Dört uzay turisti, Elon Musk’ın SpaceX şirketi tarafınca yörüngeye fırlatıldı. Amatör astronotlar ‘insanlara ilham vermeyi amaçladıklarını’ söylese de takımın macerası dört şahıstan biri olan ABD’li milyarder Jared Isaacman tarafından finanse ediliyor. Milyarderlerin uzay turizmi ise başta etrafa verilen ziyan olmak üzere tenkitlere maruz kalıyor.
ABD’nin önde gelen uzay teknolojileri şirketi SpaceX’in Falcon-9 roketi, Dragon kapsülündeki dört kişiyi uzaya gönderdi. BBC Türkçe’de yer alan habere nazaran dört astronot, gelecek üç gün boyunca yörüngede kalacak ve çocukluk kanserlerine yönelik ilaçlar için düzenlenen kampanyalara takviye olacak. Uçuş, grupta yer alan ABD’li milyarder iş insanı Jared Isaacman tarafından finanse ediyor. Bu uzay seyahati, milyarder iş insanları Richard Branson ve Jeff Bezos’un emsal seyahatlerinin akabinde uzay turizmini geliştirme yolunda atılan değerli bir adım olarak görülüyor. Gruptaki öbür bireyler ise bir sıhhat çalışanı, bir bilim eğitimcisi ve bir data analisti.
ATLAS OKYANUSU’NA İNİŞ
Öteki insanlara da macera yaşamaları için ilham vermeyi amaçlayan dörtlüye, bu nedenle Inspiration4 (ilham veren dörtlü) deniyor. Dörtlünün üç günlük seyahat boyunca deneyler yapacağı ve büyük bir cam kubbeden dünyayı izleyeceği belirtiliyor. Kubbe, olağanda Dragon kapsülünün Memleketler arası Uzay İstasyonu’na bağlandığı uç kısmına yerleştirildi. Bu uçuşta Milletlerarası Uzay İstasyonu’na bağlanılmayacak olması SpaceX’e bu türlü bir imkan sağladı. Grup, her ne kadar 6 aylık bir eğitimden geçirilmiş olsa da uçuş müddetince denetim yeryüzünde olacak. Seyahatin sonunda kapsül Atlas Okyanusu’na iniş yapacak.
Temmuz ayında Sir Richard Branson’ın Virgin Galactic ve Amazon.com sahibi Jeff Bezos’un Blue Origin şirketleri de başarılı birer uzay uçuşu gerçekleştirerek uzay turizminin yolunu açmıştı. Bu uçuşu finanse eden 38 yaşındaki Jared Isaacman ise ergenliğinde kredi kartı süreçleri gerçekleştirmek kurduğu Shift4 Payments şirketinin yöneticisi. Havacılık meraklısı olan Isaacman bugüne kadar birden fazla uçağı binlerce saat uçurdu. Isaacman, “İlk kere yörüngeye harika güçler dışında birileri de insan göndermiş olacak” diyor.
‘SIRADAN İNSAN’ SAVI
Virgin ve Blue Origin’in uçuşları yörüngeye kadar çıkmadan, uzayın başladığı hudutta kısa bir mühlet geçirdikten sonra dünyaya geri dönülen uçuşlardı. Isaacman, “Bu uçuş gelecekte bizi bekleyen gelişmelerin habercisi” diyor ve ekliyor: “Artık bir gün bir ay üssü ve muhtemelen Mars kolonisinin olacağını biliyoruz. Bu 50 yıl sonra da olabilir, 100 yıl sonra da. Ancak bütün bunların bir noktada bir başlangıcı var. Yıllar sonra beşerler geri dönüp baktıklarında ‘Sıradan insanların uzaya çıkabildiği birinci gün buydu’ diyecekler.”
Takımda yer alan asistan tabip Hayley Arceneaux bir çocuk hastanesinde çalışıyor. 29 yaşındaki Arceneaux, 10 yaşındayken o hastanede kemik kanseri tedavisi görmüştü. Isaacman, Arceneaux’nun çalıştığı St. Jude isimli hastane için 200 milyon dolar bağış toplamayı umuyor. Takımdaki Dr. Sian Proctor ise 51 yaşında bir yerbilimci ve bilim irtibatçısı. 2009’da NASA astronotu olmaya çok yaklaşan Proctor, son cinste elenmişti. Bu uçuştaki yerini ise sanatçılığına ve girişimciliğine borçlu. Eski bir savaş pilotu olan ve Lockheed Martin şirketinde mühendislik yapan 42 yaşındaki Chris Sembroski, St. Jude’a bağış yaparak çekilişe katılmaya hak kazanmıştı.Dört kişilik kapsülde yer alacak son kişi bu çekilişle belirlenmişti. Sembroski katıldığı çekilişi kazanamasa da kazanan bir arkadaşı yerini ona vermişti.
ABD’li milyonerin kendini de içine katarak, Inspiration4’ü ‘sıradan insanların uzaya çıktığı birinci an’ olarak değerlendirmesine karşın geçmişte farklı örnekler bulunuyor. Sovyet Uzay Programı kapsamında uzaya çıkan birinci bayan olan Valentina Tereşkova, tıpkı vakitte birinci sivil unvanını da elinde bulunduruyor. Tereşkova, dokumacılık fabrikası montaj çalışanıydı.
ETRAFA VERİLEN ZİYAN
Kimi yorumcular bu çeşit uçuşların global ısınmaya tesirinin yüksek olduğu tenkidinde bulunuyor. SpaceX’in Falcon-9 roketi yüksek derecede işlenmiş kerosen yakıtı kullanıyor. Bu yakıt atmosfere sera gazı tesiri olan karbondioksitin yanı sıra nitrojen oksit de salıyor. Uzay seyahatlerinden kaynaklanan gaz salımları günümüzde havacılık dalına kıyasla çok küçük olsa da önümüzdeki yıllarda bu cins uçuşların süratle artması bekleniyor.
Sovyet kozmonotu Yuri Gagarin uzaya gittiğinden bu yana geçen 60 yılda 600’den az insan onun yolundan ilerleyebildi. Bunların neredeyse tamamı hükümetlerin finanse ettiği misyonlarda yer alan askeriyede eğitim almış pilotlardı. Inspiration4 uçuşu büsbütün ticari olması nedeniyle öncüllerinden farklılaşıyor. Altı ay evvel Isaacman, Arceneaux, Proctor ve Sembroski günlük hayatlarını yaşıyordu. Son altı ayda ise SpaceX’in kapsül simülatörüyle, hızlandırılmış astronotluk eğitimi alıyorlar. Gruba davet edilmesine dair şaşkınlığını basınla paylaşan Hayley Arceneaux “Herhalde ‘Uzaya gitmek ister misin?’ diye telefon alan tek kişi benimdir” demişti.
Merkezi California’da bulunan SpaceX önümüzdeki yıllarda çok sayıda yörünge uçuşu bileti satmayı planlıyor. Her ne kadar özel bir şirket olsa da, Elon Musk’ın SpaceX şirketi mevcut teknolojisini geliştirirken Amerikan Ulusal Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA) tarafından fonlanmıştı. (Kaynak: BBC Türkçe/Dış Haberler)
Gazete Duvar
