DUVAR- Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinin Alipaşa Mahallesi’nde Ortodoks Ermenilerine ilişkin Surp Sarkis Kilisesi’nin yüzde 70’lik kısmı yıllar içinde yıkıldı. Defineciler tarafından tahrip edilen kilisenin geriye kalan kısmı ise yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya. Rastgele bir ihtar levhasının bulunmadığı kilisede, 6 Aralık 2019’da duvarlarının yağmurdan etkilenmesiyle meydana gelen göçükte bir çocuk ağır yaralandı. Göçükte iki sütun ve 50’ye yakın taş yerinden çıktı. Yıkımın akabinde muhafaza altına alınmayan taşlar çalındı.
Mezopotamya Ajansı’nın haberine nazaran, kilisenin korunmaması ve taşların çalınmasına reaksiyon gösteren Halkların Demokratik Partisi (HDP) Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, kenttin hafıza ve anısının yok edilmeye çalışıldığını söyledi.
‘ERMENİLERİN VARLIĞINININ EN BÜYÜK DOKÜMANLARINDAN BİRİ YOK EDİLİYOR’
Geçtiğimiz yüzyılın başına kadar Diyarbakır nüfusunun yarısının Ermeni ve Süryanilerden oluştuğunu hatırlatan Paylan, “Ermeni ve Süryani halkının hem Sur’da hayatı hem de kültürel varlıkları vardı. Lakin büyük bir yıkım sonrası hem halklar hem de bu halkların kıssası, hafızası, kültürel yerleri yok edildi ve yok edilmeye devam ediliyor. Surp Sarkis Kilisesi de bunların sembollerinden birisi. Surp Sarkis Kilisesi maalesef yıkılmaya terk edildi ve şu anda da görüldüğü üzere taşları da çalınarak, aslında bir hafıza, kıssa, Ermenilerin buradaki varlığına dair en büyük evraklardan birisi daha yok ediliyor” diye konuştu.
Eski Diyarbakır Büyükşehir Belediye Lideri Osman Baydemir devrinde Surp Giragos Kilisesi’ni restore edildiğini anımsatan Palyan, “Surp Sarkis Kilisesi’nin onarılmasına ait projeler hazırlandı. Lakin daha sonra çatışmalı devir ve kayyım siyasetiyle birlikte bu çalışmalar askıya alındı. Biz tabi ki şu anda Kültür Bakanlığı’na ve başka ilgili mercilere en azından Surp Sarkis Kilisesi’nin korunması tarafında davette bulunduk. Fakat kilisenin mülkiyeti şu an da Diyarbakır Ermeni Kilisesi Vakfı’na aittir. Lakin bu vakfın, kiliseyi restore edecek gücü bulunmamakta. Bu manada mahallî idare, merkezi idare ve vakıfla birlikte kilisenin restore ve ihya edilmesi konusunda çalışma yürütmesi lazım” dedi.
Kilisenin tamiri için milletlerarası teşebbüslerde bulunduklarını lisana getiren Paylan, fakat iktidarın dış siyasetinden ve faşizan uygulamalarından kaynaklı dünyadaki Ermeni halkından gelecek takviyelerin engellendiğini söz etti. Türkiye’nin çok kültürlü ve kimlikli bir tarihe sahip olduğunu belirten Paylan, “Diyarbakır Surp Sarkis Kilisesi bu sembollerden birisi ve Surp Sarkis’e daima bir arada sahip çıkmalıyız” diye seslendi.
‘YOK ETME SİYASETİ DEVAM EDİYOR’
Muhafaza Konseyinin yalnızca raporlama yapan bir kurum olduğunu kaydeden Paylan, bakanlığın kilisenin korunması için önlem alma kararı vermesi gerektiğini söyledi. Diyarbakır’ın hafıza ve anısının yok edilmeye çalışıldığını belirten Paylan, kilisenin büyük bir kısmının yıkıldığına dikkat çekerek, “Burada kültürel varlıkları, kepçelerle kamyonlara doldurup götürdüler. Geride kalan kültürel varlıklar konusunda da maalesef bir yok etme siyaseti devam ediyor” dedi.
Paylan, kilisenin korunması için hem bakanlık hem de ilgili kurumlara gerekli teşebbüslerde bulunacağını söyledi.
Gazete Duvar
