İnternetin inançlı kullanımına dair bahisler epeydir toplumun gündem unsurlarından birini oluşturuyordu. Daha inançlı bir internet ekosistemine dair yükselen seslere medya da reaksiyonsuz kalmadı natürel ki. Çeşitli medya kanalları üzerinden tartışmalar, çözümlemeler, teklifler artarken Meclis de bu talepler doğrultusunda çalışmaya başladı.
30 yıldır her geçen gün hayatın türlü alanlarına nüfuz eden internet ve hayatın dijitalleşmesine dair Meclis, milletlerarası örnekleri de göz önünde bulundurarak yetkili alt kurulunda yaklaşık 1 yıl süren çalışmalarına başladı. Alt komite, bu çalışmalar kapsamında internet altyapısı ve dijital teknolojilere dair kamu kurumlarındaki uzmanların yanı sıra bu ekosistemde hizmet veren şirketlerin de istekli iştiraklerine açık olduğu duyurdu. Bu yasal düzenlemeye katkı vermek isteyen şirketler, ilgili sivil toplum örgütleri, fikir kuruluşları ve akademisyenler; alt kurula posta yahut e-posta yoluyla görüşlerini ilettiler. Alt komite, Türkiye’de temsilcilikleri olmayan lakin yasa kapsamında düzenlenecek alanlarda faaliyet gösteren memleketler arası şirketlere de isterlerse görüşlerini iletmeleri için davette bulundu.
Bütün bu hazırlıkların sonunda alt kurul taslak raporunu kamuoyuyla paylaştı. İsteyen her bir kişinin fikrini sunduğu çalışmanın taslak metni hepi topu 10-12 unsurluk bir düzenlemeyi öngörse de her bir unsura dair taraf ve aykırı görüşler mantık çerçevesinde tartışılmak üzere herkesin görüşüne açıldı. Taslak üzerine tekrar görüş bildirmek isteyen herkese açık e-posta adresi raporun sonuna eklendi.
Taslak yayınlandığından itibaren 6 aylık bir tartışma müddetinin akabinde, rapor yeni görüşler dikkate alınarak bir üst komiteye sevk edildi. Bu komitede da, temsilci bulunduran siyasi partilerin kimi ekleme-çıkarma talepleriyle yasama süreci devam etti. Komitenin çalışmaları Meclis’e ilişkin dijital yayın platformundan da canlı yayınlanıyordu. Yayını kaçıranlar için ise birkaç saat içinde kurulun toplantı tutanakları hem Meclis’in sitesinde yayınlanıyor hem de görüntü kaydı tekrar göz atmak isteyenler için siteye yükleniyordu.
Ortadan geçen birkaç ay içinde kurul çalışmalarını tamamlayıp kanun teklifini genel şuraya sunacağını duyurdu. Hazırladıkları teklif, evvelki çalışmalarda olduğu üzere şeffaflık gereği kamuoyuyla paylaşıldı. Her bir hususa dair kamuoyunun görüşlerini ve kendi siyasi partilerinin bahse bakış açısını temel alan milletvekilleri, yeni internet maddesine dair görüşlerini beyan ettiler.
Genel şurada görüşülen yasa teklifi dezavantajlı bireylerin ve kümelerin korunması, çocukların daha inançlı bir internet ekosistemine erişimi, nefret telaffuzları ve halihazırda tanımlanmış hataların takibi konusunda yeni kurulacak bir düzenleyici kuruma yetki veriyordu. Teknoloji altyapısı sağlayan büyük şirketler ve toplumsal ağ şirketlerinin yasa dışı ve makûs niyetli içerikler ile dezenformasyonu tedbire konusunda daha etkin rol alması için zorlayıcı unsurlar de vardı. Düzenleyici kurumun alt kanadında alanında uzman ve tanınan şahıslar ile belirli bir hacmin üzerindeki şirket temsilcileri ve ilgili kamu kurumu temsilcileri yer alıyordu.
Tasarıya nazaran Türkiye’de temsilciliği olmayan şirketlerin, daha faal hizmet verebilmesi ve ülkede yaratılan katma bedeli yansıtan gerçek oranda vergi vermesi gerekliliğine vurgu yapılarak hukukî kişilikler oluşturmaları gerekiyordu.
Yaklaşık 2 yıla yayılan bu tartışmalar ve yasama süreci sonunda toplumun büyük bir kısmının hemfikir olduğu, beşerler için daha inançlı bir dijital ortam yaratılması gayesiyle yeni internet yasası siyasi partilerin oybirliğiyle maddeleşti.
***
Dirseğimin üşüdüğünü hissettim bir an, öbür elimle orayı ovuştururken bir araba kornasıyla yerimden sıçradım. Koltukta ince bir ikindi uykusuna dalmışım.
Gazete Duvar
