Demokrat Parti’nin lider yardımcısı adayı Kaliforniya Senatörü Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Lider Yardımcısı Mike Pence, Utah eyaletinin Salt Lake City kentinde karşı karşıya geldi. USA Today’in Washington Ofis Şefi Susan Page iki lider yardımcısı adayı ortasındaki tartışmayı yönetti.
‘MEDENİ’ BİR TARTIŞMA İÇİN BAŞTAN UYARILDILAR
Geçtiğimiz hafta iki lider adayı Donald Trump ve Joe Biden ortasında sert geçen ve kaotik olarak nitelenen tartışmanın akabinde, lider yardımcısı adaylarının tartışmasını yöneten Susan Page, her iki adayı tartışma kurallarını sıkı bir formda uygulayacağı konusunda uyardı, “Canlı bir tartışma istiyoruz. Fakat Amerikalılar da uygar bir tartışmayı hak ediyor” dedi.
Tartışmanın başında her iki aday da müddetlerine ve moderatörün ikazlarına uydu. Tartışmanın ilerleyen dakikalarında Harris üç sefer kelamını kesen Pence’i “Ben konuşuyorum” diyerek uyardı. Pence de bir sefer rakibini “Bitirmeme müsaade verin” diyerek uyardı.
İki lider yardımcısı adayının tartışmasına büyük ölçüde korona salgını, adayların sıhhat durumu, Çin ve ABD münasebetleri üzerinden kimi dış siyaset başlıkları damga vurdu.
Tartışmada öne çıkan mevzu başlıkları ve lider yardımcısı adaylarının verdikleri yanıtlar şöyle oldu:
HARRIS: VİRÜSÜN HAVADAN BULAŞTIĞINI BİLİYORLARDI
Cumhuriyetçi rakibi Mike Pence’i Trump idaresinin 210 binden fazla Amerikalı’nın hayatını kaybettiği salgınla uğraşta adım atmakta geç kaldığı tenkitleri üzerinden gaye alan Kamala Harris, “28 Ocak’ta lider ve lider yardımcısı pandeminin boyutu konusunda bilgiye sahipti. Öldürücü olduğunu biliyorlardı. Havadan bulaştığını ve gençleri etkileyeceğini biliyorlardı. Neler olduğunu biliyorlardı lakin size (Amerikan halkına) söylemediler” dedi.
Mike Pence ise “Başkan Trump birinci günden itibaren hiçbir liderin yapmadığını yaparak Çin’den ABD’ye seyahati durdurdu. Bu adım bize çok vakit kazandırdı. Yüzbinlerce hayat kurtardı. Amerikan halkının birinci günden itibaren Amerika’nın sıhhatine öncelik verdiğini bilmesini isterim” diye karşılık verdi.
Kamala Harris, “Amerikan halkı bu idarenin beceriksizliği yüzünden çok fedakarlık yapmak zorunda kaldı” derken, Mike Pence Joe Biden’ın salgın planınının Trump idaresinin uyguladığı plana çok benzediğini savundu.
MODERATÖRDEN PENCE’E: SİZ KURALLARA UYMUYORSUNUZ
Moderatör Susan Page, 26 Eylül cumartesi günü Lider Trump’ın Anayasa Mahkemesi üyesi adayını açıkladığı toplantıyı gündeme getirdi. Kelam konusu toplantıda maske takılmadığını ve toplumsal uzaklık kurallarına uyulmadığını hatırlatan Susan Page, Lider Yardımcısı Mike Pence’e, “Kurallara siz uymuyorken Amerikan halkının nasıl uymasını bekliyorsunuz?” sorusunu yöneltti. Mike Pence soruya “Toplantıya katılanlara test yapılmıştı. Açık havada yapılan bir etkinlikti” karşılığını verdi.
