DİYARBAKIR – HDP Diyarbakır vilayet binası ile Yenişehir ilçe binası perşembe günü polis tarafından kuşatıldı, iki binada da aramalar yapıldı. Yenişehir’de aramalar erken bitti ve ilçe eşbaşkanları gözaltına alındı. Vilayet binasındaki aramalar ise uzun sürdü ve akşamın geç saatlerinde, bütün gün vilayet binasında tutulan vilayet eşbaşkanları emniyete götürüldü.
İki binada da hard diskler, partinin afişleri, pankartları cürüm kanıtı sayılarak emniyete götürüldü. Operasyonun münasebeti de esasen Yenişehir ilçe binasına bir kişinin pankartla girdiğine dair bir ihbardı.
Partililer vilayet binası önünde, polis barikatının gerisinde arama süreçlerinin bitirilmesini bekledi. Aslında izlediler demek de mümkün. İzlerken bir öfke vardı HDP’lilerde elbette lakin bir şaşkınlıktan kelam etmek mümkün değil. Zira Diyarbakır vilayet binası birinci sefer polis operasyonuna maruz kalmıyordu, daha evvel de değişik vesilelerle basıldı, bina içinde milletvekilleri tartaklandı, partililer gözaltına alındı.
Savcı ve kolluk tarafından bir partinin vilayet binasına baskın yapma ‘alışkanlığı’, bütün siyaset aleminde de bir alışkanlığa neden olmuş olmalı ki kimse hadiseyle ilgilenmedi. Parti binasının maddelerle belirlenen ayrıcalıklı pozisyonunun bir ihbarla unutuluvermiş olmasını HDP’liler ‘hukuksuzluk’ olarak kıymetlendiriyor lakin bu duruma karşı da Meclis’te kümesi bulunan öteki partiler de sessiz kalma ‘alışkanlığını’ sürdürüyor. Meğer hadiseler Diyarbakır üzere kıymetli bir kentte geçiyor.
Bunlar olup biterken siyasete ve siyasi partilere liberal perspektiften bakan akademisyen Vahap Coşkun’la HDP’yi, HDP’ye yönelik baskıların nedenlerini, muhalefet partilerinin HDP’ye ikircikli yaklaşımını, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi’ni, kayyımları ve Diyarbakır’ı konuştuk.
‘OPERASYONUN GERÇEK AMACI GİZLENMİYOR’
Evvel HDP’yi sormak istiyorum. HDP’lilere yönelik gözaltılar, belediyelere kayyım atamaları, milletvekilleri hakkında hazırlanan fezlekeler ile hükümet ve hükümete yakın medyada HDP’nin Meclis’teki 3’üncü siyasi parti değilmiş üzere “terör örgütü” olarak verilmesini nasıl kıymetlendirmek gerekiyor? Hükümetin buradan elde etmek istediği sonuç nedir?
Kobanê vakalarıyla ilgili HDP’ye yapılan operasyona dair iki önemli noktanın altı çizilmeli. Biri, bu operasyonların temelinde hukuksal değil siyasi gereksinimlerin olmasıdır. Altı yıllık bir belge bu; daha evvel bu belgeyle ilgili birçok süreç yapıldı. Türel açıdan bu türlü bir operasyonun yapılmasını gerekli kılan rastgele bir yeni kanıt ya da soruşturma kelam konusu değil. Başsavcılığın yaptığı açıklamada, bu operasyona destek teşkil edecek rastgele bir tabir yok. Hülasa bu operasyon, maddi gerçeği ortaya çıkarmak için değil, siyasi gayelere hizmet etmek için yapıldı. Yabancı olunan bir tutum değil bu. Devlet, kullanışlı olduğunu düşündüğü kimi değerli evrakları kapatmıyor, açık bir halde rafta tutuyor ve vakti geldiğinde bu evrakları raftan indirip kullanıyor.
