Deniz Tekin
DİYARBAKIR – Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, HDP’nin eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş hakkında İHD Diyarbakır Şubesi Lideri ve Diyarbakır Demokrasi Platformu sözcüsü olduğu 2005 yılında Roj TV’de yaptığı konuşma nedeniyle mahkum edildiği davayla ilgili ihlal kararı sonrası lokal duruşmalar müracaatları reddetti. Demirtaş için Anayasa Mahkemesi’ne ferdi müracaat yapıldı.
Demirtaş, “Örgüt propagandası yapmak” argümanıyla Diyarbakır’da yargılandığı davada 10 ay mahpus cezası almıştı ve bu cezası ertelenmişti. Demirtaş, niyet ve tabir özgürlüğü hakkının engellediği gerekçesiyle yaptığı başvuruyu 2019 yılında karara bağlayan AİHM, Türkiye’yi tazminata mahkum etmişti. AİHM’in ihlal kararı akabinde Diyarbakır 5. Ağır Ceza Mahkemesi’ne başvuran Demirtaş’ın avukatı Mesut Beştaş, AİHM’in kararında belirtilen ihlal sonuçlarının ortadan kaldırılması için yargılamanın yenilenerek Demirtaş hakkında beraat kararı verilmesini talep etti.
DURUŞMA ‘KABULE DEĞER’ BULMADI
Demirtaş’ın başvurusunu 28 Ocak 2020’de inceleyerek karara bağlayan duruşma, kararın açıklanmasının geriye bırakılması (HAGB) kararının mutlaklaşan karar niteliğinde olmadığı gerekçesiyle Demirtaş’ın yine yargılanma talebini reddetti.
Duruşma münasebeti şöyle: “her ne kadar Avrupa İnsan Hakları Duruşması 9 Temmuz 2019 tarihinde vermiş olduğu kararında ihlal kararı vermiş ise de, sanık hakkında verilen kovuşturmanın ertelenmesi kararı kamu davasını sonuçlandıran kesin nitelikte bir karar olmadığı, kovuşturma kademesinin devam ettiği, ortada verilmiş ve katılaşmış bir kararın bulunmadığından sanık müdafilerinin yargılanmasının yenilenmesi taleplerinin reddine karar verilerek aşağıdaki biçimde karar kurulmuştur. Yargılanmanın yenilenmesi talebinin 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunun 311. hususunda öngörülen kaideleri taşımaması sebebiyle 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 318/1-3 hususu yeterince kabul bedel bulunmadığından reddine.”
AİHM’İN KARARI YOK SAYILDI
Demirtaş’ın avukatlarından Mesut Beştaş, kararın kaldırılması için bir üst duruşma olan Diyarbakır 6. Ağır Ceza Mahkemesi’ne yaptığı itirazın reddedilmesi üzerine Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) ferdi müracaatta bulundu.
Avukat Mesut Beştaş
Müracaatta, AİHM’in ihlal kararı yeterince Demirtaş hakkında yine yargılama kararı verilmesi yasal bir mecburilik olması gerekirken mahallî duruşmanın müracaat dilekçesi ve AİHM kararını incelemeden bu talebi keyfi ve hukuka muhalif bir biçimde reddettiği vurgulandı. Mahallî duruşmanın Demirtaş hakkında verilen HAGB kararı kesin karar niteliğinde değerlendirmeyerek AİHM’in davanın temele dair verdiği ihlal kararı yok saydığına işaret edilen müracaatta, mutlaklaşan HAGB kararının mahallî duruşmanın kararının bilakis infaz gören ve kontrol ile birlikte isimli sicil kaydına işlenen bir karar olduğuna işaret edildi.
AVRUPA KURULU BAKANLAR KOMİTESİ’NE MÜRACAAT
AİHM ihlal kararı mucibince tekrar yargılama yapılması gerekirken, talebinin reddine karar verilmesi nedeniyle Demirtaş’ın Anayasa’nın 36’ıncı hususunda teminat altına alınan adil yargılanma ve 26’ıncı unsurundaki fikir ve tabir özgürlüğü hakkının ihlal edildiği belirtildi.