LIDER ADAYLARININ SIHHAT DURUMU VE ŞEFFAFLIK TARTIŞMASI
Her iki adaya, lider adaylarının sıhhat durumu konusunda seçmenin detaylı bilgiye sahip olma hakkı olup olmadığı sorusu yöneltildi. Moderatör, koronaya yakalanan Trump’ın tabiplerinin liderin durumuyla ilgili şeffaf olmadıklarına ve kamuoyunu yanlış yönlendirdiklerine ait tenkitleri gündeme getirdi.
Lider Yardımcısı Mike Pence, “Başkan’a verilen takviye bildirileri ve onun için edilen dualardan çok etkilendik. Başkan’ın tabiplerinin uyguladığı şeffaflık devam edecek. Amerikan halkı bunu bilmeyi hak ediyor” diye karşılık verdi.
HARRIS: TRUMP HER ŞEYİ SAKLIYOR
Kamala Harris de birebir soruya, “Biden sırf sıhhat değil vergi konusunda da şeffaf oldu” diyerek, Lider Trump’ın New York Times’ın haberine nazaran 2016 ve 2017 yılında 750 dolar vergi ödediği haberini ve Joe Biden’ın da 2019 yılında 300 bin dolar federal vergi ödediğini gündeme getirdi.
Harris, “Belgelere nazaran Lider Trump borç içinde. Amerikan halkı Başkan’ın kime borcu olduğunu bilme hakkına sahip. Biden her şeyi açıkça söylüyor, Trump ise her şeyi saklıyor” formunda konuştu. Mike Pence ise Lider Donald Trump’ın milyonlarca dolar vergi ödediğini savundu.
HARRIS: TRUMP’IN AŞISINI KULLANMAM
Harris, “Kamu sıhhati uzmanları, Dr. Fauci ve hekimler yaptırmamız gerektiğini söylerse, aşı yaptırmak için sıraya giren birinci ben olurum. Lakin şayet aşı yaptırmamız gerektiğini Donald Trump söylerse, yaptırmam” dedi.
Pence, Trump idaresinin Işık Suratı Ötesi Operasyon ismi verilen aşı geliştirme çalışmaları sayesinde rekor vakitte aşı geliştirileceğini ve yıl sonunda çok sayıda dozun hazır olacağını söylerken, Kamala Harris’i aşı konusunda güvensizlik aşılamakla suçladı. “Trump idaresi iktidardayken aşı bulunursa, kamuoyunun aşıya itimadına ziyan vermeye devam etmeniz vicdana alışılmamış. İnsanların hayatıyla oyun oynamayı bırakın” sözlerini kullandı.
BIDEN VERGİLERİ Mİ ARTIRACAK?
Mike Pence, “Joe Biden birinci günden vergileri arttıracak” derken, bunun hakikat olmadığını söyleyen Kamala Harris ise “Joe Biden bunu çok net biçimde söyledi. Yılda 400 bin dolardan daha az kazananların vergilerini arttırmayacak” karşılığını verdi.
‘TRUMP DİKTATÖRLERİ KUCAKLADI, DOSTLARIMIZA İHANET ETTİ’
Lider yardımcısı adaylarına tartışmada “Çin ABD’nin rakibi mi düşmanı mı?” sorusu yöneltildi. Her iki aday da soruya verdikleri karşılıkta Çin konusunda net bir söz kullanmaktan kaçındı. Kamala Harris, “Dostlarınıza sadık olmalı, düşmanlarınızın da kim olduğunu bilmeli ve onları denetim altında tutmalısınız. Lakin Donald Trump dostlarımıza ihanet etti, diktatörleri kucakladı” diyerek Rusya’yı örnek verdi.
Rusya’nın Afganistan’da Taliban’a Amerikan askerlerinin gaye alınması için para mükafatı verdiği argümanlarını gündeme getiren Harris, “Başkan Trump Putin’le altı sefer görüştü lakin bir kere bile bu mevzuyu gündeme getirmedi. Biden asla bu türlü bir şey yapmazdı” dedi. Kamala Harris, “Bu durum Lider Donald Trump’ın ordumuzda misyon yapan askerlerimiz için ‘kaybedenler’ dediği davranışın bir kesimi. Arlington Mezarlığı’na giden Donald Trump hayatını kaybeden kahramanlarımızın mezarlarının üzerinde durarak ‘Ne çıkarları vardı ki?’ diye sordu” dedi.
