Rock müziğin Türkiye’de altın yıllarını yaşadığı 1990’lı yıllarda, Beyoğlu hem gece hayatının hem de kültür etkinliklerinin merkeziydi. Birinci defa Bilecik üzere küçük bir kentten İstiklal Caddesi’ne geldiğimde yaşadığım şaşkınlığı dün üzere hatırlıyorum. Daha lisedeydik ve arkadaşım Göksel’e gitar almak için toplanıp bir sürü “Bilecikli” İstanbul’un yolunu tutmuştuk. Hani Ekşi Sözlük’te hala varlığı tartışılan Bilecik’ten, evet, bu türlü bir kent hakikaten var. Gündüz İstanbul tipiyle geçmiş fakat gece olunca bizden evvel “İstanbullu” olan memleketlimiz Serkan’ın koluna yapışmış, beni barlarda gezdirmesini istemiştim. 15 yaşımda olduğum için bu pek kolay olmuyordu, “birine bakıp çıkıyorduk” ya da çıkmak zorunda kalıyorduk. İşte o süratli gece cinsinden aklımda kalan bir müzik vardı: “Hazarın Sahilinde”… Birinci sefer barda değil ancak arkadaşın konutunda kasetten dinledim Yuhu’yu… Bu birinci tanışmadan bir yıl sonra üniversiteyi kazanıp İstanbul’a geldiğimde 16 yaşımdaydım. İstanbul barlarına girip başından sonuna kadar bir kümesi dinlemek, benim için imkânsız üzereydi. Karavan ve Kemancı, elbette kapısını en zorladığımız yerlerdi. Karavan’da biraz daha başarılı oluyordum lakin Kemancı’da hiç bahtım yoktu! O nedenle Yuhu’yu birinci defa hangisinin sahnesinde ve nasıl izledim çok net hatırlayamıyorum lakin davul çalma hayalim nedeniyle kümenin davulcusu Cengiz Eyvazov’un daima peşinde oldum. Evvelce Halep Pasajı’nın girişinde olan Metropol isimli gümüşçüde çalışırken kendisini bulmuş, bana ders vermesini istemiştim. Hiçbir deneyimim olmadığını duyunca –bence yeteneksiz olduğumu da anlamıştı- çabucak orada Moğollar’ın “Alageyik Destanı” müziğinin ritmini göstermiş ve iki baget alıp meskende yastıkla bu müziğe çalışmamı söylemişti. Hem de hiçbir beklentisi olmadan… Fakat hayatın benim için öteki planları vardı. Ders alıp davul çalmaya çalışmak 30 yıl sonrasına kalacaktı. Her dersimde kendisini daima şükranla andım. Neyse bir müddet sonra birinci dövmemi yaptıracağım vakit araştırmaya başladım. Cengiz Eyvazov’un dövmeci olduğunu öğrendim ve dövmemi ona yaptırmaya karar verdim. Lakin yeniden baht ağlarını ördü ve ben dövmeyi yaptırana kadar o Azerbaycan’a dönme kararı aldı.
Yuhu. ESKİ ALBÜM, YENİ PLAK YAYINDA
Elbette Türkiye rock tarihinde Yuhu’nun, benim her vakit sorun çıkaran hafızamdan ve anılarımdan çok daha büyük bir yeri var. Kümenin 1993 yılında Uzelli Kaset tarafından kaset formatında yayınlanan “Hazar Sahilinde” albümü, kısa bir mühlet evvel kasette kullanılan dizaynın birebir uyarlamasıyla plak formatında yayınlandı. Plakta önsözü bulunan Murat Beşer’in Metin Uzelli’yi ikna etmek için söylediği “O albümler bizim gençliğimizin soundtrack’i, onları basmak boynumuzun borcu” formundaki kelamları, hepimiz için bir mana tabir ediyor. Tahminen de tıpkı Yuhu’nun hiçbir vakit emeğinin tam karşılığını alamadığı üzere, şirket için de plağın astarı yüzünden değerliye gelecek lakin hem Yuhu elemanlarına hem de sevenlerine yaşattıkları mutluluğun bir karşılığı olmadığını düşünüyorum.
Sırasıyla Yuhu albümleri Hazar Kıyısında, Sumgait, Mevte Deva Yok NEDEN TÜRKİYE’YE GELDİLER?
