Avrupa Kurulu’na üye ülkelerin meclislerinden seçilen milletvekillerinin yer aldığı parlamento olan Avrupa Kurulu Parlamenter Meclisi (AKPM) bugün bir kere daha ‘acil gündem maddesi’ olarak Türkiye’yi görüştü. AKPM’nin Strasbourg’daki genel şura toplantılarında tartışılan “Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi” başlıklı rapor ve beraberindeki karar tasarısı, 16’ya karşı 89 oyla kabul edildi, oylamada 23 parlamenter çekimser kaldı. AKPM’nin Türk ve Azeri üyeleri karara karşı oy kullanırken, Rus ve Sırp üyeler çekimser kalmayı tercih etti.
Deutsche Welle’den Kayhan Karaca’nın özel haberine nazaran, AKPM Türkiye raportörleri olan İsveçli parlamenter Thomas Hammerberg ve İngiliz parlamenter John Howell’in hazırladığı rapor ve karar metninde Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesi, parlamenter dokunulmazlığı, yargı bağımsızlığı ve söz özgürlüğü mevzuları ön plana çıkarıldı. Ankara’ya Avrupa Kurulu üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri bir kere daha hatırlatıldı.
‘HDP’NİN KAPATILMASI TEŞEBBÜSÜ TASA VERİCİ’
Genel konsey oturumunun Türkiye’deki son gelişmeler nedeniyle düzenlendiğini belirten raportör Hammerberg, HDP’nin kapatılmasına yönelik teşebbüsün “kaygı verici” olduğunu söyledi. Tabir özgürlüğü alanındaki meseleler, sivil toplum kuruluşlarının serbestçe çalışabilmesi ve gazetecilerin meselelerini gündeme taşıdı. Raporla “Türkiye’yi cezalandırmak” yahut “teröre dayanak vermek” üzere niyetleri olmadığını lisana getirdi.
Başka raportör John Howell ise Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ve yargı bağımsızlığı meselesine değindi. Kontrattan çekilmeyi “kötü bir karar” olarak kıymetlendirerek, “Ankara’nın bu kararı tekrar değerlendireceğini umduğunu” söyledi.
‘AVRUPA KURULU’NDAN DIŞLANABİLİR’
AKPM’nin sayıca en büyük kümesi Sosyalistler, Demokratlar ve Yeşiller ismine konuşan Alman parlamenter Frank Schwabe, Türkiye’nin “kötü bir yolda” olduğunu savundu. Bu türlü devam etmesi halinde Avrupa Konseyi’nden dışlanmaya kadar gidebilecek bir sürecin başlayabileceği ikazında bulundu.
‘KENDİ STRATEJİK ÇIKARLARINA DA AYKIRI’
Hristiyan Demokrat Küme ismine konuşan Alman parlamenter Andreas Nick, Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyeliğinden kaynaklanan yükümlülükleri olduğunu, bunların başında AİHM kararlarının geldiğini hatırlattı. Türkiye’nin “bu formda devam etmesinin kendi stratejik çıkarlarına da karşıt olduğu” görüşünü tabir etti.
Liberal Küme ismine kelam alan Danimarkalı parlamenter Gyde Jensen, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı ve parlamenter dokunulmazlığı hususlarında telaşları olduğunu belirtti. Buna karşılık Ahmet Altan hakkındaki son tahliye kararının “AİHM’nin ne derece faydalı olduğunu bir sefer daha gösterdiğini” söyledi.
HİŞYAR ÖZSOY: TÜRKİYE ÖBÜR ÜYELERE MAKÛS ÖRNEK OLABİLİR
Birleşik Avrupa Solu (Komünist Grup) ismine konuşan HDP milletvekili Hişyar Özsoy ise Avrupa Konseyi’ni Türkiye hakkında sıradan kararlar yerine daha aktif tedbirler almaya çağırdı. Türkiye’nin öbür üye devletlere “kötü örnek olabileceğini” ileri sürdü.