Kamala Harris, “Amerikan istihbarat topluluğu Rusya’nın seçimlere müdahale ettiğini söylüyor. FBI Lideri da bunu söylüyor lakin Trump istihbaratın değil Putin’in kelamına inanıyor” sözlerini kullandı. Kamala Harris’in bu kelamlarına karşılık vermek isteyen Mike Pence, “Başkan Trump silahlı kuvvetlerimizde hizmet eden askerlerimize hürmet duymakta ve önlerinde hürmetle eğilmektedir. Bunun aksini sav etmek gülünç” dedi.
PENCE: VİRÜSÜN SORUMLUSU ÇİN
Pence moderatörün Çin sorusuna karşılığında, “Virüsün sorumlusu Çin. Lider Trump bundan mutlu değil. Çin ve Dünya Sıhhat Örgütü Şubat ayında işçimizin Çin’e girmesine müsaade vermedi. Çin ile münasebetlerimizin iyileşmesini istiyoruz fakat Çin’in hesap vermesini de istiyoruz” sözlerini kullandı.
Harris, Trump idaresinin yaklaşımının can, iş ve prestij kaybına yol açtığını, ABD’nin liderlik gösteremediğini savundu. Pence ise Lider Trump sayesinde NATO üyelerinin kolektif savunmaya saha fazla katkı yaptıklarını belirtti. Trump idaresinin IŞİD’i hezimete uğrattığını, ABD’nin tek bir kayıp vermeden IŞİD önderi El Bağdadi’yi öldürdüğünü söyledi.
İKTİDARIN BARIŞÇI BIÇIMDE ZAMANI
Seçim sonrası iktidarın barışçı dönemi konusu lider adaylarının tartışmasında olduğu üzere lider yardımcısı adaylarının tartışmasında da gündeme geldi. Lider Trump hakkındaki azil soruşturması sürecine atıfta bulunan Lider Yardımcısı Mike Pence, “Öncelikle seçimi kazanacağımızı düşünüyorum. Seçim sonucunun kabul edilmesi konusuna gelince. Sizin partiniz son üç buçuk yılı son seçimin sonuçlarını bilakis çevirmek için uğraştı. İnanılmaz.” dedi.
Pence, “Özgür ve adil bir seçim olursa, bu seçime güveneceğimizi biliyoruz. Lider Trump’ın dört yıllığına daha seçileceğine gönülden inanıyorum” tabirlerini kullandı. Kamala Harris Lider Trump’ın çekilmeyi reddetmesi halinde ne yapacaklarına ait soruya, verdiği karşılığında detaya girmedi lakin seçmenlere bir an evvel oy kullanmaları davetinde bulundu.
Harris, “Amerikan halkına güveniyoruz. Demokrasimize inanıyoruz. Oy verin. Erken oy kullanın. Önümüzdeki 27 gün içinde ülkemizin önümüzdeki dört yılda ülkemizin tarafını belirleyecek kararı alma gücüne sahibiz. Oyumuzu kullanır sesimizi duyurursak kazanacağız.” cevabını verdi.
ANAYASA MAHKEMESİ TARTIŞMASI
Tartışmada Trump’ın Anayasa Mahkemesi’ne yargıç ataması da gündeme geldi. Harris, Trump’ın ve Senato’daki Cumhuriyetçilerin, seçimlere az bir müddet kalmasına karşın, Anayasa Mahkemesi yargıcı Ruth Bader Ginbsurg’den boşalan koltuğu doldurmak için harekete geçmesine Demokratların tenkitlerini yineledi ve eski Lider Abraham Lincoln periyodundan bir örnek verdi.