Başkası ise, bu operasyonun geçmişe değil geleceğe dönük yapıldığıdır. Daha açık bir sözle gaye, altı yıl evvelki vakaları aydınlığa kavuşturmak değil, gelecekte yapılacak seçimler için siyasal alanı tanzim etmektir. İktidar, HDP’yi şeytanlaştırıp HDP üzerinden siyasal kutuplaşmayı derinleştirmeyi ve muhalefetin bir ortaya gelebileceği tabanı tahrip etmeyi amaçlıyor. Gerçekten iktidara yakın kalemler köşelerinde bunu açıklıkla lisana getiriyorlar. “HDP’ye yönelik operasyonlarla ÂLÂ Parti’yi Millet İttifakı’ndan koparmak ve muhalefeti güçsüzleştirmek için adımlar atılırken” biçiminde cümleler kurarak, operasyonun gerçek amacını gizleme gereği duymuyorlar.
HDP’ye yönelik siyasi operasyonlardan hükümet istediği sonucu alabildi mi sizce?
Birtakım bakımlardan bu operasyonun iktidara katkısı oldu elbet. Mesela, gündemi belirledi, istediği bahiste bir gündem oluşturdu. Muhalefet partilerini belirli bir alana sıkıştırdı. Kemik tabanını tahkim etti vs. Bununla birlikte kutuplaştırmaya dayanan siyasi atakların bir istiap haddi var. Zannımca, geniş seçmen kitlesi için bu istiap haddi dolmuş durumda. Beşerler bu cinsten adımların ardındaki niyetin farkındalar. Keza muhalefet partileri de artık iktidarın bu oyunu nasıl oynadığını biliyorlar ve iktidarın kendilerinden beklediği yansıları göstermiyorlar. Bu da iktidarın ataklarının etkisini azaltıyor. Kısacası iktidar politik atraksiyonlarından artık eskisi üzere randıman alamıyor. Misal bu operasyon, muhalefet kanadında iktidarın beklediği yarılmayı yaratmadı. Lakin bu, iktidarın bu nevi teşebbüslerden geri kalacağı manasına gelmiyor. Bilakis bundan sonraki süreçte de iktidar bu cins denemeler yapmaya devam edecektir. Muhalefeti YETERLİ Parti ve HDP üzerinden zorlayacak, zayıf halka olarak gördüğü bu iki partiyi kaşıyarak muhalefet blokunu dağıtmaya yönelik teşebbüslerini sürdürecektir. İktidarın elinde devasa imkanlar var; bunları kullanarak muhalefeti baskılayacak ve siyasi mühendisliklerle muhalefet ittifakını çatırdatmayı deneyecektir.
YETERLİ Parti üzerinden oynanan oyunlar da bunu teyit eder nitelikte. Bakın DÜZGÜN Parti, bir mühlet evvel “milli ve yerli” diye kutsanarak Erdoğan ve Bahçeli tarafından Cumhur İttifakı’na davet edildi. Akşener bu daveti kesin bir lisanla geri çevirince, bir ay evvel ulusal ve yerliliği övülen GÜZEL Parti, tekrar FETÖ’cü olmakla suçlanmaya başlandı. AK Parti Küme Başkanvekili ÂLÂ Parti’yi kastederek, “Yakında küme bile kuramayacaklar” deyip bu oyunu deşifre de etti. Yeniden HDP milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılması için fezlekeler peş peşe Meclis’e gönderilmeye başlandı. Muhtemelen dokunulmazlıklar kaldırılarak HDP üzerindeki baskı artırılacak ve muhalefet içi tartışmalar alevlendirilmeye çalışılacak. Muhalefettin bu ve gibisi operasyonlara hazırlıklı olması gerekir.
HDP, kendisine yönelik baskıların üstesinden gelebildi mi? HDP’ye akıl vermek üzere olmasın lakin kelam konusu baskıların üstesinden gelebilmesi için, şimdiye kadar yaptıklarına ek olarak, ne yapabilir?
Tahlil Süreci’nin sona erdiği 2015’ten beri HDP hem fiili hem de hukuksal olarak bir baskı siyasetine maruz bırakılıyor. Öncelikle uğradığı tüm zorluklara karşın HDP’nin varlığını devam ettirmesinin ve seçmen tabanını koruma etmesinin büyük bir muvaffakiyet olduğunu belirtmek gerekir.