Yazıyı okurken kümenin geçmişini pek bilmeyenlerin aklında kesin şu soru belirmiştir: “Neden müziklerine Azerbaycan’da ya da diğer bir ülkede devam etmediler de Türkiye’ye geldiler?”
Yuhu ile ilgili daima bir kent efsanesi dolaşır: “Azerbaycan’dan yola çıktıklarında emelleri Paris’e gidip albüm yapmaktır. Ancak havalimanında soyulurlar ve beş parasız kaldıkları için gidemezler, Türkiye’de kalırlar.”
Bu soygun öyküsü, büsbütün hayal gücü yüksek birinin uydurması… Yuxu diye yazılan ve uyku manasına gelen Yuhu’nun tarihi ve elemanlarıyla ilgili en kapsamlı bilgiyi Murat Beşer’in yazılarından öğrenmek mümkün. Onun çeşitli yerlerde ve albüm kapağında yazdığı yazılardan öğrendiğimize nazaran; sıkı bir The Scorpions hayranı olan basçı İbrahim Eminov, sevdiği bu küme üzere müzik yapıp dünyaya açılma hayali kurmaktadır. Gruba birinci olarak gitarist Namık Nagdaliyev ve davulcu Cengiz Eyvazov dâhil olur. Azerbaycan’da yavaş yavaş ismini duyurmaya başlayan kümenin karşısına bir gün “Pascal” isminde Fransız bir bayan çıkar. Tertip işleri de yapan bu menajer, onlara Fransa’da albüm yapacağını söyleyerek, İstanbul’a gitmelerini salık verir.
. ‘YUHU YETERLİ Kİ İSTANBUL’A GELMİŞ’
Ceplerinde çok az parayla ve çok büyük hayallerle İstanbul’a gelirler. Fransa işinde bir gelişme yoktur, hanutçuluğa varacak kadar öteki işler denerler fakat birbirinden naif bu beşerler için İstanbul’daki hayat çok zordur. Bir halde yolları Beyoğlu’na düşer. Bu süreçte solist Yiğit Nemetov da onlara katılır. Tual Bar, Karavan, Kemancı derken Uzelli Kaset’ten birinci albümleri “Hazar Sahilinde” (1993) çıkar. Sefalet yakalarını bırakmaz lakin 10 şarkılık ikinci albümleri “Sumgait”i (1994) de çıkarırlar. Birçok Türk rock kümesiyle tıpkı sahneyi paylaşırlar.
O isimlerden biri olacağını kestirim ettiğim Kronik kümesinin kurucusu ve gitaristi Özer Sarısakal’ı aradım çabucak. Tünel’de birebir stüdyoya gittiklerini, bu vesileyle küme elemanlarıyla tanıştıklarını söyledi. Birebir vakitte program yaptığı radyoya da onları konuk etmişliği varmış. Yuhu’nun 90’lı yıllarda rock müziğe kıymetli ve hoş bir tesiri olduğunu belirten Özer, “Aynı sahnelerde çaldık bir devir. Vakitle kimi elemanlarla daha da yakınlaştık. Müziklerini de karakterlerini de sevdim. Yuhu iyi ki İstanbul’a gelmiş. Gerçi vize, pasaport üzere bürokratik süreçlerle çok boğuştular. Bu da onlara yapılmış ayıplardandı.”
Cesaretli, Rusya’ya döndükten sonrabu kere solist Zahur Abdullayev ile 2001’de son albümleri “Ölüme Deva Yok” yayınlanır. Bir müddet herkes kendi yolunda hayatına devam ederken Uzelli Kaset, “Hazarın Sahilinde” albümünü tekrar yayınlamaya karar vermiştir. Bu haber kulaktan kulağa yayılmış ve “Üstüne bir de küme yıllar sonra konser verir mi” diye konuşulurken kümenin kurucusu İbrahim’in vefat haberi gelir.
