KÖLN – Almanya’nın eski Ankara Büyükelçisi Martin Erdmann, Deutschlandfunk radyosuna verdiği röportajda Türkiye hükümetinin “Neoosmanlıcı zihniyete” sahip olduğunu söyledi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ülkesini, Osmanlı İmparatorluğu’nun 20’nci yüzyılda sahip olduğu, Balkanlara kadar olan bölgede sistem sağlayıcı role büründürmek istediğini, fakat bunun uygulanmasının mümkün olmadığını söz etti.
Hakikaten de Erdoğan Türkiyesi Ortadoğu, Afrika ve Kafkasya’da askeri olarak varlığını göstermeye çalışıyor, silahlanıyor. Erdoğan başkanlığındaki AKP hükümetinin uzun vakittir Osmanlı İmparatorluğu’ndaki büyüklüğüne geri dönme hayali var. Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılması, hilafet hasretlerinin lisana getirilmesinin bir yanını iktisadın zayıflığının, ülkede var olan büyük sorunların üstünü örtme gayreti oluştursa da öbür yanını Osmanlı üzere yine bir dünya gücü olma hevesi oluşturuyor. Bu nedenle de her yerde silahlı gücünü ve varlığını göstermeye çalışıyor.
ORTADOĞU VE AFRİKA
Suriye’de çıkan savaş komşu ülkeyi Türkiye’nin dış siyasetinin en değerli ayağı haline getirdi. Suriye’de ABD ve Avrupa’nın kararsızlığını kullanarak üç alanı işgal etti. İslamcı isyancı milislerden paralı bir askeri güç kurarak Türkiye ismine savaşmasını sağladı. Suriye’de Türkiye’nin denetimi altında olan yerlerde kalıcılaştı. Okullarda Türk İslam’ı ve Türkçe öğretiliyorken artık Türk lirası da ödeme aracı olarak kullanılıyor.
Türkiye dış siyasetinin en kıymetli aracını da AB’ye karşı şantaj olarak kullanılan 3.6 milyon Suriyeli mülteci oluşturuyor. Suriye müdahale siyasetinde Avrupa’nın aktif bir karşı duruş sergileyememesi Türkiye için Libya iç savaşına da müdahil olmasının önünü açtı. 15 bine yakın cihatçı kümelerden devşirilmiş Suriyeli paralı asker, milletlerarası kabul gören Trablus hükümeti için savaşıyor. Türkiye, araçlarını, silahlarını ve hava savunma sistemlerini Libya’ya gönderdi. Askeri danışmanlar ve özel kuvvetlerden oluşan bir işçi görevlendirdi. Büyük petrol rezervlerine sahip olan Libya, Türkiye için merkezi stratejik değere sahip ve birebir vakitte Avrupa’ya gidecek olan mültecilerin de kilit ülkesi pozisyonunda. Artık Ankara Libya’da ve de Suriye’de kendisini kelam sahibi bir pozisyona getirdi.
Türk askeri ayrıyeten Irak Kürdistanı Bölgesel Yönetimi’nin olduğu bölgede 40 kilometre derinliğe kadar girerek 30’dan fazla “geçici üs” inşa etti.
Ankara’nın 2016’da Katar’da kurduğu askeri bir üssü var. En az 3000 Türk askerinin konuşlandırıldığı söyleniyor. Türkiye ayrıyeten Katar’a insansız hava araçları, zırhlı araçlar ve öbür silahlar da ihraç ediyor.
Osmanlı devrinde liman olarak kullanılan Sudan’ın Kızıldeniz’deki Sevakin adasını bir turizm merkezi olarak geliştirmek emeliyle 2018’de 99 yıllığına kiraladı. Mevzuyla ilgili Mısır medyası, iki ülke ortasında varılan muahedenin gayesinin adada bir donanma üssü kurulması ve “Mısır Devlet Lideri Sisi’nin devrilmesi” olduğu savlarına yer vermişti. Sudan ile Türkiye ortasında 2017’den bu yana silah sanayisi işbirliği de hızlandı. İki ülke ortasında 10 milyar dolarlık silah ticaret hacmi mevcut.
