İSTANBUL – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran temmuz ayında işsiz sayısı 4 milyon 227 bin kişi olurken, son bir yılda işgücü 1 milyon 622 bin kişi azaldı. Öte yandan kısa çalışma ödeneği bu ay sonu, işten çıkarma yasağı ise kasım ortasında sona eriyor. Bu süreçle birlikte yeni bir işsizlik dalgasından tasa ediliyor. Üstelik, iş bulma umudunu kaybettiği için iş aramayan ve TÜİK hesaplamasında yer almayan işsiz sayısı da en az resmi sayılardaki işsiz sayısı kadarken…
TÜSİAD ve Sabancı Üniversitesi tarafından kurulan Rekabet Forumu (REF) Konferansları’nın ikincisi ‘Türkiye’de Şirket Dinamikleri ve Yeni İstihdam Oluşumu’ panelinde, Türkiye’de şirket dinamizminin istihdam oluşumuna tesirleri, işsizlik sayıları ve iktisattaki gidişat değerlendirildi.
Aktifliğin açılış konuşmasını TÜSİAD İdare Şurası Lider Yardımcısı ve Sanayi Siyasetleri Yuvarlak Masa Lideri Bahadır Balkır yaptı. Açılış konuşmasının akabinde, REF Yöneticisi, Tabip Öğretim Üyesi Esra Durceylan Kaygusuz’un moderasyonunda panel gerçekleştirildi. Prof. Dr. Ümit Özlale ve Dr. Beyza Polat “Türkiye’de Şirket Dinamiklerini ve İstihdam Oluşumunu Anlamak” başlıklı çalışmanın sunumu yaparak, tablolar eşliğinde detaylı bir tahlil yaptı. Prof. Dr. Haluk Levent ise bilhassa işsizliği mercek altına alarak, korona salgınının yalnızca ‘gelmekte olanı’ hızlandırdığının altını çizdi.
BALKIR: İSTİHDAMI ETKİLEYEN ÜÇ ETKEN…
TÜSİAD İdare Konseyi Lider Yardımcısı Balkır, açılış konuşmasında, yeni istihdam yaratmanın kaideleri ve şirket dinamiklerinin istihdama tesirlerinin hem akademik literatürde hem de pratikte hayli dikkat cazip bahisler olarak öne çıktığını anlattı. Bu durumun temel olarak 3 nedene bağlanabileceğini belirten Balkır, bunları şöyle sıraladı:
“–Bunlardan biri hiç kuşkusuz iş yapma alışkanlıklarımızı, iş yapış biçimlerimizi ve hatta işlerimizi derinden etkileyen Dördüncü Sanayi İhtilali. Bu süreçte kimi işlerin ortadan kalkması; buna rağmen yeni işlerin ve yeni marifet setlerinin oluşmasıyla istihdam ve buna bağlı olarak eğitim siyasetlerinin tekrar şekillenmesine şahit oluyoruz.
–İkinci nedeni, son devrin en kıymetli meselelerinden Covid-19 salgını. Covid-19 salgınının devam etmesi durumunda istihdam yaratmak için atılacak adımların vakitlice düşünülmesi koşul.
–Üçüncü nedeni ise pahası her geçen gün artan bilgi ve datanın demokratikleşmesi. Şirket bilgilerinin inançlı ve sağlıklı bir formda toplanması, saklanması ve tahlil edilmesi istihdam oluşumuna daha geniş bir perspektiften bakmamıza imkan sağlıyor.”
PROF. ÖZLALE: İŞGÜCÜNDEN ÇIKIŞ PANDEMİ ÖNCESİ BAŞLADI’
Prof. Dr. Ümit Özlale ise TÜİK datalarına nazaran işgücünün Temmuz 2020 itibariyle 1 milyon 622 bin kişi azaldığına dikkat çekerek “İş gücünden çıkış, işsizlik kadar hatta daha da kıymetli. Datalara nazaran işgücünden çıkışın pandemi öncesi başlamış olması dikkat çektiyor. Resmi sayılara nazaran işsiz sayısı 4 milyon 227 bin ancak, fakat bir o kadar da iş bulmaktan umudunu kestiği için iş aramayanlar ve hasebiyle hesaplamaya katılmayanlar var” dedi.
.
‘GENÇ İŞSİZLİK YÜZDE 40’
TÜİK bilgilerinin dar tarifli hesaplama üzerinden oluşturulduğunu belirten Özlale, işgücüne dahil olmayanlar ile işgücüne dahil olup işsiz olanlar da dikkate alındığında genç işsizliğin yüzde 40’larda olduğunu anlattı ve ekledi: “Türkiye’nin yine istihdam yaratacak siyasetler oluşturulmasına muhtaçlığa var. Genç işsizliği yakından takip edilmeli. Emek ağır dallardaki işsizliğe mültecilerin tesiri önümüzdeki günlerde daha çok kendini gösterecek. Bu durumun sonuçları üzerine siyaset ve tahliller üretilmeli.”
