Korona virüsünün yol açtığı Covid-19 hastalığına karşı en çok umut bağlanan aşı denemelerinden biri, iştirakçilerden birinin hastalanması üzerine süreksiz olarak durduruldu. Pekala, ilaç firması AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi’ne bağlı Jenner Enstitüsü’nün nisan ayında geliştirmeye başladığı aşının FAZ 3 denemelerinin durdurulması ne manaya geliyor? Firmadan yapılan açıklamada ne denildi? Deneğin yaşadığı hastalık hakkında neler biliniyor?
ASTRAZENECA: RUTİN BİR ADIM
AstraZeneca firmasından yapılan açıklamada, aşının İngiltere’deki denemelerinde bir iştirakçinin hastalanması üzerine testlerin istekli olarak durdurulduğu belirtildi. Firma, bu adımın ‘rutin’ olduğunu belirtti. Buna nazaran, İngiltere, Brezilya ve Güney Afrika’da en az 17 bin kişi üzerinde yapılan testler şu an için askıya alındı.
Oxford Üniversitesi’nin bir sözcüsü de, “Geniş çaplı denemelerde hastalıklara denk gelinecektir ama dikkatli bir inceleme için bunların bağımsız olarak gözden geçirilmesi gerekir” açıklaması yaptı.
BBC: BIRINCI DEĞİL, YÜKSEK STANDART İÇİN DURDURULDU
BBC’nin sıhhat muhabiri Fergus Walsh ise bu gelişmeye dair tahlilinde, haberin birinci başta kaygı verici üzere göründüğünü lakin temelinde aşının yüksek standarda sahip olduğundan emin olunması için bu türlü bir karar alındığını yazdı. Walsh, Oxford aşısının testlerinin geçmişte de bir sefer durdurulduğunu belirterek, “Gönüllülerden biri hastaneye kaldırıldığında ve hastalıklarının sebebi o anda bilinmediğinde, çalışma askıya alınıyor. Oxford takımı, bu sürecin, gönüllülerinin emniyetine ve yüksek standartlara bağlı olduklarını gösterdiğini düşünüyor” dedi.
Oxford’un aşısının birinci denemelerde güçlü bir bağışıklık yansısını tetikleyebildiği açıklanmıştı. Aşı, onaydan evvel gereken ve çok sayıda insan üzerinde denenmesini öngören FAZ 3 sürecindeydi.
DENEK HANGİ HASTALIĞA YAKALANDI?
Aşı denemeleri sırasında hastalanan deneğin tam olarak ne yaşandığı resmen açıklanmış değil. Lakin New York Times gazetesi, İngiltere’deki testlerde bir iştirakçiye omurilik boyunca enflamasyon manasına gelen ‘transvers miyelite’ teşhisi konduğunu öne sürdü. Bununla birlikte haberde, bu teşhisin ne vakit konduğunun ve aşı ile direkt temasının bilinmediği vurgulandı.
DENEMELER NE VAKIT YINE BAŞLAYACAK?
Gelinen noktada, bağımsız bir komite aşı çalışmalarının bilgileri üzerinde inceleme yapacak ve iştirakçinin yakalandığı hastalığın aşı ile irtibatlı olup olmadığını tespit etmeye çalışacak. Bu kişinin hastalığa aşıdan bağımsız olarak yakalanmış olduğu kesin olarak belirlenirse denemeler yine başlayacak. Bu sürecin bir hafta ila bir ay sürmesinin beklendiği belirtiliyor.
AŞI DENEMELERİNİN DURDURULMASI YAYGIN BİR DURUM MU?
AstraZeneca kararı ‘rutin’ diye nitelerken ve BBC’nin haberiyle bu durumun bir birinci olmadığı ortaya çıkarken, The Guardian gazetesine konuşan uzmanlar da aşı denemelerinin durdurulmasının yaygın bir durum olduğunu söyledi. Sydney Üniversitesi’nden aşı uzmanı Profesör Robert Booy, durdurma kararını ‘aşı geliştirme sürecinde titizlik gösterildiğine dair umut verici bir işaret’ olarak niteledi. Haberin ilgi çekmesini ‘dünyanın gözlerinin bu aşının üzerinde olmasına’ bağlayan Booy, “Sadece apandisit kaynaklı yüksek ateşten kelam ediyor olabiliriz. Bence bu iştirakçide, aşıdan kaynaklanmayan bir şey bulacaklar. Bunu mutlaklaştırmaları bir ila iki hafta sürecek ve bir ay içinde denemeleri tekrar başlatacaklar” dedi.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Heyeti üyesi Prof. Dr. Ateş Kara da, “Özellikle aşı çalışmalarında iştirakçi sayısı yüksek olduğu için görülebilecek problemler; örneğin aşı olan kişinin kanser tanısı alması aşı uygulandıktan sonra olduğu için aşı ile ilgisi olmasa dahi araştırılarak netleştirilir ve çalışma o denli devam eder” açıklaması yaptı.
HASTALIK AŞI KAYNAKLI ÇIKARSA NE OLACAK?
Şayet kıymetlendirme sürecinde kelam konusu deneğin yakalandığı hastalığın aşıdan kaynaklandığı kanıtlanır yahut öbür iştirakçilerde emsal tesirler tespit edilirse, Oxford aşısından vazgeçilecek.
AŞI ÇALIŞMALARINDA SON DURUM NE?
Rusya’nın Sputnik V ismi verilen aşıyı tescillediği biliniyor. Fakat Sputnik V aşısının FAZ 3 denemeleri şimdi tamamlanmış değil.
Şu an dünya çapında FAZ 3 denemeleri sürecinde olan altı aşı daha bulunuyor. Uzmanlar, bu denemeleri muvaffakiyetle geçmiş bir aşının 2021 başlarında piyasaya sürülmesinin mümkün olduğunu söylğyor. (DIŞ HABERLER)
Gazete Duvar
