DİYARBAKIR – Diyarbakır’ın Sur İlçesi’ndeki Mehmethan Pasajı 2017 yılında Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamulaştırıldı. Bu kapsamda pasajda bulunan 51 esnafa dükkanlarını boşaltmaları konusunda yazı gönderdi. Bu duruma reaksiyon gösteren pasaj esnafı, pandemi nedeniyle esnafın esasen sıkıntı günler yaşadığına dikkat çekti.
Mehmethan Pasajı’nda eczacılık yapan Mesut Azizoğlu, “Ben 15 yıldır buradayım. Lakin 40 yıldır burada esnaflık yapanlar da var” dedi. Pasajdaki 51 esnaf ismine konuşan eczacı Mesut Azizoğlu şunları söyledi: “İş yerlerimizin bulunduğu bina 2017 yılında, devletin muhtaçlığı olmamasına karşın mülk sahiplerinin talebi üzerine Etraf ve Şehircilik Bakanlığı tarafından kamulaştırıldı. Onlarca binanın bulunduğu sokakta bir tek bizim işyerlerimizin bulunduğu bu bina kamulaştırıldı. Binanın ne o günkü ne de şimdiki varlığı kamunun yürüttüğü rastgele bir proje (yol, vb.) önünde mahzur değil. Bu nedenle, binanın tahliye edilip yıkılması için bir aciliyet ve mecburilik bulunmamaktadır.”
TAHLİYE YAZISI GELDİ
Pasajlarının kamu açısından kamulaştırılmasına gerek olmayan bir bina olduğunu savunan Azizoğlu şöyle devam etti: “3 yıl evvel 2 milyonu aşkın bir para verilerek kamulaştırıldı. Bu pandemi günlerinde esnaflara işyerlerini boşaltmaları için tahliye yazısı gönderildi. Bugün kamu tarafından tekrar müteahhitlere ödeme yapılarak binanın yıkımı yapılacak ve bina ebediyen boş bir arsa haline getirilecek. Hem kamu ziyana uğratılmış olacak hem de bu pandemi günlerinde 51 esnaf mağdur olacak. Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğüyle yaptığımız birinci görüşmede bize ‘Binayı muhtaçlıkları olduğu için değil, mülk sahipleri istediği için’ kamulaştırdıklarını söylediler. İkinci görüşmemizde binayı yıkıp karşımızdaki eski borsa binasının onarımı esnasında bina yerini şantiye olarak kullanacaklarını söylediler. Üçüncü görüşmemizde ise binayı sağlam olmadığı için kamulaştırdıklarını söylediler. Hâlbuki binanın riskli yapı olduğuna dair rastgele bir rapor yok.”
HER GÖRÜŞMEDE FARKLI BİR MÜNASEBET
Binanın kamulaştırılması için geçerli bir sebep olmadığı için her görüşmelerinde kendilerine öteki bir münasebet anlatıldığına dikkat çeken Mesut Azizoğlu, şunları söyledi:
“Sur’un tamamı 2012 yılında Bakanlar Şurası tarafından riskli alan ilan edilse de yasal mevzuata nazaran, bir yapının riskli alan içinde bulunması o yapının riskli yapı olduğunu göstermez. Riskli alan içinde bulunan yapı için riskli yapı tespitinin ayrıyeten yapılması gerekmektedir. Tekrar yasal mevzuata nazaran ‘riskli yapılar, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere, tespit tarihinden itibaren en geç on iş günü içinde bakanlık yahut yönetim tarafından ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir. Tapu kütüğüne işlenen belirtmeler hakkında, ilgili tapu müdürlüğünce tıpkı ve şahsi hak sahiplerine bilgi verilir.’ Fakat binamızla ilgili bu türlü bir bildirim de yok. Binanın kamulaştırılması için geçerli bir sebep olmadığı için her görüşmede farklı bir münasebet söylendi.”
