Bankaların Merkez Bankası’nda tutmaları gereken mecburî karşılıklar üç puan artırıldı. Resmi Gazete’da yayınlanan ‘Zorunlu Karşılıklar Hakkında Tebliğ’e nazaran vadesiz, ihbarlı, bir aya kadar, üç aya kadar, altı aya kadar ve bir yıla kadar vadeli mevduat/katılım fonu yabancı para yükümlülükler mecburî karşılık orantısı yüzde 19’dan yüzde 22’ye çıkarıldı. Bir yıl ve bir yıldan uzun vadeli yabancı para yükümlülükler için farz karşılık orantısı ise yüzde 15’ten yüzde 18’e yükseltildi.
Merkez Bankası’ndan yapılan açıklamada bu kararla, piyasadan yaklaşık 9,2 milyar dolar fiyatında döviz ve altın cinsinden likidite çekilmesinin beklendiği belirtildi. Laf konusu meblağ, TCMB brüt rezervlerine eklenecek.
Açıklamada şu tabirlere nokta verildi:
“Covid-19 salgınının olumsuz tesirlerinin sonlandırılması hedefiyle 17 Mart 2020 tarihinde açıklanan önlemler çerçevesinde; gerçek kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalar için yabancı para farz karşılık nispetleri 500 baz puan indirilmiş, 5,1 milyar ABD doları karşılığı likidite bağımsız bırakılmıştı. Buna ek olarak, gerçek kredi büyüme koşullarını birinci kere sağlayan bankalara yaklaşık 9,2 milyar ABD doları karşılığı likidite verilmiş, böylelikle bankacılık sistemine yekun 14,3 milyar ABD doları karşılığı likidite sağlanmıştır. Bu kez, sıradanlaşma sürecinin bir modülü olarak, finansal istikrarın desteklenmesi gayesiyle, yabancı para mecburî karşılık nispetlerinin tüm bankalar için tüm yükümlülük tiplerinde ve vade dilimlerinde 300 baz puan artırılmasına karar verilmiştir. Alınan bu kararla, piyasadan yaklaşık 9,2 milyar ABD doları fiyatında döviz ve altın cinsinden likidite çekilmesi beklenmektedir. Kelam konusu değişiklik, tesisi 24 Temmuz 2020 tarihinde başlayacak olan 10 Temmuz 2020 tarihli yükümlülük devrinden itibaren tasdikli olacaktır.”
Merkez Bankası’nın ‘normalleşme adımı’ diye nitelendirdiği bu kararı ekonomistler ise eriyen döviz rezervlerini desteklemek için bir adım olarak kıymetlendirdi.
Prof. Dr. Yalçın Karatepe Twitter hesabından şu değerlendirmeyi yaptı:
“MB’nin döviz zarurî karşılıklarını 300 baz puan artırması ne manaya geliyor? Sanırım pahalılıkta bir patlama yaşanmasından telaş ediyorlar. Şöyle ki; bankalar ek 9,2 milyar doları nereden bulup MB’ye yatıracaklar? En kolay yol MB ile yaptıkları swapların bir kısmını sonlandırmak ve/veya ROM’da bulunan dövizleri TL ile takas etmek. Her iki durumda da MB’ye TL verip oradan döviz almak gerekecek. Bunun için yaklaşık 63 milyar TL MB’ye verecekler ve bu meblağda TL piyasadan çekilmiş olacak. MB’den aldıkları dövizler de tekrar MB’ye döneceği için brüt rezervlerde bir azalma olmayacak. Son vakitlerde yaşanan kredi patlamasından kaygı ettikleri için bu yolu seçmiş olabilirler. Zira karşılık nispetlerindeki artış kredi genişlemesi yapan bankalara da uygulanacak.”
Ekonomist Fazilet Ateş, şu tefsiri yaptı: “Yabancı para mecburî karşılık nispeti yüzde 3 artırılmış. Kararın nedeni olarak covid-19 salgını sonrası sıradanlaşma olarak belirtilmiş. MB’nin piyasadan döviz çekerek, Brüt döviz rezervlerini artırmayı amaçladığı düşünülebilir.”
İktisatçı Mustafa Sönmez ise şöyle dedi: “Merkez Bankası, bankalara buyurdu ki, topladığınız döviz mevduatlarından farz karşılık olarak bana yatırdıklarınızı 3 puan daha artırıyorum. Yani, bana cephane lazım. Cephane darlığığı tabiridir bu. Döviz varlıkları eksiye düşmüş. Devamı daha kıymetli. Acep neler göreceğiz?” (HABER MERKEZİ)
Gazete Duvar