Türkiye’nin 2017’den beri Somali’de de askeri üssü var. 400 hektarlık alan sahip üs Türkiye’nin de yurt dışındaki en büyük askeri tesisi pozisyonunda yer alıyor.Türkiye Somali’de ayrıyeten okullar, hastaneler ve yollar inşa ediyor.
20 Temmuz’da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Nijer’e gitti. Çavuşoğlu ve Nijer Cumhurbaşkanı Mahamadou Issoufou terörle uğraş konusunda işbirliği içeren askeri bir mutabakat imzaladı. Çavuşoğlu Nijer’le “ticaretimizi artıracağız. Bilhassa tarım, madencilik ve güç alanında Nijer’in zenginliklerini, Nijer halkının faydasına kıymetlendirebiliriz.” diye konuştu. Nijer, Libya’ya komşu ülke olarak da Türkiye için değerli bir ortak.
AZARBAYCAN
Türkiye, Temmuz ayında Azerbaycan ve Ermenistan ortasında yaşanan silahlı çatışmaların akabinde derhal Azerbaycan’a dronlar, mühimmat ve füzeler gönderdi. Türk ve Azerbaycan hava ve kara kuvvetleri Azerbaycan’da 10 Ağustos’a kadar sürecek ortak askeri tatbikata başladılar. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’ye ucuz gaz sağlayan “Azerbaycan’a yapılacak her türlü hücuma misilleme” kelamı verdi.
Fakat Libya ve Suriye’de olduğu üzere burada da Türkiye’nin Rusya’yla çıkarları çatışıyor. Rus ordusunun Ermenistan’da birkaç hava kuvvetleri üssünün mevcut olduğunu unutmamak gerekiyor.
ALMANYA DAYANAĞA DEVAM ETMEKTEN GERİ DURMUYOR
Her ne kadar Büyükelçi Martin Erdmann Türkiye’nin “Neo-Osmanlıcı” dış siyasetinin olduğunu söylese de, bütün bilgiler bu söylemi desteklese de anlaşılan Almanya’nın Türkiye’nin bu siyasetiyle ilgili bir sorunu en azından şimdilik yok. Sol Parti milletvekili Sevim Dağdelen’in soru önergesine Almanya Iktisat Bakanlığı’nın verdiği cevaba gör, 9 Ekim 2019 – 22 Temmuz 2020 tarihleri ortasında Almanya Türkiye’ye 25 milyon 900 bin hacminde askeri materyal satışına onay vermiş. Lakin satış müsaadesi verilen savunma sanayi eserleri ortasında savaş silahının bulunmadığı belirtiliyor.
Tahminen de Almanya, Rusya ile Türkiye’nin bir çok yerde çakışan çıkar çatışmasından diğer türlü bir yarar sağlamak da istiyor olabilir. Rusya’nın Ukrayna’daki varlığı en çok Almanya’yı endişelendiriyor. Almanya güç alanında Rusya’ya bağımlı olmak istemiyor.
Avrupa’da NATO ismine konuşlu 63 bini aşkın ABD askerinin yaklaşık olarak 35 bini Almanya’da bulunuyor. Geçtiğimiz hafta ABD savunma bakanı Mark Esper, Almanya’dan 11 bin 900 Amerikan askerini çekerek yine konumlandıracaklarını açıkladı. ABD’nin bu tavrı da Almanya’nın Rusya’ya karşı yalnız bırakıldığı hissini güçlendiriyor. İlerde yaşanacak Türkiye Almanya bağlarındaki gelişmelerde, Almanya’nın atacağı adımlarda Rusya’nın varlığını ve partner olarak ABD’ye karşı sarsılan inancı, ABD Lideri Trump’ın Almanya’ya karşı agresif tavrını da daima göz önünde tutmak gerekiyor.
Gazete Duvar
