Meral Kuvan, yıllardır kanyon sporuyla uğraşan bir bayan. Tıpkı vakitte Kanyon ve Tabiat Sporları Araştırma Derneği’nin Idare Şurası Başkanı… Her ne kadar bu türlü söylediğinde bazen “Kamyon mu?” sorusuyla karşılaşsa da insanların bu sporla ilgili şaşkınlıklarına alışmış. Biz de bu şaşkınlıkları azaltmak dileğiyle kendisiyle, dünyada bilinen ismi ile canyoning, canyoneering vs. lisanımızda kullanılan ismiyle ise kanyon sporunun tüm ayrıntılarını konuştuk.
Kanyon ve Tabiat Sporları Araştırma Derneği Idare Şurası Lideri Meral Kuvan
Birinci kere bu yazıda duyacaklar için sormak istiyorum, kanyon sporu nedir, nasıl yapılır?
“Kanyon sporu nedir?” sorusuna karşılık vermek için öncelikle “Kanyon nedir?” sorusuna karşılık vermek gerekir diye düşünüyorum. Kanyon, yerküre üzerinde çökme yahut tektonik hareketlerin bazen tek başlarına temel faktörler olarak, bazen ise çok uzun süreçlerde olmak üzere su ve hava akımlarının aşındırma tesirlerinin temel yahut yardımcı rolleri ile coğrafik yapı üzerinde oluşturdukları “yarık” imgesindeki “genç vadi” formlarıdır.
Bu vadilerin içindeki su yataklarından çeşitli teknik ve gereç yardımı ile yapılan geçişlere “kanyon sporu”, bu geçişleri gerçekleştiren atletlere “kanyon sporcusu” diyoruz. Denizcilik düğümlerinden; dağcılık, rafting, yüzme, mağaracılık, tırmanış ve dalış üzere tekniklerden yararlanarak bu branşa özel kurallar çerçevesinde yapılan bir spordur. Kendi içinde yeni teknikler geliştirmekte ve gelişmesini sürdürmektedir.
‘ÜLKENİN HER YANINDA KANYON SPORUNUN GELİŞMESİ KONUSUNDA ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDİYOR’
Derneğiniz hakkında bilgi verir misiniz?
Derneğimiz, Kanyon ve Tabiat Sporları Araştırma Derneği, ülkemizde bu sporun yapılması, yeni kanyonların keşifler ile ortaya çıkarılması ve sportif geçişler yapılması, kanyon sporu eğitimleri verilmesi emeliyle kurulan birinci dernektir. (2008) Yeni derneklerin kurulması ve ülkenin her yanında kanyon sporunun gelişmesi konusunda çalışmalarımız devam etmektedir.
Valla Kanyonu (Pınarbaşı, Kastamonu)
Sizin de dediğiniz üzere yürüyüş, tırmanma, atlama ve yüzme üzere birçok sporu birleştirdiği için beşerler bu branşları da daha evvel yapmış olmalı mı?
Kanyon sporu yapmak için evvelce şu şu sporları yapmış olmanız gerekir üzere bir durum kelam konusu değil. Öncelikle, kanyon sporu eğitimi almış olmanız gereklidir. Lakin bu sporu yapmak ve devamlılığını sağlamak açısından kanyonlar dışında da spor yapmanız kıymetlidir. Esneklik, dayanıklılık ve dikkat isteyen bir spor kısmıdır. Yalnızca vücudunuz ile değil, mental olarak da bu spor sizi güçlü kılmalıdır. Çünkü kanyonlarımız her vakit bir gün içinde değil, iki, üç, dört gün müddet zarfında geçişe müsait olabildiği üzere rastgele bir aksilikte daha uzun mühlet de kanyon içinde kalmanız gerekebilir. Planlama, kanyon atletinin vazgeçilmez özelliği olmalıdır.
‘KANYON SPORU SAĞLIKLI HER BİREYİN YAPABİLECEĞİ BİR SPORDUR’
Rastgele bir yaş hudut var mı?
