Marmara Denizi ve Kuzey Ege’de görülen müsilaj (deniz salyası) için tahlil yolları aranırken, uzmanlardan da ihtar üstüne ikaz gelmeye devam ediyor. Deniz salyası olarak bilinen müsilajın artmasının asıl nedeninin denize boşaltılan atık sular olduğunu söyleyen Etraf Mühendisi Prof. Dr. Mustafa Öztürk, “Azot ve fosfor kirlilik yükleri Marmara’ya ve denize deşarj edilen atık sularda yaklaşık 9 – 10 kat azaltılmalı. Şayet bu azaltılma yapılırsa Marmara Denizi bağırmaktan kurtulur, sevince gerçek gider” dedi.
İSTANBUL’DA BÜTÜN ATIK SULAR BİYOLOJİK ARITMAYA TABİ TUTULMALI
İstanbul bölgesinde bütün atık suların ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulması gerektiğini belirten Öztürk, “Haliç’i temizledik lakin Marmara’yı temizleyemezsiniz. Marmara’yı temizlemek istiyorsanız kirletici kaynakları önlemeniz lazım” ikazında bulundu. Öztürk, Marmara Denizi’ndeki kirliliğin önlenebilir düzeyde olduğunu da söyleyerek, tahlil tekliflerini anlattı.
OLAĞANDA BİR HAFTADAN KALKAN DENİZ SALYASI 4 AYDIR TESİRLİ OLUYOR
Deniz salyasının ağır olarak 2008 yılında da gözüktüğünü ve okyanuslarda da görülen deniz salyasının bir hafta üzere bir müddet sonra ortadan kalktığını belirten Öztürk bu seferki salyanın 4 aydan beri İstanbul’da önemli halde görüldüğünü söyledi. Öztürk, bunun ana sebebinin ise denizin altından denize boşaltılan evsel ve endüstriyel atıklar olduğunu belirterek , “Ana sebebi bilhassa Marmara Denizi’ne deşarj edilen evsel ve endüstriyel atık. Sulardaki azot kirliliği çok yüksek bedellerde. Bu çok derecede azot, fosforlar, fitoplankton üretiyor. Bu fitoplanktonlarda deniz salyasının çoğalmasını, salgılanmasına neden oluyor. Bu kıymetlerin yüksek olmasının bir sebebi de sıcaklık. Güneş ışığı üzere etkenlerde bu biyolojik tepkisi hızlandırıyor” diye konuştu.
‘DERELER KANALİZASYON SİSTEMİ GİBİ’
Marmara Denizi’nde ağır olarak görülen deniz salyasının yapılan ağır deşarjın neden olduğunu belirten Öztürk, “Özellikle derin deniz deşarjı ile Marmara Denizi’nin etrafında önemli deşarjlar yapılıyor. Yani fizikî ve ön arıtma dediğimiz arıtmayla Marmara Denizi’ne atık sular deşarj ediliyor. Ayrıyeten ziraî atık sular, yani dereler, akarsular yoluyla gelen hayvancılık ve ziraî atık sular ve zeytincilik üzere yayılı kaynaklar dediğimiz atık sularla da Marmara Denizi’ne önemli atık sular gelir. Hatta Marmara Denizi’nin etrafındaki derelerin ve akarsuların birden fazla güya açık kanalizasyon sistemi üzere akıyor. Bunlarda Marmara Denizi’nin kirliliğinin artmasına vesile oluyor” diye konuştu.
YÜZLERCE TESİSİN ATIKLARI DENİZE AKIYOR
Marmara Denizi etrafında bulunan yüzlerce tesisten denize derin deşarj formülüyle atık su bırakıldığını söyleyen Öztürk, kabul edilebilir orandan 10 kat daha fazla atık suyun denize deşarj edildiği belirtti. Öztürk, “Marmara Denizi’nde hassas alan ilan edilen bölgelerde tüm belediyeler bu güne kadar ileri biyolojik arıtma tesislerini kurmaları lazımdı fakat birçok belediye maalesef, birden fazla endüstrici bunları kurmamıştır. Kurmadıkları için de Marmara Denizi’nin kirlenmesine vesile olmuştur. Evsel, endüstriyel atık sular, yayılı kaynaklardan gelen kirli yükler 10 kat daha ileri derecede arıtılmalı. Demek istiyorum ki azot, fosfor kirlilik yükleri Marmaray’a ve denize deşarj edilen atık sularda yaklaşık 9-10 kat azaltılmalı. Şayet bu azaltılma yapılırsa Marmara Denizi bağırmaktan kurtulur, sevince yanlışsız sarfiyat. Şu anda normali, hassas alanı olmadığı için, birçok yerde hassas alan olan yerlerde de yanlış anlaşılmasın 10 kata yakın yüksek bedellerde azot, fosfor ve karbon kirliliği deşarjı kelam konusudur” sözlerini kullandı.