Yuhu elemanları, İbrahim Eminov’un vefatından evvel bir ortada (soldan): Cesaretli Nemetov, İbrahim Eminov, Cengiz Eyvazov… KISA SAÇLI VE SADE ROCKERLAR
Plakla birlikte sahip olabileceğiniz posterin çizeri Aptulika, İbrahim’in vefatının çabucak akabinde bir yazı kaleme alır. Kendisinin de müsaadesiyle o yazıdan birtakım kısımları aktarmak istiyorum: “30 yıl evvel onları birinci duyduğumda sözün tam tekmil manasıyla şaşkına dönmüştüm. Enstrümanlarını dünya çapında ustalık derecesinde çalan, besteleriyle rahatlıkla yabancı kümelerle uzunluk ölçüşebilecek bir küme vardı karşımda. Hele birinci dinleyişte vurulduğum ve tesiri bugün de artarak süren “Hazer’in Sahilinde” isimli baladları blues şeklinin nefis bir örneği olmanın ötesinde doğuda yapılabilecek ders niteliğinde bir örnekti, hâlâ da öyledir. Böylesi başarılı bir kümenin iki ‘hatası’ vardı (Tırnak için de yazdım ki benim için kusur falan yoktu). Birincisi küme elemanları kısa saçlı ve sade insanlardı. İkincisi de kümenin Azeri lehçeleriydi. Bu yüzden rock bar alışkınlıkları içinde pek önemsenmediler. Ha yanlış anlaşılmasın kümenin hatırı sayılır bir dinleyici kitlesi vardı ancak konser organize edenler, radyo programı yapanlar, medya (fanzinler de dâhil) ve rock barların ‘high society’si pek göremeyecekti. Onların Azeri lehçelerine gelince, bunun bizim ülkede sorun olması da enteresan hani. ‘Türkçe rock yapılır’ argümanında olanlar, kalkıp Sovyet periyodu Rusya’sından gelen Azeri kümeye burun kıvırıyorlardı. Fakat dedim ya yeniden de Yuhu’ya tutkun kıymetli bir kitle de vardı ülkemizde.”
Bir periyodun eşsiz ruhunu yansıtan Hazarın Kıyısında plağında, bir de Aptulika tarafından çizilen küme posteri bulunuyor. ‘BÖYLE GİTMEZ, BU KÜMELERİ TANITMAK GEREK’
“Hazarın Sahilinde”nin plak olarak tekrar yayınlandığı haberini, muharrir Doğu Yücel’in sayfasında gördüm. Orada hislerini çok hoş tabir etmişti. Hafızası hayli makus biri olarak “Bir insan bu kadar ayrıntısı nasıl hatırlar” diye düşünmeden edemedim. E o vakit bu hafızadan faydalanmak da benim boynumun borcu oldu. Doğu’nun Yuhu ile tanışma kıssası aslında kümesi birinci kere gören ve dinleyen onlarca şahısla çok ortak nokta barındırıyor. Aptulika’nın anlattıklarını da doğrular nitelikte. O nedenle Doğu’nun Gazete Duvar için yazdığını yazıya burada olduğu üzere yer vermek istiyorum:
“Hazar Sahilinde’yi bütün yerli albümleri takviye için aldığımız için çıktığı günlerde edinmiştim ve anında kümenin hayranı olmuştum lakin İzmir’de yaşadığım için onları izleme bahtı bulamamıştım. İstanbul’a geldiğim bir gün Beyoğlu Balık Pazarı’ndan geçerken bir baktım, bir afiş: Yuhu Karavan’da! İnanamamıştım ve alışılmış çabucak yere gittim. Benim gözümde küme çok üst bir düzeydeydi, ‘Herhalde yüzlerce hayranları olur’ diye düşünüyordum. Karavan’daki masaları dolu görünce sevinmiştim lakin kümesi yakından izlemek istediğim için sahne önünde ayakta durulan kısımda yerimi aldım. Yere giren Yuhu elemanlarını gördüm sonra, sıradan beşerler üzereydiler. Murat Beşer’in plak içindeki yazıda dediği üzere Sait Faik hikayelerindeki ‘kılıksız’ adamlara benziyorlardı. DJ Nikki Wild’ın radyo programına konuk olduğumda Nikki ‘Ben adamları gördüğümde manav sanmıştım’ demişti. Bunu da küçümsemek için söylemiyoruz natürel ki, tam aksine bu duruşlarında bence çok rock’n roll bir hal vardı. Esasen çalmaya başladıklarında hadise büsbütün değişiyordu. Birçok virtüöz gitarist izlemiştim aslında o periyoda dek lakin Namık Nagdaliyev bir oburdu, hiç zorlanmadan Malmsteen üzere çalıyordu. Hatta bu durumu Aptülika’nın Flash TV’deki Rokoko programında sorduğunu hatırlıyorum. ‘Seni Malmsteen’e benzetiyorlar’ demişti Aptülika, Namık ise ‘Evet duydum lakin ben Malmsteen’i dinlememiştim’ diye yanıtlamıştı. Bu diyalog, Namık’ın ve başka Yuhu elemanlarının doğal yeteneğini ortaya koyan bir örnek bence.