“Muhalefet, iktidarın ürettiği kıssadan diğer, alternatif bir öykü üretemiyor. Hasebiyle oyunu çoğunlukla hudutları iktidar tarafından tayin edilen bir alan içinde oynamak mecburiyetinde kalıyor.” Sorunuza gelince; HDP elbette kendisini baskılama siyasetine karşı gayret edecektir. Kuşkusuz bu uğraşını yürütürken -işbirliği imkanlarını geliştirme, bir iç muhasebe yapma, aktör ve telaffuz yenileme gibi- birtakım eksikliklerini gidermekle de yükümlüdür. Lakin gerçekçi olmak gerekirse, bu baskıların üstesinden gelmek tek başına HDP’nin başarabileceği bir mevzu değil. Nihayetinde HDP’nin gücü muhakkak, parlamentodaki yükü belirli. Dahası HDP’ye yönelen gayri-hukuki bir hareketi kamuoyunun bir kısmı olağan karşılayıp sessizlikle geçiştiriyor, bir kısmı da olması gereken olarak selamlayıp hararetle destekliyor. Kamuoyunun bu halinin da HDP’yi sınırladığı su götürmez.
Bu nedenle HDP’nin bu baskıları yalnız başına boşa çıkarması mümkün değildir. İktidarın hukuk ve demokrasi aykırısı hareketlerinin önlenmesi için, HDP haricinde, başka muhalefet partilerinin de sağlam durmasına gereksinim vardır. Muhalefet, bunun salt bir HDP problemi olmadığını bilmeli, iktidarın hukuku araçsallaştırarak siyaset alanını düzenlemesine ve HDP’yi kullanarak bütün bir muhalefeti terbiye etmesine yüksek sesle itiraz etmelidir. Siyasetin savunulması, HDP üzerindeki baskıyı azalttığı ölçüde bir bütün olarak muhalefetin de hareket alanını genişletir.
Tam da burada muhalefetin HDP’ye yaklaşımına değinmek gerekir. Tahminen HDP’nin ittifak kurma noktasında kimi yanlışları olduğu söylenebilir. Öte yandan muhalefetin de HDP’ye yaklaşımında problemler yok mu?
Son operasyondan sonra Kılıçdaroğlu, Davutoğlu ve Babacan, HDP Eşgenel Lideri Mithat Sancar’ı aradılar, operasyondan duydukları korkuları lisana getirdiler. Hakikat, gerekli ve kıymetli bir haldı. Lakin kâfi olduğunu söylemek güç. Etyen Mahçupyan muhalefete dair bir tahlilinde, “Cesaret siyasi iktidara yahut Erdoğan’a karşı çıkmak değil” diyordu: “Asıl cüret, muhalefetin kendi zihniyetinin ürettiği ideolojik ve kimliksel prangalardan kurtulmak için uğraşması.”
Katılıyorum buna; muhalefet, iktidarın ürettiği kıssadan öbür, alternatif bir kıssa üretemiyor. Münasebetiyle oyunu çoğunlukla sonları iktidar tarafından tayin edilen bir alan içinde oynamak mecburiyetinde kalıyor. Sonuçta muhalefetin toplumla ve birbirleriyle olan bağlantılarını de kıymetli ölçüde iktidar belirlemiş oluyor. Gerek bu kısır döngüden çıkması ve gerek birbiriyle daha sağlıklı bir alaka çerçevesi oluşturması için muhalefetin, iktidarın dayattığı gündeme karşı kendi gündemini koyması, iktidarın kavramlarına karşı kendi kavramlarını üretmesi ve topluma daha fazla inanç duyması gerekir. Çünkü 2019 Mart ve Haziran seçimleri, muhalefet partilerinin idare katlarında var olan birçok kaygının yersiz olduğunu, tabanların işbirliğine tavanların öngördüğünden çok daha yakın durduğunu gösterdi.
‘HDP İÇİNDEKİ TARTIŞMALAR YENİ DEĞİL’
HDP içindeki tartışmaları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Yeni bir tartışma değil. Ayhan Bilgen daha evvel de HDP’deki idare anlayışına karşı çeşitli tenkitlerde bulunmuştu. Altan Tan’ın HDP ile PKK ortasındaki irtibat ve uzaklığa ait kelamları de birinci kere söylem edilmiyor; çeşitli platformlarda farklı isimler bu istikamette tenkitlerde bulunmuşlardı. Sanırım bu tenkitlerin şimdilerde bu kadar gürültü çıkarmasının iki nedeni var: Biri HDP’nin devlet tarafından ağır bir formda kriminalize edildiği bir devirde söz edilmiş olmasıdır. Başkası de, iktidarın medya aparatlarının bu tenkitlere fazlaca iltifat edip gündemin başköşesine taşımasıdır.