Çok genç yaşta kanyon eğitimlerimize gelen atletlerimiz mevcut, 6-70 yaş aralığı diyebiliriz. Okullardaki gençlerimize eğitim vermeyi de bu sporun gelişmesi ve geleceğe uzanması açısından önemsiyoruz. Sağlıklı ve bu sporu yapmasına mani bir durumu olmayan her bireyin yapabileceği bir spordur. Kanyon sporu eğitimi, en değerli kuraldır.
Harmankaya Kanyonu (Yenipazar, Bilecik)
Pekala, bu sporun tehlikeleri neler?
Öncelikle objektif riskler mevcut. Taş düşmesi, ani yağış ve sel tesirleri, su hareketleri ve birtakım kanyonlarımızda bulunma ihtimali olan sifonlar bu risklerden sayılabilir. Atletlerin kusurlarından kaynaklanan riskler de var. İpe giriş yanılgıları gibi… Bu üzere risklerin minimize edilmesi eğitimlerimizde ayrıntılıca bilgi olarak verilmektedir.
Hangi ekipmanlar olmazsa olmaz? Her bütçeye uygun ekipman bulmam mümkün mü?
Teknik gereçlerimiz çok kıymetli. Hayati riskler oluşturmamak için hakikat materyal kullanılmalıdır. Olmazsa olmaz gereçlerimiz; kask, emniyet kemeri, ip ve ipe bağlanmamıza yarayan teknik gereçler sekizli, karabina vb. Bunların dışında sulu kanyonlarda neopren kıyafet ve can yeleği de gerekli gereçlerimiz ortasında. Materyal seçiminde memleketler arası standartlara haiz materyal kullanılmalı. Beşerler, bunların içinde bütçesine en uygun olanı alabilir.
Etkinliklerinize katılmak isteyenlerde aradığınız kaideler var mı?
Derneğimizin kanyon sporu dışında da kamplı tabiat aktiflikleri, yürüyüşler üzere aktiflikleri olmaktadır. Aktifliğin gerektirdiği vasıflara uygun eğitimleri olan ve yapılacak faaliyete mani bir sıhhat sorunu olmayan şahısların iştirakine açıktır.
‘AMACIMIZ, BU SPORU YAPACAK GENÇLERİMİZE EĞİTİMLERİ VE MATERYALLERI ULAŞABİLİR KILMAK’
Nasıl bir eğitim veriyorsunuz? Hiç ekipmanı olmayan bir kişi etkinliğinize gelebilir mi?
Bu sporu merak eden ve öğrenmek isteyenler, birinci başlangıç eğitimi olarak temel kanyon eğitimi seviyesinde planlanan eğitimlerle başlayabilirler. Bu eğitimin içeriğinde öncelikle teorik eğitimler, koşulların uygun olması halinde yüz yüze yahut online olarak verilmektedir. Teorik eğitimlerin ardından saha eğitimleri yapılmaktadır. Bu saha eğitimlerinde kask, emniyet kemeri, teknik materyal üzere mecburî iniş materyalleri derneğimiz tarafından imkânlar ölçüsünde karşılanmaktadır. Maksadımız, bu sporu yapacak gençlerimize eğitimleri ve gereçleri ulaşılabilir kılmak ve hakikat materyalleri almalarına dayanak olmaktır. Eğitimlerin bitiminde kendi gereçlerini yanlışsız tercihler ile temin edebilirler.
Sulubağlar Kanyonu (Bilecik)
Dünyanın ve Türkiye’nin en uzun kanyonları hangileri?
Kanyonları, kanyon sporu yapılabilen kanyonlar olarak düşünmek isterim. Dünyada bilinen en büyük kanyon ABD Grand Kanyon. Ülkemizde kanyon sporu yapılabilen kanyonlar, uzunluk açısından Kastamonu Valla, Antalya, Kestel, Mersin kanyonları olarak sayılabilir. Derinlik açısından Valla Kanyonu, bir kilometreyi bulan duvarları ile dünyadaki sıralamalara girer.