Müracaatta, AİHM’in verdiği ihlal kararının Demirtaş hakkında daha evvel verilen kararın sonuçlarının giderilmesine yönelik olmasına karşın lokal duruşmanın ihlal kararının sonuçlarının ortadan kaldırılmayarak, Türkiye’nin AİHS’nin 10. Hususunda teminat altına alınan söz özgürlüğü ile AİHS’nin 46. Hususundaki AİHM kararlarına uyma taahhüdünü yerine getirmediği vurgulandı. Demirtaş’ın avukatlarından Beştaş, Türkiye’nin AİHM’in ihlal kararını uygulamadığı gerekçesiyle, AİHM kararlarının uygulamasıyla vazifeli olan Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesine başvurdu.
‘TÜRK YARGISI DAĞILMA SÜRECİNE GİRMİŞTİR’
Kararı kıymetlendiren belgenin avukatı Mesut Beştaş, “Kamuoyuna yansıyan davanın küçük kısmından da anlaşılacağı üzere Türk yargısı önemli bir dağılma sürecine girmiştir. Bu davada görüldüğü üzere duruşmaların ne biçimde karar vereceği öngörülemez bir noktaya gelmiştir. Bu öngörülemezlik, duruşmaların yasanın ve hukukun gerektiği üzere uygulamamasından kaynaklanıyor. AİHM, Selahattin Beyefendi hakkındaki yargılamanın fikir özgürlüğüne açık bir müdahale olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. Buna karşın AİHM’in kararına uymak zorunda olan mahallî duruşma, yetkilerini aşarak yine yargılama ve beraat kararı vermesi gerekirken bu talebimizi reddetti. Türk yargı mercilerinin yetki ve vazife sonlarının nelerden ibaret olduğunun birileri tarafından hatırlatılması gerektiğine inanıyorum. Yaşanan hukuksuzluklara ve haksızlıklara karşı koyma ve önüne geçme misyonunun yargı mercilerine bırakılmasının ne yazık ki yakıcı bir muhtaçlık haline geldiğini düşünüyorum” dedi.
NE OLMUŞTU?
Edirne F Tipi Cezaevi’nde 4 Kasım 2016’dan beri tutuklu olan HDP eski Eş Genel Lideri Selahattin Demirtaş, İHD Diyarbakır Şube Lideri ve Diyarbakır Demokratik Platformu Sözcüsü olduğu 5 Temmuz 2005 tarihinde Roj TV’deki programa telefonla bağlandı. Demirtaş, Kürt sorunu ve Abdullah Öcalan ile ilgili niyetlerini açıkladığı gerekçesiyle hakkında “basın ve yayın yoluyla örgüt propagandası” yaptığı argümanıyla dava açılmıştı. Kapatılan özel yetkili Diyarbakır 5. Ağır Ceza Duruşması 28 Eylül 2010’da açıkladığı kararında “örgüt propagandası” yaptığı teziyle Demirtaş’a 10 ay mahpus cezası vermiş daha sonra “hükmün açıklanmasının geriye bırakılmasına” karar vererek cezayı ertelemişti.
Yargıtay kararı onayınca Demirtaş, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) yer alan fikir ve tabir özgürlüğü ile ilgili hususlarını ihlal ettiği gerekçesiyle AİHM’e başvurmuştu. AİHM, 9 Temmuz 2019’da kararını açıklayarak Demirtaş’ın, AİHS’nin 10. Hususunda teminat altına alınan tabir özgürlüğü hakkının ihlal edildiğine karar verdi. AİHM kararında, Demirtaş’ın kamuoyuna söz ettiği kelamları ayrıntılı incelendiğinde “şiddete, silahlı isyana tahrik ya da teşvik içermediğini ve nefret söylemi barındırmadığını” vurgulandı. AİHM, bu nedenle Demirtaş’ın cezalandırılmasının demokratik bir toplumun gereklerine karşıt olduğuna işaret ederek, Türkiye’yi 2 bin 500 Euro manevi tazminat ile 1000 Euro duruşma masrafı ödemeye mahkum etti.
Gazete Duvar
