Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, yılın birinci Enflasyon Raporu’nu bu sabah açıkladı. Online yapılan toplantıda gazetecilerden de soru alındı. Sabah Ankara Temsilcisi Okan Müderrisoğlu, ‘soru’ olarak uzun bir yorumda bulunarak, Berat Albayrak sonrası faiz siyaseti konusunda tenkitler getirdi. Ayrıyeten Ağbal’ın ‘hep riskler ve ihtiyat’ açıklamasında bulunduğunu söyleyerek, “Geleceğe umutlu bakmamıza imkân verecek başlıkları daha sonraki raporlarda görebilecek miyiz?” diye sordu.
Ağbal ise iktisatta üretimin de yatırımın da tasarrufların da fiyat istikrarına hasebiyle düşük enflasyona bağlı olduğuna işaret ederek, “Dolayısıyla Merkez Bankası’nın burada ortaya koyduğu yüzde 5 enflasyon maksadına varan süreçte sıkı para siyaseti uygulaması sizin sav ettiğiniz üzere iktisatta üretim kaybına, rastgele bir halde zaafiyete neden olmaz. Bu prestijle sizin söz etmeye çalıştığınız kısa devirli olumsuz tesirlerin oluşmayacağını, tam aksine tüm toplum katmanları tarafından fiyat istikrarı geniş bir halde kabul edilirse enflasyonun süratli bir biçimde aşağı geleceğini ve böylelikle iktisadın temel gereksinimi olan üretim ve yatırımların artacağını net bir halde görüyoruz” dedi.
Müderrisoğlu ve Ağbal ortasında şu diyalog geçti:
MÜDERRİSOĞLU: YÜKSEK FAİZDEN NE ANLIYORSUNUZ?
Açıklamalarınız için teşekkür ediyorum. Ben de birebir kapsam da ve ciddiyette devam etmek istiyorum. Takdir edersiniz ki Merkez Bankası bir ekonomik çerçevenin yanısıra bir siyasal çerçeveyle de hareket etmek durumunda. Münasebetiyle Cumhurbaşkanımızın öteden beri söylediği yüksek faize karşı olduğunu belirten cümleleri var. Ben şahsen sizin ya da Merkez Bankası’nın yüksek faizden ne anladığını, nasıl tanımladığını, hali hazırda siyaset oranının (faiz) yüksek olup olmadığını düşünüp düşünmediğini merak ediyorum. Az evvel bahsettiğiniz sivil toplum kuruluşları hem bir yandan fiyat istikrarı derken birebir vakitte yüksek faizden şikayet ederler. Yaklaşık çeyrek asırdır kendilerini izler ve tanırız, kurallar onları farklı vakitlerde farklı formlarda beyanlarda bulunmaya da teşvik eder. O da onların tahminen işlevlerinin bir gereğidir. Lakin şunu da biliriz ki bu faiz düzeyi bilhassa gerçek bölümün üretken kısmının kredi kaynaklarına ulaşımında külfet yaratır, hasebiyle biz ‘ameliyat iyi geçti ancak hastayı kaybedebiliriz’ durumuna düşebilir miyiz? Bu hassas dengeyi nasıl kuracaksınız. Bu yüksek faiz konusu ve bunun gerçek kesite yansımasını nasıl ele aldığınızı merak ediyorum?
Bir de içinde bulunulan süreç sizi haklı olarak daima riskler ve ihtiyatlı olmak üzerinden bir tanımlamaya itiyor. Tıpkı vakitte biz Merkez Bankamızın Türkiye iktisadının kazanımları ve geleceğe de daha umutlu bakmamıza imkan verecek kimi başlıklardaki tespit ve yaklaşımlarını da daha sonraki raporlarda görebilecek miyiz? Yani riskler, sıkılaştırma, ihtiyat bu kavramlar bizi son derece dikkatli olmaya teşvik ediyor. Bize ölçülü ve lakin umut verecek kazanımları da daha sonra raporlara yansıtacak mısınız?
AĞBAL: MERKEZ BANKASI FİYAT İSTİKRARINDAN SORUMLU
Merkez Bankası rastgele bir halde politik değerlendirmenin içerisine giremez, politik kıymetlendirme de yapamaz. Merkez Bankası fiyat istikrarını yerine getirmekten sorumlu. Aslında fiyat istikrarının sağlandığı bir iktisat büyüyen bir iktisattır, yatırımın ve üretimin arttığı bir iktisattır. Bunu Türkiye yakın devirde kendi deneyimiyle ortaya koymuştur. Bu sayede de Türkiye iktisadı ulusal gelirini artırmış ve refahı da bu devirde sağlamıştır. Şu anda kısa vadede bir yüksek enflasyon riskiyle karşı karşıyayız. Hükümetimizin belirlediği ve işaret ettiği enflasyon amacı yüzde 5. Şu anda Merkez Bankası, kanunu gereği bu amacı sağlamak üzere üzerine düşen sorumluluğun gereğini yerine getiriyor.
Şayet iktisat siyasetlerinde Merkez Bankası kendi üzerine düşen vazife ve sorumluluğu yerine getirirse, bu iktisatta itimat kanalı üzerinden çok olumlu bir tesir oluşturur. İtimat aslında iktisadın temelidir. İtimat olan bir yerde yatırım da üretim de talep de refah da artar. Hasebiyle hükümetimizin 11. Kalkınma Planı’nda belirlediği ve yüzde 5 olarak 2023 için tespit ettiği fiyat istikrarı amacına varırken birebir vakitte büyümeyi ve üretimi de merkeze almıştır. merkez bankasının para siyasetiyle ilgili duruşu, kararları 11. Kalkınma Planı’nda ortaya konulan gayelerle büsbütün uyumludur.