.
‘TÜRKİYE’DEKİ FİRMALARIN YÜZDE 98’İ KOBİ’
Prof. Dr. Özlale ve Dr. Beyza Polat, “Firmalar açısından Türkiye öbür ülkelere kıyasla ne durumda” sorusunun karşılığını ise şöyle verdi:
-ABD’deki firmaların yarısı KOBİ iken bu oran Türkiye’de yüzde 98.
-Türkiye’deki KOBİ’ler toplam istihdamın yüzde 55’ini sağlıyor. Bu oran Kolombiya’da yüzde 32, ABD’de yüzde 4.
-Türkiye’de KOBİ sınıflandırması ve bu sınıflandırmaya nazaran yapılan düzenlemeler şirketlerin ölçek tercihinde çok kıymetli.
.
İSTİHDAMDA HİZMET BÖLÜMÜ TARTISI VAR
-Sektör bazında bakıldığında ise Türkiye’deki istihdamın yaklaşık yüzde 40’ı, pandemi sürecinden en çok etkilenen hizmet bölümünde yer alıyor.
MİKRO ÖLÇEKLİ İŞLETMELER 5 YIL SONUNDA TIKANIYOR
Mikro ölçekli işletmelerin yüzde 81’inin 5 sene sonunda ya büyüyemediğini ya da faaliyetine son verdiğini vurgulayan Özlale ve Polat, “Mikro ve küçük ölçekli şirketlerin kıymetli bir kısmı birinci yıllardan sonra net iş sağlayamıyor” tespitini, tablolar eşliğinde anlattı.
.
İŞLERİN YÜZDE 80’İ GENÇ ŞİRKETLER TARAFINDAN YARATILIYOR
Prof. Dr. Ümit Özlale ve Dr. Beyza Polat, datalara ait sonuç olarak şu değerlendirmede bulundu:
-Şirketler kısmında giriş oranlarında yavaşlama ve çıkış oranlarında artış göze çarpıyor.
-Türbülans ve yaratıcı yıkıcılık tesirinden bahsetmek güç.
-Türkiye’deki işlerin yüzde 80’i genç şirketler tarafından yaratılıyor.
-COVID-19 sürecinin işgücü piyasasına tesirini ölçmek kolay değil. Birçok farklı bilgi kaynağı entegre edilmeli.
-Yapılan çalışmalar, çalışılan saat bilgilerine bakıldığında işgücü kaybını daha net ortaya koyuyor.
-Bu çalışmanın bulguları, pandemi sürecinin yeni şirketlerin kurulmasını yavaşlatması halinde istihdam üzerinde ek bir olumsuzluk yaratacağını söylüyor.
.
PROF. LEVENT: COVID GELMEKTE OLANI HIZLANDIRDI’
Prof. Dr. Haluk Levent ise Türkiye’de son üç yıldır istihdamda azalma olduğunu hatırlatarak, “Pandemi, gelmekte olanın gelişini hızlandırdı yalnızca. Koronadan sonra da istihdamda azalma ve sakinliğin süreceğini söyleyebiliriz” dedi.
.
EĞRETİ İSTİHDAM
Mevcut istihdamın 6,7 milyonunun ‘eğreti istihdam’ olarak nitelendirdiği ‘bugün işi var ancak yarın ne olacağından emin olmayan, iş teminatından mahrum çalışanlardan oluştuğunun altını çizen Levent, şu değerlendirmede bulundu:
“Yani mevcut çalışanların yüzdü 30’unun yarın işini koruyup koruyamayacağı muhakkak değil. Küçük ölçekli işletmeler, kısa çalışma ödeneği sonrası eski ekonomik düzeye dönüşünü sağlayamazsa 2, 2,5 milyon potansiyel işsiz daha var demektir. Bu durumda işsizlik kabul edilemez düzeyler olan yüzde 20’lere gelecektir.”
.
.
NELER YAPILMALI?
Prof. Dr. Levent’in mevcut krizin durumu, yapılabilecekler ve işsizlikle gayret bahislerindeki saptamaları şöyle:
SONUÇ:
-Öncekilerden farklı olarak uzun süren bir krizin içerisindeyiz.
-İç ve dış talebin toparlanması uzun sürecek ve meçhuller barındırıyor.
-Teknolojik gelişmeler/dijital dönüşüm istihdam açısından tehdit yaratıyor.
-İnovasyonu destekleyecek ortam oluşturulamadı.
-İklim yıkımının tesirleri hissedilmeye başlandı.
-Büyüme rejimi tıkanmış durumda.
YAPILABİLECEKLER
-Kurumların tekrar ayağa kaldırılması,
-Covid-19 şoku ile son derece berbatlaşan gelir dağılımını ve iklim krizini dikkate alan bir ekonomik yapının oluşturulması sağlanmalıdır.
İŞSİZLİKLE GAYRET
-Minimum refah ile çalışma zaruriliği ortasındaki bağı kopartmak tartışılmalı.
Gazete Duvar