‘HALİÇ ÜZERE MARMARA’YI TEMİZLEYEMEZSİNİZ’
Kirlilikle ilgili İstanbul’un ağır nüfusuna dikkat çeken Öztürk, şunları söyledi:
“İstanbul bölgesi tüm Marmara Bölgesi’nin nüfus olarak yüzde 60’ını barındırıyor. İstanbul bölgesinde bir bölge hariç atık suların birçok fizikî yahut ön arıtma dediğimiz artmayla artırılıyor. İstanbul bölgesinde bütün atık sular ileri biyolojik arıtmaya tabi tutulmalı. Öncelikle bu deşarj noktalarından derin deşarj noktalarına verilmeden evvel bu atık sular katiyen ileri kademe arıtılmalı. Haliç’i temizledik lakin Marmara’yı temizleyemezsiniz. Marmara’yı temizlemek istiyorsanız kirletici kaynakları önlemeniz lazım. Burada İstanbul, Kocaeli, Bursa, Bandırma’da bir fosfat fabrikası başta olmak üzere ve Tekirdağ’da, Ergene Havzası’nda endüstriyel atık sular başta olmak üzere bunlar katiyen atık sularını ileri kademe arıtmak zorundalar.
DERE YATAKLARI BETON DEĞİL YEŞİL KORİDOR OLMALI
Aslında dünyanın her yerinde dere yatakları betonlaştırılmaz. Dere yatakları yeşil koridorlara dönüştürürler. Yeşil koridorlara dönüştürülen dere yataklarında da deşarj edilen atık sular olmaz. İleri kademe arıtılan sular olur. Maalesef İstanbul’da Büyükçekmece civarında atık sular oluşuyor. Dere yolu ile deşarj ediliyor.
EN BÜYÜK ATIK SU BURSA VE BALIKESİR CİVARINDA
Fakat en büyük atık su Bursa ve Balıkesir civarında olduğunu biliyorum. Bir de Tekirdağ bölgesinde. Bu sebepten ötürü Marmara Denizi’ne derin deşarj yapılırken kesinlikle atık sularımız ileri kademe arıtılmalıdır. Bu yapılmadığı surece ‘Ya biz tabana veriyoruz’, ‘Tabandan bunlar dağılıyor’ demek yetersiz.
DENİZ BİLDİRİ VERİYOR
Denizin bildiri veriyor ve şu etapta kirlilik önlenebilir düzeyde. Süratlice harekete geçilmesi gerekiyor. Marmara Denizi ölürse Türkiye’de çok önemli meşakkat. Ekonomik, toplumsal sorunlar olur onun için Marmara’yı kurtaralım. Kirletmeyelim. Marmara Denizi diyor ki ‘Benimle ilgili acil hareket planlarınızı uygulamaya koyun’. Yani konuşmayı bırakın harekete geçin diyor.
GÜNLÜK 2,5 MİLYON TON EVSEL ATIK DENİZE DEŞARJ EDİLİYOR
İstanbul’daki atık sular ön arıtma ve birincil arıtma sonrasında derin deniz deşarjı ile uzaklaştırılıyor. Marmara Havzası’ndaki nüfusun yaklaşık yüzde 60 İstanbul’da yaşamakta ve İstanbul evsel atık su ağır bölge. İstanbul’da Marmara Denizi’ne günlük ortalama 2,5 milyon ton evsel atık su deşarj ediliyor. İstanbul’da atık suların yüzde 99’u kimileri fizikî ve başkaları bölgelerde ise birincil arıtma yapıldıktan sonra Marmara Denizi’ne derin deşarj yapılmakta ve atık su arıtma tesislerinin büyük kısmı yalnızca karbon sarfiyatımı yapılan birincil arıtma. İstanbul’da Tuzla, Beykoz, Kadıköy, Üsküdar, Yenikapı, Baltalimanı, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Silivri, Selimpaşa ve Çanta bölgelerinden evsel atık sular derin deniz deşarjı yapılmakta. Üsküdar, Yenikapı, Kadıköy, Baltalimanı, Küçükçekmece’de atık sular ön arıtma (fiziksel arıtma) yapıldıktan sonra Marmara Denizi’ne derin deşarj yapılmaktadır. Başka bölgelerde ise atık sular yalnızca karbon sarfiyatımı (birincil arıtma) yapıldıktan sonra Marmara Denizi’ne derin deşarj edilmekte. Baltalimanı’nda ileri kademe arıtma (azot, fosfor masrafımı dahil) tesisi inşaatı devam etmektedir. Endüstriyel tesislerin ağır olduğu Büyükçekmece, Küçükçekmece, Tuzla ve Pendik endüstriyel atık su faaliyetleri ağır.” (İSTANBUL-DHA)
Gazete Duvar
