Gazeteci Murat Uzman, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğalgaz bulunduğunu açıklamasının akabinde bir yazı kaleme aldı.
Ehil, Ehil Report’ta yayınladığı ‘Beş soruda Karadeniz’de doğalgaz gerçekleri’ başlıklı makalesinde, “Gerçekten bu buluş Türkiye güç dış bağımlılığını kırmasını sağlayacak, ısınmada, mutfakta ve endüstride kullanılan doğalgaz fiyatı ucuzlayacak, iktisadın toparlanmasını sağlayacak ölçüde mı? Ve bu buluşun ekonomik yararlarını hem devlet bütçesi hem vatandaşın bütçesi ne vakit görmeye başlayacak?” sorularına karşılık aradı.
Yetkin’in tahlili şöyle:
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 21 Ağustos’ta Türkiye’nin Karadeniz’de Türkiye’nin şimdiye dek en varlıklı doğalgaz yatağının bulunduğunu duyurdu. Fatih sondaj gemisi Karadeniz Ereğli’nin 175 km kadar kuzeybatısında, Romanya ve Bulgaristan’ın münhasır ekonomik bölge hudutlarına yakın “Tuna-1” bölgesinde 320 milyar metreküplük bir doğalgaz yatağı bulmuştu. Bu kuşkusuz sevindirici bir gelişmeydi. Türkiye’nin dışarıya güç bağımlılığını azaltacaktı, Erdoğan’ın dediği üzere Türkiye’nin cari açığının en büyük sebebi güç dışalımıydı. Umalım karada ve denizde yeni yataklar bulunsun, doğalgaz, elektrik fiyatları ucuzlasın, yeni iş alanları açılsın, bütçe açığı azalsın, enflasyon düşsün.
Bulunan ölçüye gelince. Türkiye üzere güç yoksulu bir ülke için kıymetli bir ölçü. Doğal gazın Türkiye’nin kendi gemisi, kendi ekipman ve elemanlarıyla bulunmuş olması da ayrıyeten pahalı. Pekala, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Hazine ve Maliye Bakanı damadı Berat Albayrak’ın söylediği üzere, Türkiye’nin “lig atlamasını” ya da “eksen değiştirmesini” sağlayacak büyüklükte mi? Nitekim bu buluş Türkiye güç dış bağımlılığını kırmasını sağlayacak, ısınmada, mutfakta ve endüstride kullanılan doğalgaz fiyatı ucuzlayacak, iktisadın toparlanmasını sağlayacak ölçüde mı? Ve bu buluşun ekonomik yararlarını hem devlet bütçesi hem vatandaşın bütçesi ne vakit görmeye başlayacak?
Buyurun sorulara birlikte cevap arayalım.
1- Iktisada tesiri ne olacak?
Yeniden ağır bir irtibat kazasıyla bulunacak ölçü bir gün evvel Reuters’e “bir yetkili” tarafından 800 milyar metreküp olarak söylenmemiş olsaydı, dolar üzerinde, krediler üzerinde kısa vadede bir tesiri de kelam konusu olacaktı. Lakin piyasalar 800’e hazırlanıp, 320 çıkınca o tesir istendiği üzere olmadı, dolar pek kıpırdamadı. Uzun vadede devletin bütçesine ve vatandaşın cebine katkısını konuşmak için vakit çok erken. Cumhurbaşkanı 2023’de gazın kullanımda olması talimatını verdi. Kullanımda olunca 320 milyar metreküpün tamamı bir anda çıkmayacak. Esasen 320 milyar m3 bulunan ölçü, teknik tabirle “jeolojik rezerv”; çıkarılıp işletilebilir ölçünün ne kadar olduğu şimdi saptanmış değil. Uzmanlar işletme başladığında yılda 5 ila 10 milyar m3 üretilebileceğini söylüyor. Yani Türkiye’nin mevcut doğalgaz tüketiminin yaklaşık yüzde 10 ile 20’si ortası katkı demek. Hiç üzücü değil yeniden de lakin o denli vatandaşın cebine büyük bir katkı beklemek, bu ölçülerle sıkıntı.
YAZININ TAMAMI
Gazete Duvar