PARA SİYASETİ YANLIŞSIZ BİR NOKTADA
Kısa vadede iktisatta tek bir ekonomik faktöre ve sayıya bakarak, bu iktisadın geneline ait kıymetlendirme yapılamaz. İktisatta para siyaseti duruşu itibariyle faiz oranı karar seti içinde değerli bir faktördür lakin burada şayet para siyaseti duruşu bu prestijle iktisatta itimadı artırıyorsa, inanç kanalı üzerinden iktisatla ilgili birçok faktör istikrar kazanıyorsa, finansal istikrar güçleniyorsa… Bakın bugün iktisatta güçlü bir toparlanmadan bahsettim, bunun 2021 yılında da birinci çeyrekte devam ettiğini anlattım. İktisatla ilgili oluşan riskleri bertaraf etmek maksadıyla ağustos ayından itibaren Merkez Bankamız sıkılaştırma adımlarını atmaya başlamıştır. Bu iktisattaki risklerin bertaraf edilmesine katkı vermiştir. Bu sayede iktisatta yatırım, üretim, talep, tüketim gücün korurken öbür tarafta ekonomik riskler süratli bir formda aşağı gelmiştir. Burada para siyasetinin duruşu fiyat istikrarı temelinde şu an itibariyle yanlışsız bir noktadır. Merkez Bankası tüm aktörlere itimat vermeli ki, iktisatta inanç artırıcı kararları art geriye almaya devam etmeli ki üretim, yatırım, tasarruf devam etsin, TL tasarruflar artsın, yatırımcı muhtaçlık duyduğu kaynağa daha rahat erişebilsin.
ÜRETİM ÜSSÜ OLMANIN ŞARTI FİYAT İSTİKRARI
Hasebiyle Merkez Bankası’nın burada ortaya koyduğu yüzde 5 enflasyon maksadına varan süreçte sıkı para siyaseti uygulaması sizin tez ettiğiniz üzere iktisatta üretim kaybına, rastgele bir biçimde zaafiyete neden olamaz. Burada hükümetin ortaya koyduğu büyüme, üretim süreci amacıyla para siyasetindeki etkileşim, itimat kanalı üzerinden aslında bir istikrar oluşturacak. Bu sayede bir taraftan fiyat istikrarını sağlarken öteki taraftan tasarruflar artacak, yatırımcının muhtaçlığı olduğu kaynağa daha düşük maliyetle daha uzun vadelerde erişmesini sağlayacaktır. Bu açıdan iktisatta rastgele bir noktayı ardına ve önüne bakmadan o nokta itibariyle değerlendirirseniz büyük bir kusur yaparsınız. Burada hükümetimizin ortaya koyduğu orta vadeli bir yaklaşım üslubu var. Merkez Bankası da bu yaklaşım üslubu doğrultusunda hareket ediyor. Fiyat istikrarı konusunda atacağımız güçlü adımlar enflasyonu süratli bir halde aşağı çekecek, enflasyon aşağı geldikçe para siyaseti sıkılığını korumakla birlikte bununla uyumlu bir gelişim gösterecek ve yatırımlar daha artacak. Münasebetiyle para siyasetindeki duruşumuza ait değerlendirmelerinizi son derece eksik ve yanlış bulduğumu belirmek istiyorum. Geçmişte enflasyonla uğraş konusunda çok deneyim kazandık. Enflasyon konusunda geçmişteki muvaffakiyetleri yeniden elde edebiliriz. Bu prestijle sizin tabir etmeye çalıştığınız kısa devirli olumuz tesirlerin oluşmayacağını tam aksine tüm toplum katmanları tarafından fiyat istikrarı geniş bir formda kabul edilirse enflasyonun süratli bir biçimde aşağı geleceğini ve böylelikle iktisadın temel gereksinimi olan üretim ve yatırımların artacağını, yurtdışı tasarrufların Türkiye’ye çok daha fazla geleceğini, yakın devirde kaynak girişini net bir formda görüyoruz. Kur istikrarı sağlanması üzerinden bilhassa enflasyon üzerinde baskı oluşturan kur kaynaklı nedenlerin büsbütün ortadan kalkacağını ve böylece küçük işletmelerimiz, esnafımız ve üretim işletmelerimizin ileriye dönük yatırım planlarını yaparken enflasyondaki bu oynaklıktan kurtulacaklarını görüyoruz. Böylelikle çok daha itimatla, bilerek ve çok daha uzun vadeli düşük finans kaynaklarına ulaşarak yola devam edecektir. Üretim üssü olmanın kıymetli şartlarından biri fiyat istikrarı, enflasyonun düşük kalıcı bir düzeyde olması ve öngörülebilir olması. Ben probleme bu türlü bakıyorum, hasebiyle probleme gündelik bakmak, tek bir noktadan bakmanın yanlış olacağını düşünüyorum. (EKONOMİ SERVİSİ)
Merkez Bankası’nın enflasyon iddiası yüzde 9,4İKTİSATGazete Duvar