BİNADA 40 YILDIR ESNAFLIK YAPANLAR VAR
Azizoğlu binayla ilgili de bilgi verdi: “Bu ortada, 51 esnaf olarak, Ulusal Emlak Müdürlüğü ile koordineli bir formda kamulaştırma tarihinden bugüne işyerleri için devlete ecrimisil bedeli ödenmesiyle ilgili çalışma yaptık. Ecrimisil bedelleri tespit edildi ve yaklaşık 50 bin TL civarında bir ölçü bizler tarafından ödeme yapıldı. Binanın bulunduğu Çiftehan Sokak, Gazi Caddesi’nin yan sokaklarından biridir. Çatışmaların yaşandığı bölgenin kenarında kalan sokak, hem bugün hem de 1960’lı yıllarda toplumsal hayatın ve ticaretin ağır olarak yaşandığı bir bölge. Kamulaştırılan Mehmethan Pasajı, 60’lı yıllarda üst katında yazlık sinema, alt katında ise o günkü şartlarda Diyarbakır’ın en bilinen hamamı olan Mirza Hamamı’nın olduğu bir bina. Muhakkak bir yaşın üstündeki Diyarbakırlılar tarafından iyi bilinen bina o periyot siyasi parti vilayet temsilciliklerine de mesken sahipliği yapmış. Bugün ise 80’den fazla dükkânın bulunduğu pasajda, 71 işyerinde 51 kiracı var. Pasajda 40 yılı aşkın esnaflık yapanlar var. Her gün binlerce insanın ziyaret ettiği pasajda, sabah dışındaki tüm namaz vakitlerinde açık olan büyük bir mescit var. Bu mescit, bilhassa cuma günleri, bölgede Ulu Cami ve Pir Matar Mescidi dışında esnafın ağır olarak geldiği bir mescit. Binaya bitişik nizam olan yan binada, Birlik Vakfı’nın Diyarbakır şubesi var. Tekrar binanın sağında ve solunda bitişik nizam ve altlarında işyerleri olan binalar var. Ayrıyeten binanın çabucak ardında 3-4 metrelik dar bir sokakta konutlar ve marangozlar var.”
‘CİDDİ MAĞDURİYETLER DOĞACAK’
Esnafın taleplerini de lisana getiren Azizoğlu şunları söyledi: “Eğer bu pandemi ve kış ayı koşullarında işyerlerimizi boşaltırsak; pandemi nedeniyle zati önemli ekonomik ıstırap yaşayan esnafın yükü daha da ağırlaşacaktır. Pandemi nedeniyle hayatın yavaşlatıldığı bugünlerde taşınmayla oluşacak hareketlilik esnafın sıhhati açısından önemli bir risk oluşturacaktır. Birçok esnafın, çalışanının ve yakınının Covid olduğu yahut karantinada olduğu düşünüldüğünde, bu durum farklı bir ıstırap oluşturacaktır. Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’nün bu tahliye yazısı, devletin esnafa dayanak ve toplumsal hareketliliğin azaltılması üzere telaffuzlarıyla de uyuşmamaktadır. Pandemi periyodunda sokağımızda ve etrafımızda 70 işyerinin taşınabileceği uygun dükkanlar da yok. Onlarca esnafın küçük bir kısmı şayet bulabilirse işyerlerini taşıyacak, bulamayanlar ise eşyalarıyla ortada kalacak ve işyerlerini kapatacak, çalışanları ise işsiz kalacak ve önemli mağduriyetler yaşanacaktır.”
İŞYERLERİMİZ BİZE SATILSIN
Yaklaşık 60 yıldır bulunduğu sokağa ekonomik ve toplumsal açıdan katkı sunan binanın yıkılırsa bir mühlet sonra “birtakım kişilerin” otopark olarak işletmek için göz koyacakları bir arsa haline geleceğini belirten Azizoğlu, “Binlerce insanın her gün hem işleri hem de namaz kılmak için ziyaret ettikleri bu binanın tahliye edilip yıkılmasının hem kamuya hem de esnaf ve çalışanına vereceği zararın ötesinde, kimseye bir yararı da olmayacaktır. Bu nedenlerle bizler, Mehmethan Pasajının 51 esnafı olarak işyerlerimizin bizlere satılmasını yahut kiralanmasını talep ediyoruz” dedi.
Gazete Duvar