Gitarist Namık Nagdaliyev, kümenin Türkiye’de kalarak müzik hayatına devam eden tek ismi oldu. Funda Arar, Haluk Levent, Barış Akarsu üzere birçok isimle çalıştı. “Aliye”, “Bir İstanbul Masalı” üzere dizilerde Kıraç’ın söylediği müzikleri besteledi. O konserle ilgili aklımda kalan en canlı sahne ise maalesef kümeye gereğince ilginin gösterilmemesiydi. Küme, Karavan’da halbuki sistemli çalıyormuş, tahminen de ben sönük bir kitleye denk gelmiştim fakat tekrar de garipti. Yuhu, Balık Pazarı’ndaki Karavan’ın küçücük sahnesinde dünya devi bir küme üzere bir performans çıkarıyordu, çoğunluğu kendi müziklerinden oluştuğunu hatırladığım bir repertuarla sert ve melodik müzik ziyafeti veriyordu lakin kitlenin birden fazla masalarda bira tokuşturuyor, en fazla uzaktan müziklere eşlik ediyorlardı. Bu sahne, rock kitlemize dair yaşadığım birinci büyük hayal kırıklığıdır ve ‘Böyle gitmez, bu kümeleri tanıtmak gerek’ diyerek müzik gazeteciliğini daha önemli düşünmeme sebep olan andır. Tam da bu yüzden yıllar yıllar sonra Yuhu’nun plağının çıkmasına çok sevindim. Bence; birinci iki albüm ‘Hazar Sahilinde’ ve ‘Sumgait’ dünya rock-metal müziği içinde parmakla gösterilmesi gereken şaheserlerden ikisidir. Üçüncü albümde de birkaç modül için bunu söyleyebilirim. Benim şu anki dileğim ve hayalim öbür iki albümün de plaklaştırılması ve hatta küme hakkında bir belgesel yapılmasıdır. Sinema de olur! Neden olmasın?”
Türkiye’de uzun bir müddet gümüşçülük ve dövmecilik yapan davulcu Cengiz Eyvazov, şu anda ülkesinde dövme yapmaya devam ediyor. ‘AZERBAYCAN’IN HEM GURURU HEM HÜZNÜ’
Evet, neden olmasın? Şu anda kümenin kurucusu ve basçışı İbrahim hayatta değil lakin hayranları hala onların bir konser vermesinin hayalini kuruyor. Azerbaycanlı oyuncu ve muharrir Gülay Hüseynova ile işte tam bunu konuştuk. “Ben üniversitedeyken (2006-2010) cep telefonlarına mp3 özelliği daha yeni yeni geldiği vakitlerdi; iyi müzikten anlayan her genç telefonuna evvel ‘Yuhu’ modüllerini, hafıza kartında yer kalırsa da diğerlerini indirirdi” diyen Gülay, bugün de Azerbaycan dinleyicisinin “Yuhu” hasreti içinde olduğuna dikkat çekiyor ve ekliyor: “Grup üyeleri üzere kümenin biz hayranları da o tarihi konserin hayalini kurmaktayız.”