AK PARTİ VEKİLİ İSTANBUL MUKAVELESİ’Nİ SAVUNDU
Oturumda kelam alan AKPM Türk heyeti lideri AK Parti milletvekili Ahmet Yıldız ise “İstanbul Mukavelesi yanlısı olduğunu” söyledi. Yıldız, bununla birlikte, ülkeleri mukaveleyi şimdi onaylamamış Avrupalı parlamenterlerin Türkiye’nin kontrattan çekilmesini eleştirmelerinden yakındı. Yıldız, karar metninde terörle uğraş, yargı bağımsızlığı ve tabir özgürlüğü mevzularında kullanılan kimi sözlerin kendileri açısından “sorunlu” olduğunu da belirtti.
AK PARTİLİ VE MHP’Lİ ÜYELERİN TALEPLERİ REDDEDİLDİ
Kararla ilgili sonuncu oylama öncesinde AKPM’nin AK Partili ve MHP’li üyelerinin, “HDP hakkındaki kapatma davası teşebbüsünün MHP’nin talebi üzerine başlatıldığı” tabirlerinin metinden silinmesi, PKK için “terör örgütü” tabiri kullanılması ve “Gülen Hareketi” yerine “FETÖ terör örgütü” ibaresinin benimsenmesi için sundukları değişiklik önergelerinin tamamı oy çoğunluğuyla reddedildi.
‘İSTANBUL SÖZLEŞMESİ’NDEN ÇEKİLME TÜRKİYE İÇİN GERİLEME’
Kararda Ankara’nın, kısaca “İstanbul Sözleşmesi” olarak bilinen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Çabaya Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi”nden çekilme kararı Türkiye için “gerileme”, Avrupa Kurulu için ise “çok taraflı işbirliğinin zayıflaması” olarak değerlendirildi. Türkiye’nin bundan bu türlü kontrata taraf ülkeler ortasındaki milletlerarası işbirliğinden yararlanamayacağı ve kontratta tanımlanan cürümlere ait bahislerde cezai işbirliği talebinde bulunamayacağı hatırlatıldı.
VENEDİK KURULU’NDAN ÇEKİLMEYE DAİR UNSURLAR HAZIRLANMASI İSTENDİ
Avrupa Kurulu tarihinde bir birinci olan bu yeni gelişmenin “demokratik toplumlarda memleketler arası antlaşmaların feshedilmesini düzenleyen normlarla ilgili düşünsel bir çalışma gerektirdiğini” belirten AKPM, bu hedefle Avrupa Konseyi’nin anayasal hususlarla ilgili uzman organı Venedik Komisyonu’ndan “Avrupa Kurulu mukavelelerinin onaylanma ve feshedilmelerini düzenleyecek şartlar hakkında mukayeseli bir çalışma ve yönlendirici prensipler hazırlamasını” istedi.
AYM KARARLARININ ÜSTÜNLÜĞÜ HATIRLATILDI
Siyasi partiler ve parlamenter ömrün demokrasi için ehemmiyetine atıf yapılan kararda, bilhassa HDP’li milletvekilleri ve belediye liderlerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasına ait teşebbüslere değinildi, Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarının birinci derece mahkeme kararlarının üstünde olduğu hatırlatıldı. AYM’nin parti kapatma davalarında AİHM içtihadı ışığında karar vermesi istendi.
‘YARGIDAKİ BAĞIMSIZLIK SIKINTISIYLA BAŞA ÇIKILMALI’
Türkiye’de muhalefet partilerine mensup parlamenterlerin “yazılı yahut kelamlı tabirleri nedeniyle dokunulmazlıklarının kaldırılacağı tehdidi altında yaşadığı” derdinin lisana getirildiği kararda, bu duruma son verilmesi için terörle çabaya ait yasal mevzuatta AİHM kararları temelinde değişiklik yapılması ve “Türk yargı sistemindeki bağımsızlık ve tarafsızlık meselesiyle başa çıkılması” istendi.
‘KAVALA VE DEMİRTAŞ HAKKINDAKİ AİHM KARARLARININ UYGULANMASI ZORUNLU’
Kararda Türkiye’nin Avrupa Kurulu üyeliğinden kaynaklanan yükümlülüklerinden biri olan AİHM kararlarını yerine getirme zaruriliği da gündeme getirildi. AİHM kararları ve bu kararların uygulanışının denetleyicisi olan Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi kararları gereği Osman Kavala ve Selahattin Demirtaş’ın “derhal hür bırakılmaları” talep edildi. (DW Türkçe)
Gazete Duvar