Tenkitlerin zamanlamasına ve dillendirilme için tercih edilen mecralara ait itirazlarımı gizli tutmak kaydıyla, bu tenkitleri olağan ve sağlıklı buluyorum. Zira HDP’nin güçlü bir tabanı var, bu tabanını koruma ediyor lakin kendisinden beklenen hamleyi bir türlü gerçekleştiremiyor. 2015’te umut bağlanan bir parti iken 7 Haziran’dan sonra tabanına bir umut aşılayamıyor, farklı toplumsal kısımlara açılamıyor ve münasebetiyle da büyüyemiyor. Bunun bir tartışma doğurması kaçınılmaz.
Zannımca gözden geçirilmesi gereken üç kıymetli problem var: Birincisi, “bileşen hukuku” denilen yapısal sıkıntıdır. İkincisi, telaffuz ve aktör değişimidir. Üçüncüsü de PKK’nin pozisyonudur. Açık konuşmak gerekir: PKK silahları susturmadıkça ve Türkiye’de silahlı çabayı mutlak bir formda sonlandırmadıkça, HDP kendisi hakkındaki genel toplumsal algıyı dönüştüremez ve siyaseten bugünkünden daha yüklü bir duruma sahip olmaz.
Evet, devletin uyguladığı baskı HDP’yi bir varlık-yokluk gayretine itiyor. Varlığı korumak her şeyin önüne geçtiğinden, partide özeleştiri düzenekleri çalışmıyor ve partinin politik tercihlerinin detaylı bir kıymetlendirilmesi yapılamıyor. Ama HDP’nin sıkışmışlığının salt devlete bağlanamayacağını da unutmamak gerekir. Bu nedenle HDP’nin ayrıntılı bir muhasebe sürecinden geçmesi, sorun alanlarını serinkanlılıkla tahlil etmesi ve net bir karar vermesi gerekiyor. Bu muhasebe, artık ertelenemez ve geciktirilemez.
‘HDP’NİN ELİ FİİLEN BAĞLANIYOR’
HDP’nin kapatılmasını isteyenler bunu yüksek sesle lisana getiriyorlar. HDP kapatılabilir mi? HDP kapatılırsa hükümet için bir avantaj sağlanır mı?
Uzunca bir müddettir HDP’ye karşı uygulanan siyaseti “post-modern parti kapatma süreci” olarak tanımlıyorum. Kastım şu: Partinin hukuksal varlığına son verilmiyor fakat fiili olarak işlemez hale getiriliyor. Hukuken partinin kapsına kilit asılmıyor ancak fiilen partinin eli kolu bağlanıyor. Vaziyet bu iken iktidarın iradesini HDP’yi kapatmak istikametinde kullanacağına ihtimal vermiyorum. Üç sebepten:
Birincisi, Anayasanın 69. unsuruna nazaran siyasi partilerin kapatılması aşikâr bir süreç içinde gerçekleşiyor. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı dava açacak, Anayasa Mahkemesi bu davayı karar bağlayacak. Dava süreci uzayabilir, dolasıyla iktidarın kısa vadeli hesapları için bu uygun bir yol değil.
İkincisi, partinin kapatılması o partinin fikriyatının ortadan kaldırılması yahut o partiyi destekleyenlerin tercihlerinin kapatanlar lehine değişmesi sonucunu doğurmaz. Parti kapatıldığında, muhtemelen yedekte tutulan bir parti öne çıkarılır ve kitle de o partiye akar. Ayrıyeten partiyi kapatanlara karşı olan muhalefet ve aksilik da sertleşir. Dolayıyla bunun iktidara pratik bir yararı da olmaz.
Ve üçüncüsü, fili olarak hareket edemez duruma sokulan HDP’nin türel olarak açık tutulmasının iktidara yarayan bir tarafı var. HDP’nin türel varlığı, iktidara -özellikle dış dünyaya karşı- önemli bir propaganda imkânı sunuyor, demokrasinin işlediğinin ve siyasi sistemlerin açık tutulduğunun bir ispatı olarak gösteriliyor. İktidar, bu imkanı kaybetmek istemez.
