türkiye’de ekseriyetle Akdeniz’de Muğla ile Hatay kıyıları ortasında görülen caretta carettalara ilişkin bir yuva ve içinde yumurtalarından çıkan 32 yavru tespit etti.
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Kaplumbağaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (DEKUM) bünyesindeki bilim insanları, Tarihi Gelibolu Yarımadası hudutları içinde yer alan Eceabat ilçesi kıyısında içinde 50 yumurta olan caretta caretta yuvası buldu.
DEKUM Müdürü Prof. Dr. Şükran Yalçın Özdilek, Marmara’da caretta caretta yuvası bulunmasının çok kıymetli bir gelişme olduğunu söyledi.
Caretta carettaları 65 milyon yıldır varlığını sürdüren zeki hayvanlar olarak nitelendiren Özdilek, “Caretta caretta yuvaları bilindiği üzere Muğla’dan başlayıp Hatay’a kadar uzanan bir bölgede bulunurlar. Akdeniz’de bir yuvalama alanları var. Son vakitlerde tek tük olarak tabir edebileceğimiz halde İzmir’in kimi kumsallarında, mesela Kuşadası’nda ve geçen sene de Urla taraflarında görüldü fakat şimdiye kadar İzmir’in kuzeyinde, Kuzey Ege’de ve Marmara’da bu türlü bir yuva görülmedi. Bölgede hiçbir yuva kaydımız yok” dedi.
Özdilek, yuvaya Eceabat’taki bir otelin kıyısında, Saros Körfezi’nin güneyindeki kumluk alanda rastladıklarını aktardı.
Heyecan verici bu keşfin kendileri için sürpriz olduğunu belirten Özdilek, “Buralarda yuva olabileceği ihtimalini yıllardır öngörüyorduk aslında. Bu hususta da DEKUM olarak 10 yıldır kıymetli çalışmalar yürütüyoruz. Yaptığımız keşif seyahatleri dahil bu türlü bir yuvaya denk gelmemiştik. Bu durum bizleri çok keyifli etti. Artık bölgemizden bu türlü bir kaydımız var.” tabirlerini kullandı.
Özdilek, son yıllarda deniz kaplumbağalarının korunmasına yönelik siyasetler geliştirildiğini hatırlattı.
1918’DE YAZILAN KİTAPLARDA ‘KARA KAPLUMBAĞALARI’NDAN KELAM EDİLİYOR
Müdafaa altındaki bir tıp olduğu için caretta carettaların sayısının artmış olabileceğini lisana getiren Özdilek, şöyle konuştu:
“Çok eski tarihlerde, 1918’de yazılmış kitaplarda gemilerle Gelibolu yakınlarından geçerken sürüler halinde kaplumbağalar gördükleri anlatılıyor fakat bunlar deniz kaplumbağası olarak değil kara kaplumbağası olarak nitelendirilmiş. İnsan neden bu türlü sürüler halinde kaplumbağalar var diye de düşünüyor açıkçası. Tahminen de buralar geçmişte yuvalama alanı olarak kullanılmış olabilir. Olağan şu anda bunları bilemiyoruz.
Yuvanın Marmara Bölgesi’nde birinci defa görülmesi çok kıymetli. Bu aslına bakacak olursak yalnızca ülkemiz için değil, tüm bilim dünyası ismine bütün Akdeniz için bu kadar kuzeyde bir yuvanın olması çok değerli. Daima olarak global iklim değişikliği ve suların ısınmasından bahsediyoruz. Bunların çok istikametli sebepleri olabilir. Tümü bilimsel olarak incelenecek. Bizler gözlerimizi açtık, bundan sonraki hadiseleri ayrıntılı izleyeceğiz.”
ÇOMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmında yüksek lisansına devam eden ve deniz kaplumbağalarının beslenmesi üzerine çalışma yapan Selma Kırbeci de Hatay’da müdafaa ve izleme çalışmalarını tamamladıklarında dönemi kapattıklarını düşünürken bu keşifle çok özel anlar yaşadıklarını belirtti. Kırbeci, şunları kaydetti:
“Yuvayı denetim ettiğimizde 50 yumurta olduğunu tespit ettik. Bunlardan çıkıp sağ kalan 32 yavruyu denize saldık. Çok şaşırtan. Zira ağustos ortası ve sonu prestijiyle kaplumbağalar çok az yuvalama yapmakta lakin carettalar için bu biraz daha ekstrem bir durum bizim için. Dişinin yumurtalarını 15-20 Ağustos tarihlerinde bıraktığını kestirim ediyoruz. Ekim ayının daha soğuk geçeceğini düşündüğümüz vakitlerde yuvaların çıkması o da çok düşük bir ihtimal. Yumurta sayısına baktığımız vakit bulduğumuz yuvada şu an yüzde 70 muvaffakiyet mevcut. Bu da Çanakkale ve bizim merkez için çok hoş bir durum.” (AA)
Gazete Duvar