Üstte bahsettiğim Fransız menajere içten içe kinlendiniz değil mi? Güya Yuhu’yu kandırmış ve ortada bırakmış üzere geliyor. Açıkçası baştan ben de o denli düşündüm fakat o denli olmadığını Gülay’dan öğreniyorum: “Yapımcı bayan, kümesi Fransa’ya götürmek için Türkiye’deki albümü yayınlayan müzik şirketiyle mutabakat yapar. Lakin Azerbaycan’dan gerekli olan evraklar verilmediği için Yuhu Fransa’ya gidemez. Bu yüzden küme Türkiye’de kalıp çalışmaya başlar. Ve İstanbul’da meşhur bir rock kümesine dönüşürler. Kümesi canlı izleyenler, Sovyet Azerbaycan’ı üzere önemli ve bir nevi de klasik resmi bir ülkeden bu türlü kendine has ve vaktinin ötesinde bir kümenin çıkmasını şaşkınlıkla karşılıyor ve anlatıyor. Tanıdığım birçok Türk müzisyenleri Yuhu’nun Türkiye’de rock müziğin gelişmesinde önemli bir rol oynadığını düşünüyor. O vakitler Yuhu, bilinen birtakım rock kümelerinin oluşmasına da sebep olmuş.
Yuhu kümesi, her bir Azerbaycanlı için hem büyük bir gurur hem de hüzündür. Dünya çapında ünlenecek potansiyelleri varken bir ekip aksiliklerle karşılaşıp tahminen de hayatlarının bahtını kaçıran müzik devleri… Yuhu’nun kıssasını bilen herkesin başında vakit zaman bu soru daima döner durur: Sanki Fransa’ya gitselerdi nasıl olurdu?” Gülay’ın bu sorusunun karşılığını hiçbir vakit bilemeyeceğiz.
93 yılında Uzelli Kaset tarafından kaset formatında yayınlanan Hazar Kıyısında albümü, kasette kullanılan dizaynın birebir uyarlamasıyla artık plak formatında yayınlandı. ‘HAYALLERİN VE HAYALLERİN İZİNDE’
Buraya kadar Yuhu’nun “eski tüfekler” için ne tabir ettiğini konu yaptık. Pekala, onları canlı dinleme bahtı bulamayanlar bu kümesi sevdi mi? Sevdiyse neden sevdi? Bu soruları, bizden sonraki nesilden olup tutkuyla rock ve metal müzikteki gelişmeleri takip eden geçmişi de yalayıp yutan Orçun Onat Demiröz’e sormak istedim. Beni şaşırtmadı:
“Aslında hisleri ustalıkla yoğuran ve incelikle müziğe döken bu Azeri kümesi; hayalleri peşinde Türkiye’ye sığınan Don Kişotlar olarak görmek gerekir. Karavan ya da Kemancı üzere bir devrin ünlü rock yerlerinde bu kümesi izleyenleri de oldukça şanslı saymak gerekir. Benim üzere 1990’lı yıllardaki rock ‘n’ roll ortamına yetişememiş ve o devirlerin müzik ortamlarında yaşanan kıssaları de sonradan öğrenen Y nesli çocukları, Yuhu’yu muhtemelen bu şanslı şahıslar vesilesiyle duymuş ve dinlemiştir. Fakat Yuhu ülkemizde hala bedeli tam olarak anlaşılabilmiş ve kâfi sayıda şahsa ulaşabilmiş bir küme değil. Oysa müziklerinde Marillion, Yes, Camel üzere kümelerin derinliği ile Scorpions, UFO, Blue Öyster Cult üzere kümelerin coşkusu mevcut. Kümenin Azeri lehçesi de etnik açıdan hayli ilgi cazibeli ve ufuk açıcı. Kendi adıma bilhassa ‘Sumgait’ albümündeki müzikal personellik, yakaladıkları çok çeşitlilik ve estetik, az lakin öz diskografilerindeki tepe noktasıdır. Bu albümde yer alan Dünya Değişmiyor, Hayalperest, Uyan Yuhu’dan ve Aldattın Beni Sen üzere besteler ışıl ışıl parlayan vakitsiz klasikler üzeredir, dinleyenin direkt kalbine giden cinstendir.
Geçtiğimiz günlerde kümenin 1993 yılında yayınlanan birinci albümü ‘Hazar Sahilinde’nin plağı basıldı. Umarım bu plak, kümenin tekrar hatırlanmasını ve daha genç nesiller tarafından da ilgi görmesini sağlar. Zira Yuhu’nun müziğinde sizi hayallere davet eden ve içinizi ısıtan bir hoşluk var. Ayrıyeten Yuhu; Kino ve Nautilus Pompilius üzere kült Sovyet kümelerini keşfetmek açısından da biçilmiş kaftandır.”
. Gazete Duvar