‘İKİ YENİ PARTİ HÜKÜMETE MESAFELİ’
Evvel Gelecek Partisi, bir müddet sonra ise DEVA Partisi Diyarbakır vilayet kongrelerini gerçekleştirdi. Diyarbakır’da verilen iletilerden yola çıkarak, iki parti ile ilgili izlenimleriniz nedir?
Her iki partinin önderi de AK Parti’de ve hükümette kıymetli misyonları ifa etmiş ve en üst makamlarda bulunmuş politik aktörler; AK Parti’yi de devleti de iyi biliyorlar. Gerek programlarına ve gerek bugüne kadarki performanslarına bakıldığında her iki parti de AK Parti ile ortalarına keskin ve net bir aralık koyuyorlar ve iktisadi, siyasi ve hukuksal bahislerde AK Parti’den büsbütün ayrıştıkları bildirisini veriyorlar.
Birebir ayrışma Kürt sıkıntısında de kendini gösteriyor. Davutoğlu da Babacan da, AK Parti’nin 2002 ile 2015 yılları ortasında Kürt problemindeki demokratik reformcu çizgisini benimsiyorlar ve sahip çıkıyorlar. Lakin 2015’ten sonra MHP paydaşlığıyla girilen yolu eleştiriyorlar ve bunun Kürt sıkıntısını çıkmaza soktuğunu tabir ediyorlar. Her iki öndere nazaran, MHP ile geliştirilen paydaşlık, hem Türkiye’de genel olarak demokrasiyi ve hukuku geri götürdü hem de özel olarak Kürt sorununu büyüttü. Hasebiyle kendilerini bu iştirakin izlediği siyasetin karşısında konumlandırıyorlar.
Gelecek Partisi ile DEVA Partisi’nin kongrelerini gazeteci olarak izlemeye ve Diyarbakırlılarla iki partinin genel liderleri hakkında konuşmaya çalıştım. Kısaca ve kabaca şöyle: Davutoğlu hakkında dışişleri bakanlığı ve başbakanlığı periyodundan kalan olumsuz bir kanaat var. Babacan hakkında ise iktisat bakanlığı yaptığı devirden olumlu bir izlenim mevcut lakin siyasete verdiği uzun orta nedeniyle bir kararsızlık da var. İki parti başkanının bölge halkındaki tesiri sizce nedir?
Şahsi gözlemlerimden ve okuduğum birtakım saha çalışmalarından vardığım sonuç, sizin söylediklerinizle örtüşüyor. Davutoğlu’nun iki handikapı var: Suriye siyaseti ve hendek-barikat periyodunun başbakanlığı. Diyarbakır’da katıldığım birtakım toplantılarda bu tenkitler Davutoğlu’na yöneltilince, her iki mevzuda da kendisini halka anlatabileceğini söyledi. Kürt seçkinlerini ikna etmesinin sıkıntı olabileceğini, lakin halkın kendisini anlayacağını ve kendisinin de halkı ikna edebileceğini söyledi. Kanaatim, Davutoğlu açısından bu negatif algıların hala varlığını devam ettirdiği istikametinde.
Babacan’a gelince, Türkiye bugün bir ekonomik darboğazdan geçiyor. Geçmişinde başarılı bir iktisat hikayesinin olması Babacan için kayda kıymet bir avantaj. Lakin onun da geç alana çıkması, iletilerini net bir lisanla formüle etmemesi, partisinin tanınırlığının düşük olması üzere dezavantajları var.
“İktidarın iradesini HDP’yi kapatmak istikametinde kullanacağına ihtimal vermiyorum…” Halk nezdinde ne kadar teveccüh göreceklerini vakit gösterecek ancak ben her iki partinin de siyaset sahnesine çıkmasını son derece müspet bir durum olarak algılıyorum. Bir sefer, muhafazakâr-dindar AK Parti’nin monopol konumunun yıkılması kendi başına kıymetli. Öte yandan, özellikle şimdiye kadar AK Parti’ye dayanak veren muhafazakâr-dindar Kürt seçmenin değerli kısmında bir arayış var. Bu arayışa karşılık teşkil edebilecek alternatiflerin ortaya çıkması hem demokrasiyi güçlendirir hem mevcut siyasi dengelerin değişebilme ihtimalini artırır.
İki partinin de bölgedeki temel gayesi HDP’den çok AK Parti seçmenidir diyebilir miyiz?