Sizin favori kanyonlarınız hangileri?
Her kanyonun kendine has bir durumu var. Bazen de bir kanyonu unutulmaz kılan, geçtiğiniz grup ve ahengi da olabilir. Bir kanyonu her geçişinizde farklı bir kanyon geçmiş üzere olursunuz. Şayet bir kanyon geçişi damağınızda bir tat bırakacak biçimde, sizi hem efor olarak hem geçişin kalitesi ölçüsünde keyifli etmişse o takım ve o kanyon favorim olabilir diyeceğim.
‘ÖNÜMÜZDE ALINACAK ÇOK YOL, YAPILACAK ÇOK İŞ VAR’
Bu sporda en iyi ülkeler hangileri? Türkiye ne durumda?
İspanya, Portekiz, ABD, Fransa, Almanya, İtalya, Güney Amerika en iyileri. Kanyon sporunu bir branş olarak tanımlama ve bu sporun bilinirliği, tanınırlığı çalışmaları açısından ülkemiz emekleme dönemlerinde… Kanyon atletleri ve kanyon rehberleri, uzun bir eğitim devri geçirerek tecrübe kazanmaktadır. Önümüzde alınacak çok yol, yapılacak çok iş var. Bu nedenle derneğimiz ağır ve ulaşılabilir eğitim vermeye çalışmaktadır. Kastamonu Pınarbaşı bölgesinde 2017 yılında başladığımız kanyon şenliği dördüncü yaşına ulaştı.
Horma Kanyonu (Pınarbaşı, Kastamonu)
Dört mevsim kanyon sporu yapılabilir mi?
Yanlışsız risk tahlili yapılarak girilecek kanyon seçilmek koşulu ile her mevsim kanyon sporu yapılabilir.
Başınıza gelen farklı vakaları anlatabilir misiniz?
Bu sporu yaparken ülkemizin pek çok yerine, köylerine, ilçelerine gidiyoruz. Pek çok beşerle tanışıyoruz. Kanyon içinde yahut dışında o kadar çok anı biriktirdim ki. Bu bir takım sporu, dolayısı ile anılarımız takımlarımızla ortak. Ortada tekrar hatırlayıp anlatıp kahkahalarla güleriz. Fakat derneğimizin tarihinde yaşanmış en enteresan hadise, Valla Kanyonu’na 15 kişi giren grubun 16 kişi olarak çıkmasıdır diyebilirim.
Nasıl yani?
Kanyon sporu yaparken ileri hakikat gitmeniz gerekir. Geri dönüş yapamazsınız. Metrelerce yüksekliklerden iplerle inersiniz, şelalelerden atlarsınız. Dolayısı ile geri dönüşünüz zordur. Bir yan çıkış imkânı bulana kadar ilerlemeniz gerekir. Valla Kanyonu, devasa yükseklikteki yan duvarları ile çıkışlara imkân vermez. 2013 yılında derneğimizin 15 kişilik takımı Valla Kanyonu’na giriş yapmışlar ve ilerledikten sonra hava kararmadan birinci kamplarını atmışlar. Telefonun çekeceği bir yükseklik ararken duydukları bir ses üzerine araştırınca, geri çıkamayacağını bilmeden gezmek için giren ve de kanyonda kaybolan birini bulmuşlar. Yetkili makamlara bilgi verip kendi materyallerini paylaşarak kanyondan grup ile birlikte kanyon geçişini tamamlayarak çıkarılmış. Bu kişi nitekim çok şanslı olmalı. Kendisi ile tanıştık ve ardından derneğimizle birkaç kanyon geçişine de katıldı. Hala bir kanyon kardeşliği devam ediyor.
Kanyon ve Tabiat Sporları Araştırma Derneği irtibat bilgileri:
İnternet sitesi: www.kad.org.tr
E-Posta: iletiş[email protected]
Instragam: kad_canyoning
Twiter: kadorgtr
Gazete Duvar