Pence de, Trump’ın mahkemeye aday gösterdiği muhafazakar yargıç Amy Coney Barrett’ın Senato’dan onay alması halinde, Demokratlar’ın şayet Biden seçimleri kazanırsa mahkemenin üye sayısını arttıracakları istikametindeki savlar üzerinden Harris’e yüklendi. “Eğer istediğiniz olmazsa kuralları mı değiştireceksiniz? Yargıç Amy Coney Barrett onaylanırsa siz ve Biden mahkemeyi dolduracak mısınız? Amerikan halkı bu sorunun karşılığını öğrenmeyi hak ediyor” diye soran Pence’e Harris, direkt bir karşılık vermedi lakin tarihten bir örnek lisana getirdi.
HARRIS’TEN HUKUK KONUSUNDA LINCILN ÖRNEĞİ
1864 yılında eski ABD Lideri Abraham Lincoln’un tekrar seçilmek için yarıştığı seçimlere 27 gün kala Anayasa Mahkemesi’nde yeniden bir koltuğun boşaldığını ve o vakit Lincoln’ın partisinin Senato’da çoğunluğa sahip olduğunu belirten Harris, “Ama dürüst Abe bunun gerçek bir adım olmayacağını söyledi” dedi.
Harris, Pence’in sorusunda ısrar etmesi üzerine, kendisinin Senato Adalet Komitesi üyesi olarak yargıç atamalarıyla ilgilendiğini söyledi ve “Trump’ın Temyiz Mahkemelerine aday gösterdiği 50 bireyden tek biri bile siyah değil. Mahkemeyi doldurmaktan mı konuşmak istiyorsunuz? Bunu tartışalım” tabirini kullandı. Pence ise “Size şunu söylemeliyim, şayet Anayasa Mahkemesi’ne kıymet veriyorsanız, güçler ayrılığına paha veriyorsanız, Biden-Harris’i 3 Kasım’da reddetmeli ve Lider Donald Trump’ı tekrar seçmelisiniz. Biz güçler ayrılığından ve dokuz üyeli Anayasa Mahkemesi’nden yana olacağız” diye konuştu.
Harris ayrıyeten, Trump’ın aday gösterdiği yargıcın Senato’dan onay alması halinde, Amerikan halkının eski Lider Barack Obama’nın getirdiği sıhhat sisteminin avantajlarını kaybedeceğini savundu. Ülkede 7 milyonun üzerinde korona hadisesinin olduğuna, 210 bin civarında kişinin hayatını kaybettiğine işaret eden Harris, “Virüse maruz kalmak, geçmişten kaynaklı sıhhat sıkıntıları kapsamına girecek. Yani bu kapsama alınanlar sahip oldukları müdafaaları artık kaybedecek. 20 milyon kişi sıhhat sigortalarını yitirecek” dedi.
POLİS ŞİDDETİ VE IRKÇILIK TARTIŞMASI
Tartışmada gündeme gelen bir öbür bahis da polis şiddeti ve ırkçılık tartışmaları oldu. Sıhhat çalışanı siyah Amerikalı Breonna Taylor’ın konutuna yapılan baskında hayatını kaybetmesine neden olan polis memurlarına cinayet suçlamaması yapılmaması reaksiyon çekmişti ve moderatör adaylara “Adalet yerini buldu mu?” diye sordu.
Adaletin yerini bulduğunu düşünmediğini belirten Harris, “haksız ve trajik formda hayatının elinden alındığını” belirttiği Breonna Taylor’ın yanı sıra öteki bir siyah George Floyd’un yaklaşık dokuz dakika polis tarafından boğazına bastırılması sırasında hayatını kaybetmesini hatırlattı, “Her ırktan, her yaştan, her cinsiyetten, birbirlerine büsbütün yabancı herkes omuz omuza, kol kola yürüdü, yasalar altında eşit adalet mefkuresini nihayet başarmak için gayret gösterdi. Ben de bu barışçı şovların bir parçasıydım. Öncelikle asla şiddete göz yummayacağız lakin ideallerimizi başarmak ve en değer verdiğimiz bedeller için her vakit gayret etmeyi sürdürmeliyiz” diye konuştu.