İki parti de bir “merkez partisi” olma argümanına sahipler. “Sağcı”, “İslamcı”, “muhafazakâr” yahut “dindar” üzere kavramlarla tanımlanmalarına itiraz ediyorlar ve hangi kimliği taşırsa taşısın bütün seçmenlere hitap ettiklerini bilhassa belirtiyorlar. Bununla bir arada iki partinin de öncelediği iki seçmen kümesi var: Biri, eşyanın tabiatı gereği, AK Parti seçmenidir. Esasen iki partinin varlığını mümkün kılan da AK Parti seçmenlerinin bir kısmında baş gösteren rahatsızlıklardır. Hasebiyle bu partilerin öncelikle buraya yönelmesi doğaldır. Başkası ise, AK Parti ile HDP ortasında giden ve bugün itibariyle her iki partiden de hoşnut olmayan, gri alanda duran seçmenlerdir.
‘KAYYIMLARA KARŞIN HDP’NİN SEÇMENİ’
Hükümetin kayyım uygulamasından beklentisi, sizce gerçekleşti mi?
Belediyelere el konulması, HDP’nin sivil toplumla olan bağını zayıflattı. Halkla irtibata girmesini engelledi. HDP’nin parti siyasetine uygun olarak öncelik verdiği kimi kültürel hizmetlerin (anadil, Kürtçe tiyatro) önüne set çekti. HDP’yi şeytanlaştırdı, uzak durulması gereken bir parti algısını güçlendirdi. İktidar, buralarda belirli kazanımlar elde etti.
Lakin şayet gaye, HDP’nin halk takviyesini düşürmek ise bunda bir başarısı yok iktidarın. Kamuoyuna yansıyan bütün araştırmalar HDP’nin seçmenini koruma ettiğini gösteriyor. En sadık seçmen kitlesi HDP’de, kayyımlar bu sadakatin artmasını sağlayan bir fonksiyon de görüyor. Türel mağduriyet, kimi durumlarda siyasi olarak çıkara da dönüşebiliyor.
Diyarbakır’da örneğin demiryolları duvar örüyor, surlarda onarım yapılıyor, Bağlar’da kentsel dönüşüm yapılıyor ve bunlardan Diyarbakır’da yaşayan insanların, diyelim bu mevzularla ilgilenen kurumların haberi olmuyor. Bunda bir kayyım tesiri olduğunu düşünüyorum. Yani şehremini olmayınca her şey devlet aklıyla oluyor ve devlet aklı her türlü tenkide vs. kapalı oluyor. Siz ne dersiniz? Diyarbakır ve kayyımla yönetilen öbür kentler hak ediyor mu bu uygulamayı?
Hiç elbet, hiçbir kent hak etmiyor bu uygulamayı; çünkü burada demokrasinin parantez içine alınmasından bahsediyoruz. Bakın, bir belediye liderinin vazifeden uzaklaştırılmasını gerektiren hukuksal bir durum olabilir. Ancak halk yalnızca belediye liderini seçmiyor, belediye meclisini de seçiyor. Şayet bir belediye lideri vazifeden alınırsa demokratik olarak yapılması icap eden, meclis içinden yeni bir lider seçmek ve böylece halk iradesinin belirleyiciliğini devam ettirmektir. Kayyım, bu demokratik ilkeyi ortadan kaldırıyor ve halkın iradesini gasp ediyor. Halkın bütün seçtiklerinin üzerine bir çizgi çiziyor ve atanmışlar seçilmişlerin üzerine çıkarılıyor.
Halka adeta “sen seçmesini bilmiyorsun” diyen bu uygulamanın, yıllarca “halk iradesi” ve “millet iradesi” telaffuzunu bayrak edinmiş bir siyasal hareket tarafından yapılmasının üzerinde de ayrıyeten durmak gerekir. “Halk” derken kastedilen kimdir? “Millet” tarifinin içinde kimler yer alır? HDP’lilere oy veren “halkın iradesi” muteber bir irade değil midir? İradenin makbul sayılması için milletin kesinlikle iktidarın uygun gördüklerine mi oy vermesi gerekir?
Hülasa, nerden tutsanız elinizde kalacak bir uygulama bu! Şayet halkın iradesini bu kadar hiçleştirirseniz, atanmışlar da gelir kentin ahalisinin hilafına bildiklerini okurlar. Olan bu!
Gazete Duvar