Polis ve ceza yargısı sisteminde ıslahata muhtaçlık olduğunu vurgulayan Harris, seçimleri kazanmaları halinde polisin şüphelilerin boğazına bastırmasını yasaklama üzere önlemleri derhal yürürlüğe koyacaklarını kaydetti. “Bunları yapsaydık George Floyd bugün hayatta olurdu” diyen Harris, “Eski bir savcıyım. Neden bahsettiğimi biliyorum. Berbat polisler iyi polisler için kötü” sözünü kullandı.
Pence de, Breonna Taylor ve hayatını kaybeden her Amerikalı için ıstırap duyduklarını tabir ederek, bunun yanında Amerikan yargı sistemine de güvendiğini belirtti. Harris’in Breonna Taylor’ın davasında büyük heyetin kararını sorgulamasını “hayret verici” olarak niteleyen Pence, güvenlik daireleri yetkililerinin azınlıklara karşı ayrımcılık yaptığı görüşlerini reddetti. “Herkesin şunu bilmesini isterim, kimler her gün güvenlik çalışanı üniforması giyenler, Lider Trump ve ben sizin yanınızdayız. Güvenlik ünitelerini desteklemek, kamu güvenliğini sağlamak ve Afrikalı Amerikalı komşularımızı desteklemek ortasında bir seçim yapmak zorunda değiliz” diye konuştu.
Pence, Floyd’un başına gelenlerin de hiçbir münasebetinin olamayacağını vurguladı fakat birebir biçimde sonrasında yaşanan yağmalamalar ve şiddet hadiselerinin da hiçbir münasebeti olmadığını belirtti. Mike Pence, “Joe Biden ve Kamala Harris’ten daima olarak duyduğunuz, Amerika’nın sistematik olarak ırkçı olduğu, Joe Biden’ın güvenlik yetkililerinin azınlıklara karşı tam bir ayrımcılık içinde olduğunu düşündüğünü söylemesi, güvenlik ünitelerinde çalışan erkek ve bayanlara büyük bir hakaret” tabirini kullandı.
‘İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNDE BİLİME İNANMIYORLAR’
İklim değişikliği konusunda Kamala Harris, Trump idaresini bilime inanmamakla suçladı. Lider Yardımcısı Mike Pence, “İklim değişiyor. Asıl soru bunun neden olduğu ve bu mevzuda bizim ne yapacağımız. Lider Trump bilime kulak vermeye devam edeceğimizi net bir biçimde belirtti” dedi.
SALONDA KORONA TEDBIRLERI
Korona önlemleri kapsamında tartışmanın yapıldığı salonda iki aday ortasında şeffaf plastik bir bariyer yerleştirildi. Pence ve Harris, daha evvel kararlaştırılanın bilakis birbirlerine 2 metre yerine yaklaşık 4 metre uzaklıkta oturarak soruları cevapladı.
İki aday ve gazeteciler dahil tartışmayı salonda izleyecek herkesin Corona testi yaptırması zaruriydi. Tartışmayı izlemek üzere salonda bulunacak olanlardan da maske takmaları istendi, maske takmayanların salondan çıkarılacağı belirtildi.
Cumhuriyetçi Lider Trump ve Demokrat Partili rakibi Joe Biden ortasında geçen hafta Ohio eyaletinin Cleveland kentinde yapılan canlı tartışma sırasında Trump’ın ailesi ve grubu maske takmayı reddetmiş, tartışmadan iki gün sonra Lider Trump ve First Lady Melania Trump’ın korona testlerinin müspet çıktığı açıklanmıştı. (Amerika’nın Sesi)
Gazete Duvar